Wat kunnen we leren van de ondergang van Burger Records?

Ongeveer een jaar geleden nam de leadzanger van Burger-bandje numero 123 het gracieuze besluit om mij te benaderen via Instagram. Of ik mijn billen maar eens wilde laten zien. Wat een heerlijk, gortdroog voorspel. Chapeau! Die leuke hitjes van je maakten al geruime tijd deel uit van mijn veelbeluisterde playlist. En nu, nadat je nummers praktisch voor niets maanden in mijn hoofd hadden gewoond, werd het maar eens tijd om de rekening te innen.

Als nietsvermoedende fan had ik mezelf blijkbaar in de leeuwenkooi geworpen door je profiel te volgen. Ik had maar al te graag jouw muziek en techniek besproken op een muziekwebsite, in een positief artikel dat je allerlei nieuwe luisteraars op zou kunnen leveren. Dat is tenslotte wat mijn hart sneller doet kloppen, maar deze 37-jarige man maakte al heel snel duidelijk dat ik als middel zou dienen tot het bevredigen van zijn verlangens. Leuk, fijn, top, afgesproken. Mijn Instagram-foto’s zullen wel te pikant zijn geweest.

Twee weken geleden barstte de Burger-bom. Instagram werd voor heel even overspoeld met de verhalen van ontelbare meisjes en dames. Variërend van seksuele intimidatie tot aanranding en verkrachting; de heren kwamen er niet goed vanaf. Burger Records sloot al vlug de deuren en labels halen stukje bij beetje het repertoire van de beschuldigden offline. Cancel Culture, de populairste obsessie van het hedendaagse internet, draaide op volle toeren.

Niks nieuws
Maar naast de consequenties die Cancel Culture teweegbrengt voor deze paar heren, is eigenlijk niks aan deze hele situatie nieuw. Je zou hopen dat in het post-#MeToo-landschap dit niet meer aangehaald zou hoeven worden, maar de muziekscene heeft nog altijd een probleem. Zowel in de zaal als op kantoor als in de backstage. Betast worden tijdens shows is voor velen bijna een gegeven, carrièrekansen aangeboden krijgen in ruil voor seks is geen zeldzame wending en minderjarige meisjes blijven een graag geziene gast na de show. Dan krijg je weer die verhalen in de bandbus over ‘die slet’ en ‘die slet’ die zo dom waren om na de show met dat schunnige bandlid in bed te belanden. Zag er wat jong uit. Maar ja, ‘kan echt niet, hè jongen’, zeggen we dan met een lach, voordat we weer de andere kant op kijken. Zo is hij gewoon, zolang het maar niet mijn probleem wordt. Daar hadden ze maar van weg moeten blijven. Maar waar komt de drang om überhaupt met jonge meisjes de koffer in te duiken vandaan?

Misschien zien sommigen het als inherent onderdeel van rock-‘n-roll. (Minderjarige) groupies zijn bijna niet weg te denken bij iconen als Elvis Presley, David Bowie en Iggy Pop. Het is cool, het is lekker, het is mannelijk en met de machtspositie die je bezit als muzikant is het allemaal toch net even wat makkelijker te realiseren. Mensen kijken naar je op. Vooral de jonge fans, die ook jouw posters aan de muur hebben hangen en met trots jouw merchandise dragen. Zou dat té aanlokkelijk zijn? Zou de allure van ‘de tienerverleidster’ te krachtig zijn? Ze wil dit toch? Ergens tussen volwassen- en kind zijnde in, ligt ze aan zijn voeten, haar logica en ontwikkeling immer ondergeschikt aan de zijne. Haar bestaan niets meer dan een droom over een spontane implosie van liefde, ergens op een brug in Florence, of zo. Leuk verhaal. We kunnen er wat moois van breien.

Vrouwelijk perspectief
Ik vind het ergens krachtig om te zien hoe er in het geval van Burger Records gewerkt wordt vanuit vrouwelijk perspectief. Hoe beschuldigingen serieus worden genomen en de stoomwals er meteen met volle vaart overheen gaat. Dat deze vrouwen het lef hebben om hun ophoping van frustratie, angst, woede en verdriet als brandstof te gebruiken voor een machine die daders ook daadwerkelijk angst inboezemd. Maar het is zo ongelooflijk tricky. Cancel Culture maakt geen onderscheid: alle bomen moeten om. Sommige heren zullen slachtoffer worden van valse beschuldigingen en de zeer negatieve gevolgen ervaren. Is dat terecht? Nee, absoluut niet.

Maar tegelijkertijd zijn ook meisjes en vrouwen slachtoffer, door het jarenlang altijd eerst in twijfel trekken van beschuldigingen. Niet omdat een beschuldiging altijd onderzocht moet worden, maar omdat in twijfel trekken vrijwel altijd overslaat op kleineren en beledigen. Als je iets is overkomen, dan heb je dat zelf gedaan. Dat nee daadwerkelijk nee betekent, is een bijzaak. En velen zijn dat spuugzat. Blijkbaar gebeurt er ook niks totdat je gezamenlijk zo je woede toont dat wegkijken geen optie meer is. De empathie die er toen niet was voor het slachtoffer van misbruik, is er nu ook niet voor het slachtoffer van valse beschuldigingen. Vrouwzijn kan zo ongelooflijk zwak en machteloos voelen. Fysiek gezien delf je altijd het onderspit. Maar wij willen ook naar een gruizige show en wij willen ook geprezen worden om onze muziek, in plaats van ons voorkomen. Wij willen nog altijd als een gelijke gezien worden en ons als een gelijke kunnen bewegen in de samenleving. En dat kan niet als men elkaar de hand boven het hoofd houdt, zoals bij Burger Records is gebeurd.

Maar dit gaat ook niet opgelost worden door het cancelen van een handjevol klojo’s. Dit is een structureel probleem, dat enkel aangepakt kan worden door actie vanuit elke hoek van de muziekindustrie en -scene. Dan hebben we het over publiek, bands, managers, boekingskantoren, podia, beveiliging, enzovoorts. Dit gaat om je bandleden en vrienden aanspreken en verantwoordelijk stellen, dit gaat om je met situaties bemoeien die niet lijken te kloppen, dit gaat om slachtoffers van seksuele intimidatie en misbruik zich gehoord laten voelen en serieus te nemen. En dat alles zonder een beschuldiging een ontastbaar wapen te maken, waar wie dan ook mee kan worden neergehaald.

En die leuke nummers van die ene Burger-band? De platen zal ik voorlopig maar even in de kast leggen. Die vinden ooit wel weer hun weg.

---

---