De driehoeksdiamant van Son Lux: “We waarderen het onverwachte in onze ideeën”
9 februari 2018
Son Lux
Donderdag 22 februari
De eerste maanden van het jaar staan doorgaans garant voor een vloedgolf aan nieuwe albums. Is het wel verstandig de plaat waar je bloed, zweet en tranen aan hebt besteed dan uit te brengen? Voor het derde album van Son Lux deed die vraag er niet toe: er bestaat nu eenmaal geen logischer moment om Brighter Wounds uit te brengen. Zowel qua inhoud als vorm houdt het trio zich bezig met het einde van het oude en het begin van het nieuwe.
Trio inderdaad, want niet alleen Ryan Lott zit tegenover ons in het noorden van Amsterdam. Naast hem zitten zijn collega’s, gitarist Rafiq Bhatia en drummer Ian Chang. Zij transformeren Son Lux sinds 2014 in een soort kunstenaarscollectief. De bebrilde formatie bestaat uit typische muziekstudenten uit de buurt van Brooklyn, New York. Lott & co. maken niet voor niets deel uit van de kring rond de gevierde doch onvolprezen Sufjan Stevens, met wie Son Lux’ frontman, ook schrijver van filmsoundtracks, samenspeelde in Sisyphus. Ook Bhatia en Chang zijn niet de eerste de besten. Bhatia speelde ook met Stevens, maar werkte daarnaast met onder meer Lorde, Helado Negro en Moses Sumney. Bij de opnames van diens debuut Aromanticism kwam hij zijn bandgenoot Chang tegen. Hij verzorgde drums en werkte tegelijkertijd aan zijn inmiddels verschenen solodebuut, Spiritual Leader. Toch liet de nieuwe langspeler van Son Lux niet lang op zich wachten: ruim twee jaar na Bones verschijnt nu Brighter Wounds.
“Ik zie veel dingen die de toekomst van mijn kind eng maken”
Zoals de titel doet vermoeden is de derde worp het persoonlijkste album dat het trio tot nu toe uitbracht. De verklaring daarvoor: in korte tijd werd Ryan Lott vader van een zoon, maar verloor hij ook een van zijn beste vrienden. Zonneschijn en regen komen niet na elkaar, maar vallen tegelijkertijd uit een opengescheurde hemel. Het motiveert (of dwingt) Lott, die gedurende ons gesprek sowieso een denker blijkt, zijn leven opnieuw te evalueren. “Dat is waarschijnlijk een vaak voorkomende ervaring”, weet de Amerikaan. “Alleen was het voor mij een nieuwe.”
De context van verkiezingsuitslagen, oprukkend neoliberalisme en geïnstitutionaliseerde racisme vormt – zoals bij zoveel albums van de afgelopen jaren – evenzeer de voor- als de achtergrond. Lott heeft dankzij zijn kind, dat kort na Trumps verkiezing geboren werd, een nieuwe reden zich zorgen te maken over de gevolgen diens presidentschap. “Ik zie veel dingen die de toekomst van mijn kind eng maken”, spreekt de dertiger gedoseerd. Het raakt hem merkbaar. “Mijn hele leven heb ik die dingen kunnen negeren omdat ik een witte Amerikaan met relatief veel geld ben. Ik ben het meest afgesloten van alle plagen die de mensheid teisteren. Nu zie ik de hypocrisie van ons land in: de VS is gebouwd op precies die intrinsieke ziektes die bestreden moeten worden.”
Natuurlijk dacht Lott als vooruitstrevende kunstenaar altijd al na over het lot van zijn medemens, maar niet eerder was het zo’n persoonlijke zaak. “Dat had ik niet verwacht. En dat ik dat niet verwacht had, is opnieuw een gevolg geweest van mijn eigen privileges. Dat is iets waar ik de afgelopen tijd mee heb geworsteld. Achter de zonneschijn van dat mooie moment waarop mijn kind geboren werd, ging een regenwolk schuil.”
“Het album is niet het einde, maar het begin”
Toch is het zeker niet zo dat de veranderingen in Lotts leven en de teksten die hij daarover schreef de enige inspiratie waren voor Son Lux’ nieuwe muziek. In veel gevallen was het juist de muziek van Bhatia en Chang die Lott motiveerde meer met hen te delen. “De teksten kwamen vrij laat in het proces, toen onze muzikale bijdrages al af waren”, legt Bhatia uit. “Dat helpt om de link te leggen tussen Ryans eigen ervaringen en de universele natuur daarvan. Iets hoeft niet altijd herkenbaar te zijn, maar mensen moeten in staat zijn hun eigen betekenis toe te dichten aan een nummer.” En inderdaad, Brighter Wounds voelt veel meer als een abstract vormgegeven vraagstuk dan een realistische beschrijving van gebeurtenissen.
Een van de belangrijkste redenen daarvoor is de werkwijze van Son Lux, waarin reflectie minstens zo essentieel is als creatie. “We hebben allemaal een fascinatie met het onverwachte potentieel van geluid”, vat Lott samen. “We denken over een muzikaal idee na als een diamant, waar wij onze energie als een soort lichtstraal doorheen kunnen schieten. Het licht kan daarna alle kanten op gaan en van kleur veranderen. Zulke ideeën kunnen zelfs niet muzikaal zijn, maar bestaan uit geluiden of ritmes die in de natuur voorkomen. Die open benadering is een van de belangrijkste aspecten van Son Lux.” Het houdt op albums als Brighter Wounds eigenlijk slechts de helft van Son Lux het licht ziet. “Wat eindigt als track twee of zeven begint als een compleet mysterie. Dat vinden we mooi: we proberen ons te verplaatsen naar buiten het medium waarmee we werken. Pas dan vind je muziek die nog nooit gemaakt is.”
“We hebben een fascinatie met het onverwachte potentieel van geluid. We denken over een muzikaal idee na als een diamant, waar wij onze energie als een soort lichtstraal doorheen kunnen schieten.”
Bhatia: “Veel muzikanten vinden het vervelend om hun eigen opnames terug te luisteren. Dat is inderdaad ongemakkelijk, maar het is belangrijk dat toch te doen. Soms hoor je iets dat je helemaal niet bedoelde te spelen, maar kan dat ervoor zorgen dat je plotseling een interessant nieuw pad vindt. Ik weet nog dat ik op de middelbare school een muziekleraar had die niet gediend was van de manier waarop ik een bepaalde noot speelde. Toen hij het later terugluisterde, vond hij het eigenlijk heel mooi en begon hij die noot zelf op die manier te spelen. Op een vergelijkbare manier groeide een volledige beat van ons uit een hi-hat die tijdens de opnamesessie begon te piepen.” Ryan: “In elke andere sessie zou dat geluid weggepoetst zijn.”
Zonde van al die muzikale mogelijkheden die verloren gaan door tien tracks te selecteren, toch? “Daarom vinden we het ook leuk om alternatieve versies van onze nummers te maken”, voegt Bhatia toe. “Soms proberen we zelfs de precies tegenovergestelde emotie over te brengen in zo’n bewerking. En dan zijn er nog de liveshows waarin we kunnen experimenteren. Soms spelen we dan dertig dagen achter elkaar een andere versie van een nummer en begint de albumversie als een vreemde te voelen.” Voelt het albumformat dan niet beperkend voor een band als Son Lux? “Jawel, maar het album is niet het einde. Het is het begin.”
“Het geluid ís het idee”
Son Lux is dan ook een doorlopend project, waarbij de uitstapjes van de bandleden gevoed worden door dezelfde nieuwsgierigheid en op hun beurt de voortgang van het moederschip motiveren. “We kunnen onszelf uitdagen in verschillende situaties”, vertelt Bhatia. “Dat geeft ons de kans nieuwe perspectieven terug te brengen naar de tekentafel van Son Lux. We houden elkaar voortdurend op de hoogte van de muziek waar we aan werken.” Lott: “Dan hoor ik iets in de muziek van Rafiq of Ian dat ik wel zou willen stelen voor Son Lux.” Bhatia: “En dat doe je dan ook geregeld.”
Daarnaast betrekt de band steevast muzikanten van buitenaf bij de totstandkoming van zijn albums. “We proberen te benutten wat de artiesten in kwestie uniek maakt”, legt Chang uit. “We vinden het interessant om dat als ingrediënt voor onze muziek te gebruiken.” Ryan vervolgt: “Het is geweldig geweest om hen in de studio uit te nodigen en resultaten te creëren die zowel voor ons als voor hen onverwacht zijn. Een manier waarop we dat dit keer probeerden te doen was door muzikanten vroeg in het proces uit te nodigen, toen we nog bijna geen materiaal hadden. Als je een idee zo vroeg aan tape toevertrouwt, krijgt het eindproduct een energie die je niet kunt nabootsen, met name als er geïmproviseerd wordt.”
“Het is belangrijk om geen controle te hebben”
Aan een tafel verderop valt een glas om. De scherven rinkelen, Ryan kijkt op. “Dat geluid was geweldig! Als je vroeg in het proces begint met opnames maken, omarm je het idee dat geluid zelf het idee is. Er is geen muzikaal idee waarvoor je het juiste geluid moet vinden: het geluid ís het idee. Misschien kunnen we het ritme van dat vallende glas wel herhalen, er een patroon of puls in vinden. Dat is een muzikaal idee, maar dat bedenk je niet door hard te werken of te rekenen. Je ontdekt het.” Chang nuanceert: “Dat wil niet zeggen dat een idee er altijd al geweest is, wachtend om door jou ontdekt te worden. Creatie ligt ergens in het midden: je ontdekt een zaadje, maar moet het daarna ook op de juiste manier laten groeien.”
“Laten we zeggen dat twee muzikanten met elkaar improviseren”, vervolgt Bhatia. “De enige keuze die je in die situatie hebt, is te luisteren naar de ander. In reactie daarop geef je jouw deel vorm, of dat nu met de muziek van de ander meegaat of juist daar tegenin. Het is hoe dan ook een resultaat dat je bereikt door te luisteren naar iets buiten jezelf. We proberen onze muziek ook op die manier te benaderen. Zodra een idee uitgedrukt is, staat het buiten ons en communiceert het met ons. Als je een idee op papier zet of opneemt, is er het deel van die opname waarover je controle had en zijn er aspecten waarover je geen controle had, zoals hoe de opname klinkt en de ruimte waarin hij klinkt. Hoe meer ervaring je hebt, hoe meer controle je kunt uitoefenen. Maar volgens mij hebben we er juist wat aan dat er altijd aspecten zullen zijn waarover je geen controle kunt hebben. Je antwoord op dat deel is net zo belangrijk als je controle over de andere delen.”
Brighter Wounds is vanaf 9 februari uit via City Slang. Op donderdag 22 februari speelt Son Lux in de Melkweg.
WEBSITE MELKWEG | FACEBOOK-EVENT | TICKETS