Invloed van buitenaf: Black Nazareth in rauwe jeneverstad Schiedam
1 juni 2021
Sommige bands ademen de sfeer van een landschap of stad waarin de liedjes ontstaan. Hoe sijpelt inspiratie van buitenaf door in de muziek? In deze serie onderzoeken we de invloed van de omgeving op het creatieproces van artiesten. We zoeken Black Nazareth op in jeneverstad Schiedam.
Tekst & fotografie Lisanne Lentink
Onder de rook van Rotterdam. Of eigenlijk is het andersom. In de negentiende eeuw hing Schiedam decennialang vol onaangename zwarte rook, zichtbaar tot Rotterdam. De jeneverindustrie veroorzaakte verdorven vervuiling door de steenkool voor de branderijen. Oja, laten we niet vergeten dat arbeiders gedeeltelijk in jenever werden uitbetaald, een halve liter per dag; een onmisbare verdoving voor de belabberde leefomstandigheden en armoede. Dit bezorgde Schiedam de bijnaam Zwart Nazareth.
Black Nazareth
Dit verhaal galmt na in de nieuwe hardrockband Black Nazareth. Piepjong zijn de bandleden niet meer. Volgroeide rockers die veel nationale en internationale podia bespeelden. Zanger Daniël de Jongh is vooral bekend van Textures, Martijn Spierenburg is al twintig jaar toetsenist bij Within Temptation, Henry McIlveen bassist bij deathmetalband Threnody en gitarist Menno Gootjes speelt jarenlang mee met Focus en als sessiemuzikant bij andere bands. Wie drumt er eigenlijk? “Kun jij drummen”, vraagt Gootjes meteen. McIlveen: “Ernst van Ee heeft alles ingedrumd, de oude drummer van Threnody. We zijn er nog niet over uit hoe we dat gaan invullen in de toekomst.”
Het eerste nummer van Black Nazareth verscheen eind 2020 online. Gootjes: “Black Nazareth was de titel van een track van Threnody. Dat is gewoon een fucking goede naam voor een harde band. Dat opent de deuren voor het idee om de identiteit van de band te baseren op deze stad, waar we vandaan komen. Het leent zich erg voor de stijl waarin we zitten. Het harde arbeidersleven en de drank. Dat brak de creativiteit los om het qua vormgeving zo aan te pakken.” Ook rijmt de donkere rock perfect met de rafelrandjes van de Schiedamse historie. McIlveen: “De kerel die de laatste hoes heeft gemaakt zei ook: “Als je jullie muziek hoort dan proef je soms de drank.” De genadeloze gierende gitaren laten je hoofd draaien, zoals ook alcohol dat doet na iets teveel teugen jenever of – ach ja – gin tonic.
Het ruige leven
Gootjes: “Schiedam heeft zijn eigen identiteit dankzij de jeneverindustrie en de arbeidsomstandigheden daaromheen. Als je terugkijkt naar anderhalve eeuw geleden dan is dat voor ons een inspirerend beeld. We komen daar toch vandaan. In de Bijbel staat ook dat niks goeds uit Nazareth komt. Daar identificeren we ons wel mee.” Gegniffel. “Zeker in mijn jeugd. Het niet willen deugen. Het ruige leven. Kiezen voor die muziekstijl en de rebellie die daarmee gepaard gaat.” Hij raadt aan om het eerste hoofdstuk van De Eeuw Van Mijn Vader van Geert Mak te lezen, dat gaat over Schiedam tijdens die grimmige periode. “Schiedam heeft een erg ruig verleden en dat is de stad ook altijd wel gebleven.” McIlveen vervolgt: “Dat merk je nu nog steeds. Het is geen rijke stad. De relatieve armoede is vrij hoog, het opleidingsniveau is niet spectaculair hoog en dat merk je wel in sommige uitingen van mensen.”
Het doet denken aan de setting van de serie Peaky Blinders. Maar op een zonnige dag als vandaag oogt Schiedam idyllisch met de hoge molens, pakhuizen langs de grachten en statige panden die voor anderhalf miljoen te koop staan. Gootjes: “Ik groeide op in oost en dat was wel een ruige wijk vroeger. Straatvechten, de boel in de fik steken en zodra je twaalf of dertien was stak je een sigaretje op. Dat is waar ik vandaan kom. Dat vertaalt zich in wat je muzikaal maakt.” Gootjes’ familie aan zijn moeders kant is sterk verbonden met de stad: “Mijn opa ontwierp ook jenever-etiketten en veel glas-in-loodramen voor distilleerderijen, een kerk, cafés.” Bij McIlveen zijn die wortels iets anders. Zijn moeder komt uit Schiedam en zijn vader uit Noord-Ierland. “Hij is zijn hele leven barman geweest, dus de drank vloeide altijd. Daar zitten we dan ook weer een beetje in.” Ook de andere twee bandleden zijn geen vreemden in de jeneverstad: Daniël de Jongh verhuisde een paar jaar geleden hierheen en Martijn Spierenburg heeft er jarenlang gewoond en ook vele platen opgenomen, waaronder de eerste platen van Within Temptation.
Bekender dan jenever
De Schiedamse identiteit is verstrengeld met Black Nazareth. Gootjes: “Het is een beetje zoals die hiphoppers in Amerika. Of drillrappers hier: 010 tegen 020. De naam en het imago geven het zijn identiteit en mensen pikken dat op.” Zo ziet de band dit ook voor het imago dat zij creëeren en natuurlijk zijn muziek. De muzikanten hebben de ambitie om een bekender Schiedams exportproduct te worden dan jenever. McIlveen: “You’ve gotta have goals, hè?” Gootjes: “In Amerika is niemand ermee bezig dat gin uit Schiedam komt. Dus natuurlijk kunnen wij qua naam groter worden dan de jeneverindustrie. Ik zie het als een doel. Je moet een doel hebben, want zonder doel gebeurt er niet zoveel. Knallen! Hopelijk snel live, met een drummer ook, trouwens.”
Muzikale invloeden
Wat zijn de muzikale invloeden van de bandleden? Ieder kiest een liedje uit dat hem inspireert en we maken portretfoto’s terwijl we samen naar dit nummer luisteren. Het is niet makkelijk voor Gootjes en McIlveen om een track te kiezen. De herinneringen vliegen in het rond, vooral aan de tijd waarin ze stiekem platen van hun oudere broers luisterden en voor het eerst bands als Kiss hoorden. Gootjes: “In die periode was deze muziek nieuw. Iedereen leek ermee bezig te zijn en op school speelde bijna iedereen wel een instrument. Het was een hype. Een beetje zoals social media en gamen nu.”
Henry McIlveen luisterend naar Freewheel Burning van Judas Priest
“Ik kan mij nog precies herinneren dat ik dit voor de eerste keer hoorde. Ik zat op mijn kamer en dan speelde ik luchtgitaar.” Eigenlijk kan McIlveen niet kiezen tussen dit nummer en Exciter (“Wel de live-versie!”), dus die laat hij ook nog even uit de speakers klinken.
Menno Gootjes, luisterend naar Contrition van Sermon
“Deze track is vrij recent (2019, red.) Het is ook niet duidelijk wie er achter zitten. We zouden eigenlijk met Focus samen met deze band op een festival staan vorig jaar.” Na twee nummers van Sermon gaat de eighties-hardrock weer aan: “Deze muziek is als een kop koffie voor je zelfvertrouwen.” Is de muziek van Black Nazareth dan als jenever voor je zelfvertrouwen?
Eerdere afleveringen van Invloed van Buitenaf vind je hier:
Seewolf, Lola’s Dice, Mevrouw Tamara, Helge, Jaipur Junction en Sophie Straat.