Invloed van buitenaf: Jack Poels raakt de kern in dialect
22 juni 2021
Sommige bands ademen de sfeer van een landschap of stad waarin de liedjes ontstaan. Hoe sijpelt inspiratie van buitenaf door in de muziek? In deze serie onderzoeken we de invloed van de omgeving op het creatieproces van artiesten. We reizen af naar het noorden van Limburg om Jack Poels te ontmoeten.
Tekst en fotografie Lisanne Lentink
Als frontman van Rowwen Hèze heeft Jack Poels al vele jaren in de muziek achter de rug. Liters bier door de lucht. Bij zijn soloplaten nip je liever aan een warm kopje thee. In maart 2020 bracht hij zijn debuutalbum Blauwe Vear uit bij Snowstar Records, vol mijmerende folkliedjes. Ja, maart 2020. Zijn stampvolle agenda met optredens verruilde zich plotseling voor rust om weer te creëren. Binnen een jaar verscheen de volgende plaat: II. Wat staat voor twee en ook voor pauze. De pauzestand waarin we leven.
Grasduinen in herinneringen
Op II kijkt Poels achterom en weerspiegelt. “Nu put ik vooral uit herinneringen, eigenlijk gaat elke tekst die ik schrijf over wat ik zie en wat hier voorbijkomt. Ooit zei iemand: “Jij hoeft niet op zoek om te ontdekken. Als jij even door het gordijn kijkt, dan heb je alweer een liedje.” Dat is ook zo. Eigenlijk gaat alles over hier in het dorp.” Poels kan grasduinen in zijn eigen hoofd. Gebeurtenissen flitsen als een film voor zijn geestesoog. “Als ik ga zitten en begin met schrijven, dan komen die herinneringen weer terug.” Hij weet nog precies hoe hij decennia geleden in de auto reed en de bevroren akkers zag. Er volgen een aantal voorbeelden van gebeurtenissen die liedjes werden. “Het verzamelt zich allemaal in mijn hoofd. Uiteindelijk vindt het zijn weg weer naar een tekst. Dat is geweldig. Ik hoef geen rare dingen te doen, ik hoef niet aan de drugs.” Ook mondt de synthese van zijn hersenspinsels soms uit in melodieën. Zo herkent de oplettende luisteraar Skinny Love van Bon Iver in Poels liedje En Toen Geej.
Intrigerend huisje
Op de voorkant van zijn laatste plaat poseert Poels bij een verlaten huisje. Het staat net buiten de hoofdstraat van zijn dorp America. “Ik loop hier vaak langs met de hond en vond het altijd al een intrigerend huisje. Het blijkt dat hier vroeger de bieropslag was van alle cafés in het dorp. Nu snap ik ook waarom deze plek altijd naar me knipoogde.” Op het huisje hangt een oud hoefijzer: “Hé kijk, dit hing er de vorige keer nog niet!” Poels is duidelijk blij verrast met zijn vondst. “Die neem ik mee naar huis, misschien is het wel uit de tijd van Napoleon.” Je krijgt meteen een glimps van hoe ideeën zijn hoofd in dwarrelen. Hoe Poels alle indrukken opzuigt, zoals het zompige veen hier elke voetstap opzuigt. “Wat rijmt er eigenlijk op hoefijzer?” Het creatieve proces komt al op gang en hij neuriet een melodie.
Poels hoeft geen verre reizen te maken voor inspiratie. “Als ik terugkom na een optreden ergens in het land of terug van vakantie, dan ben ik altijd weer blij als ik het dorp binnenrijd en de eerste persoon mij begroet. Dat maakt het tot een plek waar ik wil zijn en blijven.” Poels heeft wel geprobeerd om ergens anders te wonen. In Utrecht aan de Oudegracht en een halfjaar in Venlo: “Iedere avond had ik een excuus om weer hier in het dorp te zijn. Het lot heeft gezorgd dat ik hier ben geboren, dus nu schrijf ik hierover. Als ik bijvoorbeeld in Zutphen had gewoond, dan had ik geschreven over het meanderen van de rivier door het landschap. Dan was dat mijn omgeving en ruimte geweest.”
Nederigheid
De Peel en haar bewoners zijn diep verankerd in Poels bewustzijn. “De Peel is een heel mooi natuurgebied. Een beetje unheimisch ook, met de veenbranden en het moeras. Dat ziet er maf uit, die stronken van bomen in het water. Er zitten nog net geen krokodillen, maar het ziet er wel een beetje zo uit. Soms heb ik het nodig om mij helemaal te verliezen in de natuur en mij nederig te voelen. De natuur stelt de prioriteit. Dat is het allermachtigste en wij lopen er rond zolang het leven duurt. Dat heeft een oerkracht.”
Eigenlijk is het niet de natuur die Poels hier houdt. Het zijn de inwoners. “Zij maken het fijn, veilig en vertrouwd. Dat vind ik alleen hier.” Wat is dan zo bijzonder aan deze mensen? “Niks. Je kent ze en we zien elkaar graag. We helpen elkaar vanuit het hart. Het heeft al vroeg indruk op mij gemaakt hoe het dorp een inzamelingsactie startte toen mijn vader vroeger een invalidewagentje nodig had vanwege MS. Daarom heb ik levenslange dankbaarheid naar het dorp toe.”
Poëtisch dialect
Zowel de liedjes van Rowwen Hèze als solo zingt Poels in het poëtische streekdialect. “Toen ik mijn eerste liedje in dialect schreef, merkte ik dat ik meteen de kern raakte. Dat zag ik ook bij de mensen in de zaal. Ik zag een soort herkenning en verbondenheid, die ik nooit zo gevoeld had bij mijn Engelstalige hardrockbandje. Ik ben wel gewend om mij in de Nederlandse taal te bewegen. Ik schrijf ook wel eens liedjes voor anderen in het Nederlands. Dat vind ik leuk om te doen, maar ik weet niet of ik precies dat ‘juiste’ raak. Het levert ook niet meer op om het in het Nederlands te doen. Niet meer in zeggingskracht en ook niet aan publiek wat ik bereik.”
Toen Poels vorig jaar in de VPRO-radiostudio te gast was bleek dat programmamaakster Lotje IJzermans niets van zijn teksten had verstaan. “Ook geen flart of intentie. Daar baalde ik van. De meeste mensen vertellen dat ze het wel verstaan, in ieder geval de grote lijnen.” Poels besloot de liedjes om te zetten en speelde de plaat voor één keer in het Nederlands. “Ik kan het niet terugluisteren. Dat ben ik niet.” Het is de vraag of dat aan het Nederlands ligt, want liever kijkt hij geen enkel optreden van zichzelf terug.
Invloed van andere muziek
Wat zijn Poels muzikale invloeden? Hij kiest één liedje dat hem inspireert en we maken een portretfoto terwijl we samen naar dit nummer luisteren.
Jack Poels luisterend naar Bruce Springsteen – Jersey Girl (een cover van Tom Waits.
“Je hoort dat hij dit liedje echt zingt voor de mensen daar. Hij spreekt het publiek heel direct aan en dat ontroert mij altijd.” Het is iets wat Poels zelf ook merkt, juist als hij in het dialect zingt over de streek. Hij koestert herinneringen en plaatst ze in het hier en nu. In deze verstilde tijd.
Eerdere afleveringen van Invloed van Buitenaf vind je hier:
Seewolf, Lola’s Dice, Mevrouw Tamara, Helge, Jaipur Junction, Sophie Straat en Black Nazareth.