Het nieuwe tijdperk van Iceage: “Beyondless is the point of no return”
4 mei 2018
De zon schijnt door het raam in Amsterdam-Noord waaronder Elias Bender Rønnenfelt gitaar zit te spelen. Weet de Leonardo DiCaprio van de indie veel dat het ding gesigneerd is door niemand minder dan Adele. Ja, die Adele inderdaad. De Deen lijkt er niet erg van onder de indruk als ‘ie er uiteindelijk achter komt. So what? Rønnenfelt, frontman van het Deense punkviertal Iceage, is de afgelopen jaren op zijn eigen voorwaarden uitgegroeid tot een ster die z’n territorium met ieder album iets verder uitbreidt. Zo ook met het nieuwe Beyondless.
Op dat album raakt het kwartet, dat behalve Rønnenfelt bestaat uit Jakob Tvilling Pless, Dan Kjær Nielsen en de vandaag ook aanwezige Johan Surrballe Wieth, weer wat verder verwijderd van New Brigade. Met dat album debuteerde de band uit Kopenhagen in 2011, toen de bandleden amper twintig waren. Nihilistisch was het, wat de exponenten van de hoofdstedelijke punkscene presenteerden. Nummers duurden niet langer dan een minuut of twee, al maakte Rønnenfelt binnen die minuten al indruk met teksten die waren volgestouwd met referenties naar dikke boeken die ‘ie gelezen had. De band tekende bij Matador Records en bracht twee jaar later z’n tweede plaat uit. Op You’re Nothing werd geen gas teruggenomen, al leek Iceage zich wel wat nadrukkelijker op liedjes te richten.
Meer dan een dertien-in-een-dozijn punkbandje
Pas op het in 2014 verschenen Plowing Into The Field Of Love maakten we écht kennis met de kwaliteit die Iceage bezat en de band die het zou kunnen worden. Op een plaat die bijna zo lang duurde als zijn voorgangers bij elkaar trokken Rønnenfelt & co. alles uit de kast, van grootse piano-arrangementen tot trompetpartijen. De vergelijkingen met Iggy Pop en vooral Nick Cave waren nog steeds op hun plaats, maar Iceage had definitief getoond meer te zijn dan een dertien-in-een-dozijn punkbandje. Toch lukt het de Denen op het nieuwe Beyondless nóg verder te gaan.
“Drie jaar geleden hadden we Beyondless nog niet kunnen maken”
“Eigenlijk is het belangrijkste verschil tussen Plowing Into The Field Of Love en dit album simpelweg dat we Plowing Into The Field Of Love al gemaakt hadden”, legt Rønnenfelt uit. Hij heeft een dik Deens accent, maar zou vloeiend Engels kunnen spreken als het ordenen van een stroom gedachten hem niet steeds tot stotteren zou dwingen. “We vinden het niet interessant om iets te doen dat té vertrouwd voelt. Om iets goeds te maken, moeten we onszelf dwingen nieuwe wegen te bewandelen. Het is niet alsof we het daarover hebben met elkaar, meestal komt het vanzelf wel goed.”
“Elk album heeft tijd nodig”, vult gitarist Johan Surrballe Wieth aan. “Het moet als het ware zijn vorm vinden voordat je erop verder kunt bouwen. Meestal onthult een album zich pas laat in het proces en moeten wij de weg vrij maken. Op die manier eindigt een product altijd zoals het bedoeld is. Misschien streefden we in eerste instantie naar iets anders, maar het proces leidt ons altijd naar het punt waar we moeten zijn. We hebben ons er nooit druk over gemaakt dat dat niet zou gebeuren.”
“We zijn ons er altijd van bewust geweest dat het ons doel was om mensen de wildernis in te leiden”, voegt Rønnenfelt toe. “Daarom is het belangrijk dat we muziek maken vanuit een soort gevoel en niet te veel nadenken. Het album moet zich aan ons onthullen. In het begin weten wij ook nog niet waar we heen gaan, maar we weten dat we érgens heen gaan. Dat gevoel is iets waar je steeds meer op durft te vertrouwen. Drie jaar geleden hadden we Beyondless bijvoorbeeld nog niet kunnen maken.”
“We weten nu pas tot hoeveel we in staat zijn”
De titel van dat nieuwe album, Beyondless dus, suggereert dat we een soort eindpunt bereikt hebben. Is dit het verst dat Iceage kan gaan? Is er hierna geen beyond meer te verkennen? “Hopelijk is het geen profetie voor ons volgende album,” lacht Wieth die bezorgdheid weg. Ook Rønnenfelt wil niet te veel kwijt over de betekenis van de titel: “Het woord staat niet in het woordenboek, maar het suggereert inderdaad een plek die geen beyond heeft. De titel slaat niet per se op het hele album: het is de naam van een nummer dat gaat over een plek waarvandaan je niet meer verder kunt. Of misschien is het juist the point of no return.”
Wie zich een weg baant door de wildernis die Beyondless is, zal zich wellicht afvragen of Iceage zijn horizon inderdaad nóg verder uit kan breiden dan dit. Zulke machtige melodieën en onbehouwen euforie hoorden we nog nooit van de normaal vrij nuchtere Denen. De trompettist van Plowing Into The Field Of Love heeft hier gezelschap gekregen van onder meer violist en saxofonist, die beiden een belangrijke rol spelen op het album. Rønnenfelt: “Het zijn jongens uit Pardans, een jonge band uit Kopenhagen. We hebben een hoop shows gespeeld en vroegen ze daarom om op onze plaat te spelen.” Een andere gastrol is weggelegd voor niemand minder dan Sky Ferreira, die zingt op de vooruitgesnelde single Pain Killer. “Ik dacht dat dat nummer beter zou zijn als het een duet werd, met een mannenstem en een vrouwenstem. Het leek me geweldig om Sky op dat nummer te hebben, gelukkig wilde ze het graag doen.”
Tracks als Pain Killer en leadsingle Catch It doen vermoeden dat Iceage de afgelopen jaren naar andere muziek heeft geluisterd dan eerst. Een blik op de playlist die de band bijhoudt bewijst dat: we zien jazz-iconen Sun Ra en Pharaoh Sanders, countryzangeres Karen Dalton, Motown-ster Mary Wells, accordeonist Boozoo Chavis en zelfs Frankie Valli. “Ik denk dat we ons gerealiseerd hebben dat er vroeger veel dingen waren waarvan we dachten dat we ze ons niet konden veroorloven. Nu weten we pas tot hoeveel we eigenlijk in staat zijn, muzikaal gezien.” Een belangrijk zaadje voor dat besef werd geplant toen Iceage in 2016 samen speelde met het Duits-Nederlandse neo-klassieke ensemble s t a r g a z e. “Dat was ontzettend eng”, herinnert Rønnenfelt zich. “Maar uiteindelijk was het resultaat geweldig.”
“Het voelt goed om te breken met verwachtingen”
Beyondless werd volledig analoog opgenomen in een studio in het Zweedse Göteborg. Gewoon omdat het beter klonk, direct op tape. En omdat het lekker vlug was, want snelheid staat in de studio hoog in het vaandel bij Iceage. “We plannen altijd expres te weinig tijd in voor de opnames, omdat we dan sneller beslissingen nemen en niet te veel overdenken: dat zou de hart en ziel van het album kapot kunnen maken. Het schrijven duurt altijd lang, maar zodra we de studio in gaan moet alles snel. Slaap is nooit echt een prioriteit geweest in ons opnameproces.”
“Ik schrijf altijd best lang, een jaar meestal”, vervolgt Rønnenfelt. “Ik heb geen concept, maar schrijf vanuit een soort state of mind die alles samen moet brengen. Op een gegeven moment ga ik dan zitten en schrijf ik alles aan elkaar in de vorm van nummers. Daarmee is een album een soort catharsis voor me: ik verwerk automatisch alles dat ik in die periode heb meegemaakt. Nu de tijd tussen twee albums langer was dan eerst, was er veel te verwerken.” Die tijd gaf de bandleden ook de gelegenheid een tijdje echt te wonen in de huizen die ze een paar jaar geleden kochten met de inkomsten van hun eerste platen. Rønnenfelt lacht. “Dat was nodig. Ten tijde van de eerste albums waren we eigenlijk continu op tour. Vier jaar lang waren we voortdurend onderweg. Dat vraagt nogal wat van je vrienden en familie, zelfs als je dat niet meteen doorhebt. Als je merkt dat je creativiteit je ertoe dwingt even pas op de plaats te maken, moet je dat doen. De state of mind van touren kan ook inspirerend zijn, maar je kunt daar niet zo goed werken als thuis.”
Toch voelt Iceage zich minder verbonden met de punkscene van Kopenhagen dan toen we de band vijf jaar geleden spraken. Niet meer dan logisch, volgens Wieth. “De scene is niet meer hetzelfde. Mensen worden volwassen, groeien andere kanten op. We zijn nog vrienden, maar op een andere manier dan toen we nog jong waren.” Het heeft ook alles te maken met de muziek die Iceage de afgelopen jaren gemaakt heeft en waar die de band gebracht heeft. “Als je bereid bent om de reis te maken die je muziek voor je uitstippelt, heb je minder behoefte aan een scene”, meent Rønnenfelt. En punk? Nee, Iceage is daar allang voorbij, al ligt het gevaar ook op Beyondless nog altijd op de loer. “We hebben onszelf nooit gezien als vertegenwoordigers van een genre. Wat maakt ons het uit of we een punkalbum maken of niet? Met ons laatste album hebben we de mensen die dachten dat ze wisten wie wij waren laten zien dat dat niet zo was. Het voelde goed om zo te breken met de verwachtingen. Ik ben benieuwd hoe mensen op deze nieuwe nummers zullen reageren.”
Beyondless is uit via Matador Records. Iceage speelt op 5 mei in Bitterzoet en op 11 september in Rotown.
