We doen de Proust Questionnaire met Tune-Yards

Voor de jonge lezers onder ons: in andere tijden spraken vrienden niet af via Zoom, maar zaten ze rond één tafel, schonken ze elkaar borrels in en aten ze zelfs chips uit hetzelfde schaaltje (bah!). En nog ver voor die tijd deden de mensen gezelschapsspellen in hun krakerige huisjes en werkten onder meer lijsten af vol persoonlijke vragen waarmee iedereen zichzelf en elkaar beter leerde kennen. Nou, wat is een betere tijd om dat laatste weer eens op te rakelen?

We gaan de Proust Questionnaire doen! Niet dat Marcel Proust deze vragenlijst overigens samenstelde; maar hij is zo’n grote schrijver dat deze vragenlijst naar hem werd vernoemd nadat hij hem beantwoordde. De Franse schrijver en heerlijk besnorde grootheid die ook wel de ‘Shakespeare van de twintigste eeuw’ wordt genoemd en die je mogelijk wel kent van À la recherche du temps perdu, de zevendelige romancyclus van de auteur.

Persoonlijkheidsinzichten
De zogenoemde Proust Questionnaire is een vragenlijst die uit totaal 35 vragen bestaat en tot doel heeft om meer zelfinzicht te krijgen. Zelf heeft Proust hem in 1884, 1887 en 1894 beantwoord, wat een interessant inzicht geeft in de schrijver zijn persoonlijkheid. Wij besloten daarom die lijst eens voor te leggen aan hedendaagse muzikanten en deze keer bellen we digitaal naar Oakland waar Merrill Garbus en Nate Brenner van Tune-Yards net wakker zijn en hun handen om een dampende mok koffie geslagen hebben.

Vandaag brengen de twee hun nieuwe album Sketchy. uit, wat het album I Can Feel You Creep Into My Private Life opvolgt uit 2018. Als ‘atleten’ hebben de twee afgelopen jaar in hun thuisstudio gewerkt aan een plaat die even hoekig en groovy als altijd is en misschien nog wel kleurrijker en dringender dan ooit. De twee voelen zich verraden door de generatie van hun ouders en tegelijkertijd zien ze in hoe zij de volgende generatie in de kou zetten. Een hoop ingewikkelde levensvragen, waar wij er nog een paar bovenop gooien.

Wat is jullie huidige gemoedstoestand?
Merrill: “Ik denk vooral ‘verward’.
Nate: “Voor mij is dat ‘moe’.”
Merrill: “Nou, ‘verward’ en ‘moe’. Wat een mooie manier om een interview mee te beginnen.”
Nate: “We wachten nog even tot de koffie inkickt.”
Merrill: “Ik denk dat het vooral voortkomt uit een gevoel van: ‘hoe meer je weet, hoe minder je weet’. Vroeger had ik het idee dat ik wist wat ik moest doen en wat de juiste manier van leven was, maar nu ben ik daar allemaal niet meer zo zeker van.”

Wat is jullie idee van volmaakt geluk?
Nate: “Het loslaten van het verlangen naar andere ideeën van geluk, omdat ik die misschien al heb.”
Merrill: “Wauw, dat is een mooi en diep antwoord. Daar ben ik het mee eens. Vaak heb je een gevoel dat geluk om de hoek wacht of zich op de volgende tree van de ladder bevindt, in plaats van dat het er nú al is.”
Nate: “Het heeft voor mij vooral met het loslaten van verwachtingen te maken.”

Wat is jullie grootste angst?
Merrill: “Zoveel. Mijn diepste angst is nu om lichamelijk gewond te raken. Nate brak eerder in de pandemie zijn sleutelbeen en dat was de eerste keer dat de dood minder eng leek dan gewond te raken. Die angst beïnvloedt de keuzes die ik maak in het leven.”
Nate: “Niet van het leven genieten omdat ik bang ben.”

Welk levend persoon waarderen jullie het meest?
Nate: “Op dit moment is dat Steph Curry, de basketbalspeler. Hij is vrij, hij ziet er zo totaal vrij uit. Bij andere spelers heb ik het idee dat ze heel erg gefocust zijn, maar bij hem lijkt het wel alsof ‘ie een kind op een speelveldje is.”
Merrill: “Mijn antwoord is Stacey Abrams. Zij is een ontzettend belangrijke politicus die zoveel heeft gedaan om Trump uit het Witte Huis te krijgen.”

Wat is jullie grootste extravagantie?
Merrill: “Japanse whisky.”
Nate: “Naar de sauna gaan. Op dit moment zit dat er natuurlijk niet in.”
Merrill: “Al is dat ook niet mega extravagant, op dit moment voelt het vooral als iets extravagants omdat we er al zolang niet zijn geweest.”

Op welke momenten liegen jullie?
Nate: “Als ik aan het acteren ben, daar ben ik nu een tijdje mee bezig.”
Merrill: “Ik lieg tegen mezelf en tegen Nate over ’tijd’ en de aard van tijd. Waarbij het meer gaat over wat er praktisch in een bepaalde hoeveelheid past. Ik houd mezelf altijd voor dat ik op een dag veel meer kan doen dan wat simpelweg mogelijk is.”

Waar en wanneer waren jullie het meest gelukkig?
Merrill: “Ik denk toen we in Portugal waren in 2015. Vooral omdat we toen eventjes vrij hadden van touren. Ongeveer zolang ik mij kan herinneren zijn we continu aan het werk. Die momenten dat je dan vrij bent na een lange periode van werken zijn extra bijzonder. Daar zat ik van de week nog over na te denken: als kunstenaar of als maker is je hoofd altijd ‘aan’, het is altijd aan het werk. Die momenten van ontspanning zijn dan extra rustgevend.”

Welk talent zouden jullie graag willen bezitten?
Nate: “Wat basisvaardigheden qua timmerwerk, zodat ik bijvoorbeeld zelf een mooi boekenkastje in elkaar kan timmeren.”
Merrill: “Ik zou graag dansen willen zeggen, maar hé: ik dans, dus ik ben ermee bezig.”

Wat beschouwen jullie als je grootste prestatie?
Merrill: “Ik had nooit verwacht dat ik dit zou doen en dat ik al zoveel jaren volledig met muziek bezig kan zijn. Het feit dat ik genoeg durf heb gehad om ervoor te gaan, dat zie ik als mijn grootste prestatie.”
Nate: “Ja, het is al meer dan tien jaar geleden dat ons eerste album uitkwam en het is bijzonder dat we het, ja, al zolang overleven (lacht).”

Wat is jullie favoriete bezit?
Merrill: “Ik weet niet of het echt een bezit is, officieel wel, maar dat is onze hond Coco. Het is een chiwawa die we hebben gered uit het asiel. De vorige eigenaar is overleden aan COVID-19, dus we zijn erg blij en dankbaar dat we haar een nieuw huis hebben kunnen geven.”

Wat waarderen jullie het meest in je vrienden?
Merrill: “Eerlijkheid. Ik denk dat het lastig om echt eerlijk te zijn als vriend, terwijl het erg goed kan zijn om je tegenover elkaar uit te spreken.”

Wat zijn jullie favoriete schrijvers?
Merrill: “Audre Lorde is een favoriete schrijfster van mij, maar ook Zadie Smith, Octavia E. Butler, Roald Dahl en Joseph Heller, die een van mijn favoriete boeken schreef: Catch 22.”
Nate: “We lezen nu eigenlijk minder dan dat we deden. Tijdens tours lezen we veel meer.”
Merrill: “Jij wel, ik kan absoluut niet lezen in een bewegend voertuig. Maar nee, we zijn een behoorlijk nerdy band op tour.”
Nate: “Zeker, we zijn altijd omgeven door kruidenthee, boeken en we gaan samen joggen. Het is een soort rijdende kuuroord.”

Hebben jullie een historisch figuur waar jullie je mee identificeren of waar jullie naar opkijken?
Merrill: “Charlie Chaplin is een grote inspiratiebron voor mij, met eigenlijk alles wat hij heeft gedaan.”
Nate: “Ik ga voor Leonardo da Vinci, maar vooral omdat we hetzelfde sterrenbeeld hebben.”
Merrill: “Oké (lacht).”

Wie zijn jullie helden in het heden?
Merrill: “Voor mij vooral de organisatie van Black Lives Matter en specifiek Alicia Garza. Ja, zij is een held.”
Nate: “Er zijn zoveel mensen waar ik aan denk, maar voor mij is dat Peter Singer, die het boek Dierenbevrijding heeft geschreven.”

Waar hebben jullie een hekel aan?
Merrill: “Bekrompenheid.”
Nate: “Dwingende mensen die alles proberen te controleren.”

Welke eigenschap waarderen jullie het meest waardeert in elkaar?
Nate: “Een hoop, maar vooral de vrijgevigheid van Merrill. Ze is ontzettend aardig tegen iedereen, ze heeft een open hart richting de wereld.”
Merrill: “Poeh, hoe volg ik dat op? Ik waardeer het vooral dat Nate van de kleine dingen in het leven kan genieten. Hij hoeft niet per se een episch en meeslepend bestaan te leiden om gelukkig te zijn. Nate geniet van het leven zoals het is, dat vind ik mooi.”

Waar zouden jullie graag willen wonen?
Merrill: “Ik zou niet weg willen uit Oakland, waar we nu wonen. Het is een levendige stad en het heeft een lange en diepe Black power-geschiedenis en de burgerrechtenbeweging. Dat geeft ons een verantwoordelijkheidsgevoel en eer om hier te wonen.”
Nate: “Ik ga ook voor Oakland, maar goed, in het belang van het interview noem ik Porto. Ik vind eigenlijk alles te gek aan die stad en het land.”

Als jullie zouden sterven en terug zouden komen als een persoon of als een ding, wat zou dat dan zijn?
Merrill: “Een plant of een boom zou ik geweldig vinden. Ik zou niet eens weten wat voor een precies, maar zeker een boom.”
Nate: “Ik denk aan een uil.”
Merrill: “Wel bijzonder dat we beiden niet als mens terug willen komen…!”

Wat is jullie motto?
Merrill: “Mijn vader heeft wel een motto, daarom wil ik er geen eentje hebben (lacht). Wat is die van jou, Nate?”
Nate: “Don’t be a hero.“
Merrill: “Daar zit zeker iets in. Dan gaat het meer over ‘heldengedrag’. Tijdens mijn danslessen wordt altijd verteld om niet altijd honderd procent te gaan, want dan brand je op. Als je veertig procent geeft, dan kun je veel langer doorgaan. Dat geldt voor van alles, dat houden we bijvoorbeeld ook aan als we touren. Behalve op het podium natuurlijk.”
Merrill: “Maar mijn vader zegt dus altijd: ‘Well, if it wasn’t hard, they wouldn’t need you.‘ Dat vind ik goed om in het achterhoofd te houden als je denkt dat mensen niet op je zitten te wachten.”

---