Liefdeloosheid in het tijdperk van Tinder: Moses Sumney worstelt (en komt wijzer boven)

REC. Festival
1 t/m 5 november, Rotterdam

 

De wereld is een snelkookpan, de muziekindustrie niet minder. Bands zien zich steeds vaker gedwongen binnen afzienbare tijd hun debuutalbum uit te brengen, bang om de aandacht die ze hebben net opgeëist hebben net zo snel weer te verliezen. Het resulteert soms in sensationele doorbraken, maar minstens zo vaak in artiesten die bij hun ‘moeilijke’ tweede album bezwijken onder de druk en als sneeuw voor de zon verdwijnen. Iets doet vermoeden dat Moses Sumney na zijn prachtige eerste plaat Aromanticism niet zo’n terugval zal kennen. De Amerikaanse superster in spe nam de tijd om zich te ontwikkelen, bijvoorbeeld door samenwerkingen met Solange, Grizzly Bear en TV On The Radio. Dat moest ook wel, want Aromanticism is – naast een van de beste debuutalbums van 2017 – een moeilijk eerste album, waarop Sumney worstelt met het idee dat hij nooit ware liefde zal kennen.

Moses Sumney wordt vierentwintig jaar geleden geboren in San Bernadino, een voorstad ten oosten van Los Angeles. Op zijn tiende verhuizen zijn ouders het gezin echter terug naar hun thuisland, Ghana. Moses’ vader begint daar kerken te bouwen, terwijl zijn zoon lid wordt van het kerkkoor, waar hij de heimwee verdrijft met zijn kennismaking met harmonie. Zijn vader, die af en toe terugreist naar huis, brengt cd’s voor Moses mee en de ruwe diamant leert zichzelf zingen met behulp van Beyoncé, Justin Timberlake en Usher. Twee jaar later schrijft Sumney junior al zelf liedjes, op papieren die hij onder z’n matras verstopt. Omdat hij geen instrument bespeelt, zingt hij ze acht jaar lang a capella. Op zijn zestiende verhuist Sumney terug naar de VS, waar hij creative writing gaat studeren aan de prestigieuze Universiteit van Californië.

Op de schouders van reuzen
Naast zijn activiteiten op de opleiding raakt Sumney betrokken bij het universitaire radiostation. Tijdens een van zijn uitzendingen raakt de zanger bevriend met King, een driedelige R&B-formatie. Niet veel later wordt dat trio een maand lang artist in residency bij het Bootleg Theater in Los Angeles. Moses Sumney wordt voorprogramma en al snel de voornaamste publiekstrekker. Het publiek staat avond aan avond vol met mensen uit de muziekindustrie die de ruwe diamant met hun eigen ogen willen aanschouwen. Een van die mensen is Dave Sitek, producer van onder meer Yeah Yeah Yeahs, Foals en Liars en bovendien lid van TV On The Radio. In een interview met The New York Times herinnert Sumney zich dit jaar wat Sitek hem adviseerde: “You’ve got to learn how to do it yourself; no one’s going to make you a star.” Sitek geeft Sumney nog iets mee: de Yamaha MP4X-cassetterecorder die TV On The Radio voor zijn vroegste demo’s had gebruikt. Vanaf dat moment kan Moses zelf meer opnemen dan alleen de loops die hij tot dan toe heeft gebruikt. Tot slot stelde Sitek Sumney voor aan Karen O van Yeah Yeah Yeahs, die het talent onmiddellijk lid maakte van haar band en vroeg het voorprogramma van haar solotour te verzorgen.

Het is dan inmiddels 2014, en de naam van Moses Sumney begint steeds sterker rond te zingen. Beck, die ook eerder met Dave Sitek heeft gewerkt, nodigt Sumney uit een interpretatie te maken van zijn Title Of This Song. Het nummer wordt de opener van Beck Song Reader, een compilatie waarop allerlei artiesten (onder wie Jack White, Laura Marling, Jarvis Cocker, Lord Huron en Jeff Tweedy) Becks nieuwe nummers coveren. Sumney is dan ook druk bezig met zijn eigen muziek: hij debuteert met single Man On The Moon en volgt dat nummer later in 2014 nog op met zijn eerste EP, Mid-City Island. De kers op de taart? Solange Knowles blijkt fan en nodigt de zanger uit op te treden tijdens de Saint Heron-showcase op de New York Fashion Week. Daar ontmoet Sumney niet alleen de inmiddels zeer gevierde ‘zus van’, maar ook Chris Taylor, bassist van Grizzly Bear. Hij is oprichter van Terrible Records, zat eerder achter de knoppen bij Dirty Projectors, Arthur Russell en zijn eigen band en produceert in 2015 Sumney’s nieuwe single Seeds.

Sumney speelt tussendoor in het voorprogramma van zijn inspiratiebron Sufjan Stevens, James Blake en José González. Daarnaast maakt Moses kort deel uit van de Atomic Bomb! Band die door Talking Heads-frontman David Byrne wordt samengesteld om een eerbetoon te brengen aan de overleden Nigeriaanse legende William Onyeabor. De kers op de taart komt als Solange opnieuw bij Sumney aanklopt. Of hij een mopje mee wil zingen op haar artistiek uitdagende meesterwerk A Seat At The Table? Op Mad, want zo heet het resultaat van de samenwerking, is Sumney’s falsetstem amper te onderscheiden van die van Solange.

Op eigen benen
Het moge duidelijk zijn dat Moses Sumney geen moment stil zit. Alle experimenten en uitstapjes leiden uiteindelijk tot Aromanticism, een uniek album van een unieke muzikant die in gelijke mate geïnspireerd is door Kanye West, Prince, Sampha, Nina Simone, ANOHNI, Jeff Buckley, Björk, Joanna Newsom, Linda Perhacs en de Brazilaanse songwriter Milton Nascimento. Sumney neemt Aromanticism grotendeels alleen op (al roept hij wel de hulp in van Thundercat, Paris Strother van King en Majical Cloudz’ Matt Otto) in thuisstudio’s in en rondom Los Angeles, waarbij hij net zozeer gebruik maakte van de cassetterecorder als de computer. Het proces klinkt door in ieder vezel van het verstilde debuut. Na al zijn samenwerkingen staat Sumney hier op eigen benen. Zo blijkt de Amerikaan zich ook te voelen op dit uitdagende conceptalbum: alleen op de wereld, niet in staat romantische liefde te ervaren. ‘All my old lovers have found others’, zingt hij op Indulge Me. En aan The Times legt hij uit: “I’ve never been in love, in romantic love. I have experienced romantic attraction to varying degrees, and I have platonic love, and I obviously love music. But romantic love is its own genre, and that is something that I have never experienced full-blown.”

Sumney vindt het woord min of meer per ongeluk, als hij ’s nachts aan het googelen is. Aromanticism, prijken plots letters op het scherm voor Sumney’s ogen. Opgenomen in officiële woordenboeken is de term nog niet, maar voor Sumney bestaat er geen twijfel dat aromanticism een bestaand fenomeen is. “A few years, when I was 20, I felt like I had ADHD”, legt hij uit in een interview met The Fader. “But I didn’t know what that was called, and I started googling symptoms obsessively. I spent weeks researching it, and fully felt comfortable diagnosing myself. It was such a strong sense of relief – and then later I ended up going to see a psychiatrist and I actually got diagnosed with ADHD. With this whole Aromanticism thing, I had that exact same feeling of relief. I had the same feeling of like: okay, this is a thing that is precedented, there is a name for this.”

In een uitgebreide post op zijn Tumblr-account legt Sumney het concept achter zijn album in september 2017 verder uit. Hij citeert er onder meer een deel uit Plato’s Symposium, waarin diens medefilosoof Aristophanes de herkomst van de liefde uit de doeken doet. Volgens de Griekse mythologie die Aristophanes naleeft, had elk mens in eerste instantie vier armen en vier benen. Zeus werd bang dat de mensen te machtig werden en hakte hen in tweeën, waardoor ze tot in de eeuwigheid hun wederhelft moesten missen. Vervolgens verwijst Sumney naar Genesis uit de Bijbel, waarin God Adam een wederhelft geeft door Eva te creëren uit een van zijn ribben. Veel van de verhalen omtrent de totstandkoming van onze soort hangen, kortom, sterk samen met het idee van liefdevolle co-existentie: zonder een ander zijn we altijd incompleet.

Op oorlogspad met de maatschappij
Ruim 2000 jaar na de dood van Aristophanes houden die ideeën nog steeds stand, zo stelt Sumney, zijn tinderende medemens observerend. We zien romantische liefde als de kers op de taart, de kroon op ons werk. Wie alleen is, heeft vast last van hartzeer, veronderstellen we vaak. Maar wat te doen als je, net als Moses Sumney, geen kans maakt op die kroon? Het is een vraag die Sumney op Aromanticism continu bezighoudt en ervoor zorgt dat zijn album zich onderscheidt van alle andere nummers die al over eenzaamheid bestaan. Leef ik wel echt als mijn hart zinloos in, vraagt de zanger zich bijvoorbeeld af op het toepasselijk getitelde Doomed. Als God liefde is en ik geen liefde voel, leid ik dan een goddeloos leven? In een tijdperk waarin het in twijfel trekken van alles overwinnende liefde nog steeds gelijk lijkt te staan aan godslastering, is de vraag stellen hem beantwoorden.

Alhoewel, beantwoorden? Het bijzondere aan Aromanticism is juist dat Sumney zijn vragen vaak niet beantwoordt. De worsteling is voor nu voldoende, de worsteling zegt eigenlijk genoeg. Het maakt van het akelig sacrale album een abstracte dreamscape die soms plots pijnlijk helder wordt. Het ene moment vraagt Sumney zich nog af waarom alle tafels in restaurants gedekt zijn voor twee, even later bevraagt hij hoe mensen met privileges wel naastenliefde kunnen kennen maar tegelijkertijd vast blijven houden aan hiërarchische systemen die zorgen voor sociale en liefdeloze ongelijkheid.

“When people say ‘we need more love’, what they are telling opressed people is that they need to love the person that’s killing them. And what do they have to gain from that? A clear conscience? Some promise that in the afterlife, after they’ve been murdered by the people taking resources from them, that they’ll go to heaven because they have warmth in their hearts?” De vraag stellen is hem opnieuw beantwoorden: daarin gelooft Moses Sumney geenszins. Op een manier die vergelijkbaar is met A Seat At The Table is Aromanticism dan ook een plaat waarop het persoonlijke en politieke versmelten. ‘Don’t call it a lovers’ quarrel’, zingt Sumney op Quarrel, dat ergens in het grijze gebied tussen The Beach Boys en Stevie Wonder ligt. ‘We cannot be lovers, as long as I’m the other.’

Tegenover The Times legt Sumney uit: “That song is about two people from different backgrounds in an entanglement. One is in some sort of minority status and the other has social power. I was thinking about the ways social structures influence and characterize interpersonal relationships, and the way people who are the carriers of privilege in those interpersonal relationships often don’t realize that, and therefore see themselves as equal partners to their partners who are not socially equal. For it to be a lovers’ quarrel would imply that we come to the table as equals. And we don’t.”

Op dat gebied wordt Sumney niet slechts geïnspireerd door andere muzikanten, maar ook door schrijvers. Door Laura Kipnis bijvoorbeeld, wiens Against Love blootlegt hoe ongezond onze obsessie met liefde eigenlijk is. Nog meer wordt de Amerikaan gegrepen door The Argonauts van Maggie Nelson, de memoires van de auteur over haar huwelijk met een transgender. “She’s not really trying to talk about government and laws”, legt Sumney uit. “She’s just talking about her relationship – which operates under the government and its laws.” Net als Nelson is Moses Sumney pessimistisch wat romantische liefde betreft: hij ziet het fenomeen meer en meer als een manier voor politieke machtshebbers om hun positie te behouden en als een kapitalistische drijfveer.

Wie bedenkt hoeveel geld mensen uitgeven aan cadeautjes voor Valentijnsdag en de perfecte bruidsjurk, kan hem bijna geen ongelijk meer geven. Moses Sumney stelt niet dat we moeten ophouden met liefhebben, maar wel dat we de manieren waarop we dat doen beter bloot moeten leggen. Hij gunt iedereen geluk, maar concludeert ondertussen wel dat we misschien niet allemaal bestemd zijn om gecompleteerd te worden door een wederhelft. Met dat besef komt Sumney na zijn worstelingen boven, enigszins beduusd maar ergens ook zelfverzekerd en tevreden met zichzelf. Kan hij tenminste dat Tinder van z’n telefoon gooien.

Moses Sumney speelt op zaterdag 4 november om 20:45 in de bovenzaal van Annabel tijdens REC. Op donderdag 16 november speelt hij als onderdeel van Paradiso’s Super Sonic Jazz in De Duif.

---

 

REC. Festival vindt 1 tot en met 5 november plaats op verschillende locaties in Rotterdam, met als zwaartepunt het Central District nabij Centraal Station op vrijdag en zaterdag. Passe-partouts, dagtickets of tickets voor individuele locaties koop je hier. Meer lezen over REC.? We interviewden eerder de organisatie achter het festival. Ook schreven pas nog over Shabazz Places en doken we in de line-up voor onze redactietips.

WEBSITE REC. FESTIVAL | FACEBOOK-EVENT | TICKETS