Whitney: “Wat een nummer levendig doet aanvoelen, is de zin die alle onderdelen van een liedje verbindt en tot een goed geheel maakt.”

Wat doe je als je band uit elkaar valt, je relatie kapot gaat en je opeens zonder huis zit? Juist, opnieuw beginnen. Julien Ehrlich en Max Kakacek van Smith Westerns deden het en het resultaat heet Whitney.

Chaos regeerde zo’n twee jaar geleden het leven van Julien Ehrlich en Max Kakacek uit Chicago: eerst besloten ze om hun oude band Smith Westerns op te heffen en als klap op de vuurpijl liepen hun relaties ook nog eens stuk. Het gevolg: de heren zaten zowel zonder woon- als slaapplek. Maar Ehrlich en Kakacek lieten het er niet bij zitten. Ze zochten samen een appartement en hielpen elkaar erdoorheen.

Gaandeweg begonnen Ehrlich en Kakacek zelfs samen nieuwe nummers te schrijven. Dit pakte zo goed uit dat een nieuw project was geboren: Whitney. Het bedient zich van melodische jaren zeventig-pop. Kakacek op gitaar, Ehrlich op drums en als zanger. Dat de voormalig Smith Westerns iets moois hebben weten te maken van een onprettige fase uit hun leven, is hiermee een understatement. No Woman, de vooruitgesnelde single, werd al snel opgepakt door internationale media en groeide uit tot een culthit. Op popfestival Where The Wild Things Are overtuigde Whitney in maart al en in de lijn der verwachting stromen nu ook de internationale boekingen voor de band binnen. Het is geen onveilige gok om te stellen dat Whitney grote successen gaat boeken op de zomerfestivals. Dan is hun plaat ook uit: Light Upon the Lake verschijnt in juni.

Het is de bedoeling dat The Daily Indie beide frontmannen te spreken krijgt in het Noord-Amsterdamse café De Pont, maar dat loopt even anders. Ook al is het leed van de relatiebreuken inmiddels verdwenen, chaos heerst nog steeds bij Whitney. Net voor aanvang van het interview komt het bericht binnen dat het tweetal binnen drie uur in het vliegtuig naar Londen moet zitten. Binnen dat korte tijdsbestek zouden er bovendien veel te veel interviews op de planning staan. Om dat probleem op te lossen, worden Ehrlich en Kakacek voor onze neus opgesplitst. Balen, we krijgen dus geen duo-interview met de complete kern van de band – naast Ehrlich en Kakacek spelen er live nog vier man mee. Licht ontdaan nemen we plaats naast Max Kakacek, die zich verontschuldigt voor het gedoe. Aan de grote hoeveelheid lege bierglazen op tafel is trouwens te zien dat er al behoorlijk wat persmomenten op zitten. 

Gelukkig is de chaos waarin Whitney ons vandaag meesleurt een goede vorm van chaos: de man die we tegenover ons hebben is er namelijk een die lak heeft aan systemen, vooraf opgestelde plannen en structuren. Kakacek is een vrije en open jongeman die spontaniteit omarmt en niet in hokjes denkt. Dat blijkt wel uit zijn politieke overtuigingen; hij is fervent Bernie Sanders-aanhanger en hij spreekt minachtend over het politieke systeem in de VS. Zijn creatieve werkwijze spreekt ook boekdelen. Zo laat hij het woord ‘band’ geen enkele keer vallen, want ja: hokjes. En tot slot Kakaceks opvallende uiterlijk: op zijn linker binnenarm staat ‘god bless’ getatoeëerd en zijn nagels zijn groenblauw gelakt. Kakacek is niet de persoon die antwoorden van twee zinnen geeft op vragen. Nee, hij wijdt liever uit. Het is waarschijnlijk de beste aanval die hij heeft voor zijn vermoeidheid, want als je goed kijkt zie dat hij vanachter zijn vintage bril moeite doet om zijn ogen open te houden.

Dat Kakacek ging samenwonen met Ehrlich weten we inmiddels, maar hoe ontstond Whitney nou precies? “Julien en ik woonden al een tijdje onder één dak voordat Whitney ontstond”, legt Kakacek uit. “We hebben kort gewerkt aan onze eigen muzikale projecten en we hielpen elkaar daarbij. Die onderlinge hulp conditioneerde ons als het ware tot een muzikale samenwerking, maar het besef daarvan was toen nog niet doorgedrongen. Op een dag werden we wakker en namen we de blauwdrukken van de nummers Dave’s Song en On My Own op met behulp van de taperecorder die ik net had gekocht. Toen beseften we dat we gewoon samen moesten werken aan muziek. Het ging heel vlot: we zijn immers goede vrienden en geven elkaar eerlijke en nuttige feedback. Het moeilijkste aan een creatieve samenwerking is meestal het gedeelte waarin je moet uiten wat je niet leuk of goed vindt, maar Julien en ik zijn al lang voorbij dat punt.”

Het was niet alleen Ehrlichs en Kakaceks jarenlange ervaring met samenwerken dat ervoor zorgde dat het schrijfproces zo snel verliep, maar ook de bijzondere situaties die ze doormaakten. “Het enige wat ik de laatste jaren heb gedaan, is spelen in Smith Westerns”, zegt Kakacek. “Het was dan ook een hele klap dat zowel mijn relatie als de band stopte. Voor Julien gold hetzelfde. In precies dezelfde fase voelden we ons dus kwetsbaar en richtingloos. Toen we ons derde nummer Golden Days hadden geschreven, beseften we daarentegen dat we op een keerpunt zaten. Opeens wisten we dat dit een nieuwe muzikale fase ging worden en vonden we de stabiliteit en het zelfvertrouwen om samen een album te maken.” En zo geschiedde de vrij ongeplande geboorte van Whitney: lo-fi countryfolk met een flinke dosis soul die het beste tot zijn recht komt als je met je pick-up truck langs een groot meer in Alaska trekt. Of ze dat ook zo zien? “Dat zou een ideale omschrijving zijn”, lacht Kakacek.

Ehrlich en Kakacek hanteerden op Light Upon The Lake een bijzondere songschrijfmethode: ze schreven de teksten van hun debuut alsof ze auteurs van een roman waren. Op Pitchfork en 3voor12 wordt beweerd dat het album van Whitney met een mannelijke hoofdpersoon in het hoofd is geschreven, die zijn zijn (ex-)vrouw kwijt zou zijn en haar mist. Kakacek ontkracht dit tegen The Daily Indie: het is abstracter, meer ‘genderfluid’, vindt hij: “Eén van de belangrijke dingen aan Whitney is het concept van androgynie. Het album gaat vooral over het hebben van een gebroken hart en de keuzes die iemand daardoor maakt. Het draait niet om de benadering van een specifiek figuur met een specifiek geslacht; het karakter op het album is androgyn. Whitney kan immers zowel een jongensnaam als een meisjesnaam zijn. Enkel in No Woman wordt een specifieke sekse aangehaald. Het schrijven vanuit een karakter was voor ons een manier om onze gevoelens uit te drukken, te experimenteren en onszelf te vernieuwen als songwriters.”

Whitney denkt dus niet in hokjes op Light Upon The Lake. Zo kan het album behoorlijk contrasterend klinken; vrolijk naast wanhopig. De vrolijkheid vind je in de melodieën. Zo hoor je vaak trompet(!)partijen of makkelijk mee te mompelen gitaarriffs. Tekstueel gezien vliegt de wanhoop je daarentegen al snel om de oren. De whiskyfles staat voor het grijpen en de ik-persoon lijkt geen heil in de toekomst te zien. Hun verbroken relaties zorgden voor dat contrast, denkt Kakacek: “Een break-up is een verwarrend proces. Het is niet noodzakelijk fijn of vervelend; je leert dingen bij uit ervaring, maar denkt ook aan wat je mist. Ik zie het leven niet zo zwart-wit.”

In het schrijfproces laten Ehrlich en Kakacek de veelzijdigheid van levenssituaties en emoties dan ook voortvloeien. “We schreven onze teksten met veel persoonlijke details uit onze eigen levens”, zegt Kakacek. “Bij het schrijven concentreerden we ons niet zozeer op de negatieve kant van gevoelens die bij verlies horen, maar meer op het plezier van muziek maken. De nummers moeten spontaan, echt en natuurlijk zijn.” Kakacek legt uit hoe hij dat bewerkstelligt: “Wat een nummer levendig doet aanvoelen, is de zin die alle onderdelen van een liedje verbindt en tot een goed geheel maakt. Dat hoeft niet eens het refrein te zijn, zo’n tekstregel kan op een heel onopvallende plek in het liedje staan. Maar als die zin er eenmaal staat, zien we zelf ook pas de contrasterende gevoelens en verschillende lagen in het nummer, omdat het nummer voor ons dan als een geheel aanvoelt.”

Het eindresultaat laat een prima balans horen tussen spontaniteit en aandachtig vakmanschap. Niet gek dus dat de band al is geboekt voor Down The Rabbit Hole, Lowlands en Into The Great Wide Open; drie belangrijke Nederlandse zomerfestivals. Dit kan een behoorlijk snelle tocht naar een groter publiek betekenen. “Het is een mooie verrassing voor ons dat onze muziek zo goed wordt ontvangen”, zegt Kakacek erover. “Julien en ik hadden überhaupt niet verwacht dat we met dit project ooit een persdag in Amsterdam zouden draaien. Het enige wat ik met Whitney wilde bereiken, is muziek maken waar ik over tien jaar nog trots op ben. Vroeger dacht ik dat het maken van liedjes volgens een bepaalde formule werkte. Nu heb ik dat losgelaten en kan ik mezelf laten gaan, zonder vooropgezette plannen of verwachtingen. Zo kijk ik ook tegen de toekomst aan. Ik zie wel wat er gebeurt. Voor nu ben ik heel blij met alles.”

Als de optredens in de zomer net zo goed worden ontvangen als het optreden op Where The Wild Things Are kan Whitney een goede toekomst tegemoet gaan. De media waren vol lof. ‘Veelbelovend’, noemde 3Voor12 het concert van de band veelzeggend. Zelf is Kakacek er niet zo van op de hoogte van die lof. “Waren mensen zo positief over ons?”, reageert hij verrast. Dan, lachend: “Mijn vader weet het vast wel, hij googlet alles wat ik doe en wat mensen over ons schrijven.”

Light Upon The Lake verschijnt op 3 juni via Secretly Canadian. Whitney speelt op dinsdag 21 juni in Vera in Groningen, woensdag 22 juni in de OT301 in Amsterdam en doet in diezelfde week Down The Rabbit Hole aan. In augustus speelt de band op Lowlands en in september op Into The Great Wide Open.