De mysterieuze modules van Martin Kohlstedt: “Het is van levensbelang dat ik niet in een routine verval”
22 maart 2018
Motel Mozaique Festival
Donderdag 19 t/m zaterdag 21 april
Martin Kohlstedt is een jonge, experimentele pianist uit Duitsland. Vanzelfsprekend wordt de 29-jarige componist continu vergeleken met collega’s als Nils Frahm en Ólafur Arnalds, Noord-Europeanen die hetzelfde instrument bespelen in een stijl die voor velen hetzelfde klinkt. Maar er bestaan meer dan genoeg verschillen tussen hen en Kohlstedt, die zich geen minimalist noemt: “Om een zacht geluid te definiëren, heb je immers altijd een hard geluid nodig.” In plaats daarvan bedient Kohlstedt, die volgende maand op het Rotterdamse Motel Mozaique speelt, zich van een unieke techniek waarmee hij alle anderen en – misschien wel belangrijker – zichzelf altijd één stap voorblijft.
“De modules zijn mijn bouwstenen”
Als we Martin Kohlstedt in februari spreken, is hij bezig een uitgebreide Europese tour, die onder meer een show op Peel Slowly and See in Leiden bevatte, af te ronden. Het is een lonende maar ook veeleisende reis geweest, vertelt hij. Wie ooit een concert van de pianist zag of een van zijn uitvoeringen online bekeek (check hier een livereview van ons), zal zich kunnen voorstellen waarom. Soms lijkt het wel alsof Martin Kohlstedt niet speelt, maar meer alsof hij gespeeld wordt, zichzelf verrassend bij iedere verplaatsing van zijn handen.
De reden daarvoor is dat Kohlstedt zijn muziek niet bedoeld is als monoloog: telkens als de Duitser plaatsneemt achter de piano, begint hij een dialoog. Die zich afwisselend afspeelt tussen zijn publiek, zijn muziek en de componist zelf. “Soms voelt het alsof er twee versies van mezelf op het podium zijn en de een voortgestuwd wordt door de ander”, legt Kohlstedt uit, een gedachte herhalend die hij eerder uitte in deze bijzondere documentaire rond zijn meest recente album. Het heeft alles te maken met de manier waarop de pianist uit het bosrijke dorpje Breitenworbis zijn liveshows vormgeeft. Kohlstedt speelt nooit volgens dezelfde setlist; in de meeste gevallen heeft hij er niet eens een. De Duitser volgt geen pad dat hij vooraf uitgestippeld heeft, maar laat zich leiden door wat hij op mysterieuze wijze zijn ‘modules’ noemt.
Niet alleen Kohlstedts liveshows zijn daarop gebaseerd. Zijn drie studioplaten: Tag (2012), Nacht (2014) en Strom (2017), zijn dat ook. Alle titels op de tracklists bestaan uit niet meer dan drie hoofdletters, duidend op de gelijkenis die de composities kennen met de wetenschap en wiskunde die mijlen van creativiteit en kunst lijken te liggen. “De modules zijn mijn bouwstenen”, verduidelijkt de professor van dienst, die eerder uitweidde over zijn compositietechniek bij deze TED Talk. “Ze werken als woorden die me in staat stellen om zinnen of complete verhalen te vormen. Ik begon ze te schrijven toen ik een jaar of twaalf was, volgens mij. In het begin was het gewoon een soort spelletje. Ik schreef kleine stukjes melodie of harmonie en kon die daarna op allerlei manieren met elkaar combineren.”
“Het is van levensbelang dat ik niet in een routine verval”
In de jaren die volgden is er niet veel veranderd, wat in dit geval eigenlijk vooral betekent dat Kohlstedt zich juist voortdurend veranderd heeft. Een module klinkt live niet twee keer hetzelfde en wordt nooit gevolgd door dezelfde module. “Het is van levensbelang dat ik niet in een routine verval. Er is een bepaald deel van je brein dat geactiveerd wordt zodra dat gebeurt. Ik voel het meteen als ik iets doe dat ik al eerder gedaan heb. Het is belangrijk dat je dat merkt en dan meteen iets anders gaat doen, om het deel van je brein te activeren dat je daadwerkelijk in staat stelt iets creatiefs en nieuws te doen.”
Voor Kohlstedt zijn liveshows dan ook net zo belangrijk als studioalbums, misschien zelfs belangrijker. “Een album is best beperkend voor mij”, geeft de pianist toe. “Het is niet meer dan het begin, dat slechts één versie van een bepaald stuk kan bevatten. Dat is vaak gewoon de eerste versie die ik bedenk. De ontwikkeling van het stuk begint eigenlijk daarna pas, als ik het live speel en ontdek in welke verschillende tempo’s en toonsoorten het stuk gespeeld kan worden. Ik vind het altijd grappig dat het origineel altijd als een compleet ander stuk voelt als ik het na een tijdje terugluister.”
Dat is waarom Kohlstedt er plezier in heeft gehad reworks van zijn albums uit te brengen. Op Tag Remixes (2013) en Nacht Reworks (2014) nodigde hij andere artiesten uit om los te gaan op zijn werk. Het resulteerde in releases die feilloos het brede spectrum van emoties laten horen dat Kohlstedts composities kunnen beslaan. Het is typisch voor de pianist, die zich duidelijk enorm persoonlijk verbonden voelt met zijn muziek, maar ook durft om afstand te nemen van zijn eigen creaties. Kohlstedt is niet de almachtige artiest noch de gelukkige vinder van zijn muziek. In plaats daarvan is hij een soort beschermheer, die zijn stukken het levenslicht laat zien, maar ze daarna toestaat te ademen en een eigen leven laat leiden.
Martin Kohlstedt speelt op zaterdag 21 april op Motel Mozaique in Rotterdam en 12 oktober in Cloud Nine van TivoliVredenburg.
WEBSITE MOTEL MOZAIQUE | FACEBOOK-EVENT | TICKETS