Inspired By… Franz Kafka & Young the Giant
24 september 2020
In onze nieuwe serie ‘Inspired By…’ gaat Cor de Jong op zoek naar de literaire inspiratiebronnen achter popsongs. Iedere maand licht hij één schrijver of dichter uit, die op zijn of haar manier een stempel(tje) heeft gedrukt op de popmuziek. Dat kan zijn in de vorm van een citaat, een subtiel knipoogje, het terloops noemen van een titel of een naam.
In de eerste aflevering ging het over Franz Ferdinand en Mark Twain en de tweede over Dostojevski en Iggy Pop en The National. Deze keer duiken we dieper in de link tussen Franz Kafka, Young the Giant en Amerika.
Illustratie Naomi van Kuijk
Young the Giant
In 2011 verscheen het titelloze debuutalbum van Young the Giant. Al een paar jaar timmerde de band aan de weg, eerder onder de naam The Jakes, met prettig in het gehoor liggende luisterliedjes. Het nummer Amerika, afkomstig van zijn derde studio-album Home Of The Strange uit 2016. De titel van dat album geeft al een behoorlijke aanwijzing omtrent de thematiek ervan. Het is een opzichtige verwijzing naar de tekst van het Amerikaanse volkslied: The Star-Spangled Banner.
O! say does that star-spangled banner yet wave,
O’er the land of the free and the home of the brave?
Het titelnummer, waar het album mee afsluit, begint dan ook met de woorden ‘Land of the free, home of the strange’ en vervolgt met ‘From shining sea to mountains grey’, een knipoog naar een ander nationalistisch lied: America the Beautiful.
Met de keuze voor deze titel is de – maatschappijkritische – toon voor het album gezet. De aftrap van het album is dan ook een nummer met de omineuze titel Amerika. Het nummer gaat over een immigrant die vol verwachtingen binnenkomt in The Land of the Free om daar slechts met teleurstellingen geconfronteerd te worden.
Young the Giant – Amerika
And so I’ve arrived
With gold in my eyes
Are you paying attention?
I was searching for something
As I watched you run
I was sad when you said that you never really wanted some
Were you looking for someone?
As I watched you go
I am mad because I don’t know what you used me for
I’ve been looking for so long
In Amerika
Throw my hands in the air
Flash faded
Say you care, but you don’t
You know I hate it
It’s a rich kid game, didn’t grow up with a throne
It’s all it really is
I was searching for something
As I watched you run
I was sad when you said that you never really wanted some
Were you looking for someone?
As I watched you go
I am mad because I don’t know what you used me for
Always talking about one day
In Amerika
Same old story, oh
You want glory, son
I’ve been looking for so long
But you cut me out
Throw my hands in the air ‘cause I—
Your palace
All the friends you own
So jealous
Felt that rich kid pain, what it is to be alone
It’s all it really is
I was searching for something
As I watched you run
I was sad when you said that you never really wanted some
Were you looking for someone?
As I watched you go
I am mad because I don’t know what you used me for
Always talking about one day
In Amerika
Same old story, oh
You want glory, son
In Amerika, in Amerika
In Amerika, in Amerika
In Amerika, in Amerika
De vraag die zich opdringt is natuurlijk waarom Amerika hier met een K gespeld wordt. Dat doet nogal uitheems aan, een beetje zoals L’America van The Doors. Waar Jim Morrison c.s. de naam op Franse wijze verbasteren, kiest Young the Giant voor de Duitse variant. De titel is dan ook een verwijzing naar het boek Amerika van de Duitstalige schrijver Franz Kafka.
Amerika was (waarschijnlijk) niet de titel die Kafka voor ogen had voor zijn roman, die hij overigens ook niet voltooide. Het manuscript werd, net als vrijwel al zijn werk, pas na zijn dood door zijn vriend Max Brod persklaar gemaakt. Hij koos deze titel. Het lijkt erop dat Kafka zelf Der Verschollene in gedachten had. Alleen het eerste hoofdstuk, Der Heizer is bij zijn leven gepubliceerd.
Het boek beschrijft een jongeman, die door zijn ouders naar Amerika wordt gestuurd omdat hij een dienstmeisje heeft bezwangerd. In Amerika, eigenlijk zelfs al voor hij aan land gaat, raakt hij verstrikt in ingewikkelde en veelal vijandige intriges. In dat opzicht vertoont het boek grote overeenkomsten met Kafka’s andere werken, zoals Het proces en Het slot, al is Amerika wellicht iets humoristischer en ook wel realistischer dan beide andere werken, al was het maar omdat Kafka het boek op een herkenbare bestaande plaats laat afspelen.
Nou ja, herkenbaar…
Het Amerika van Kafka heeft misschien grofweg de contouren van het continent zoals wij dat kennen, maar er zijn toch ook in het oog springende verschillen. Zo zijn in het boek de steden New York en Boston, in werkelijkheid toch al gauw een paar uur rijden, met elkaar verbonden door een brug. En hoofdpersoon Karl Rossmann komt in een van de onvoltooide hoofdstukken van het boek terecht in Oklahama. Een spelfoutje? Of een signaal dat het hier gaat om een karikatuur van het continent waar Kafka zelf nooit voet aan land zette?
Dat Amerika de nieuwkomer vijandig gezind is, maakt Kafka al in de eerste alinea van het boek duidelijk. Als Karl de haven binnenvaart ziet hij het Vrijheidsbeeld: ‘Haar arm met het zwaard zag eruit alsof ze hem juist omhoog had gestoken en om haar gestalte waaide de vrije wind.’ Dit vrijheidsbeeld houdt geen toorts omhoog om de mensheid de weg te wijzen (‘Liberty Enlightens the World’), maar zwaait met een getrokken zwaard.
Het Amerika dat Young the Giant ons toont is ongetwijfeld minder surrealistisch dan dat van Kafka, maar daarmee niet uitnodigender. In een interview met Rolling Stone vergelijkt frontman Sameer Gadhia de twee met elkaar:
“I stumbled on Amerika while we were on the road. I’d read The Castle; I’d read The Trial. After reading it, I sent it to the guys. It really resonated with me. First of all, because the book is unfinished – he never wanted it published. There’s no ending, so it’s this infinite feedback loop of this journey that the main character has when he comes to America on a boat. Essentially all he wants to do is find a place to belong, but every time he gets closer, he finds himself a step behind again.“
De zoektocht van Karl Rossmann is (letterlijk) onvoltooid gebleven. De ‘ik’ die in het nummer aan het woord komt, vindt ook niet wat hij zocht. Het is, inderdaad, the same old story: ‘you want glory, son’. In Amerika.
