Met open ogen en oren door Utrecht tijdens de zaterdag van Le Guess Who?
10 november 2019
Ik (Arlette) ben al sinds 2011 niet meer op Le Guess Who? geweest. Waar je vroeger nog losse tickets kon kopen voor verschillende venues (ik was dat jaar alleen in De Helling, bijvoorbeeld) zijn er nu alleen passe-partouts of dagkaarten verkrijgbaar. Dat lijkt jammer als je van tevoren weet wat je wil zien, maar anderzijds is het compleet logisch: dat is niet waar dit festival om draait en iedere open-minded muziekliefhebber beleeft zo zijn eigen Le Guess Who?. De duizenden mensen die Utrecht dit weekend komen ontdekken, willen zich laten verrassen, meeslepen en overdonderen.
Tekst Wout Bekhuis & Arlette Hovinga
Lees hier ons verslag van de donderdag en de vrijdag!
We beginnen deze zaterdagavond in het epicentrum van Le Guess Who?: TivoliVredenburg. Ver voor aanvangstijd staat de Ronda al behoorlijk gevuld met een bierdrinkende menigte, helemaal klaar voor de duo-act van Deerhoof & Tigue. De vier van Deerhoof zullen het in 2007 uitgebrachte album Friend Opportunity ten gehore brengen, dat door het percussiegeweld van het Amerikaanse slagwerktrio Tigue toch anders dan anders zal klinken. Bij opkomst valt op dat zangeres Satomi Matsuzaki naast een lessenaar gaat staan, waar ze een aantal A4’tjes op legt. Vermoedelijk zijn het de songteksten voor deze avond, want hoewel ze af en toe een gitaarpartij voor haar rekening neemt, zijn we sinds de release van het bekendste album van de band uit San Franciso alweer ruim een decennium en meer dan een hand vol platen verder.
Deerhoof & Tigue hebben er zin in en beginnen de set vol energie. Matsuzaki staat tussen haar zanglijnen door op een vreemde manier te huppelen, waarbij je je afvraagt of dit nu een (hele slechte) imitatie van PSY’s Gangnam Style moet voorstellen. Matsuzaki valt sowieso een beetje uit de toon vanavond: waar het samenspel tussen de overige bandleden van Deerhoof en de percussionisten van Tigue een interessante muzikale wisselwerking oplevert, lijkt Matsuzaki de boeiende, voortdurend veranderende ritmiek niet goed aan te voelen. De in Japan opgegroeide zangeres wisselt het gehuppel op het podium af met haar zang, als een plank staande voor de microfoon, zonder enige beweging en emotie. (WB)
Een andere stop aan het begin van de avond is de Janskerk, waar omstreeks kwart voor zes Lakha Khan gaat beginnen. Als geboren en getogen Utrechtse ben ik weleens in de Janskerk geweest, maar het blijft verbazingwekkend hoeveel verschil een paar paarse lichten kunnen maken. De sfeer is vredig, er zweven zachte pianoklanken door de lucht en we zijn nieuwsgierig naar de Rajasthani-folk die ons te wachten staat. Lakha Khan speelt sindi sarangi en heeft zijn zoon Dane Khan op de dholak meegebracht, die op dit Indiase percussieinstrument speelt. Dat klinkt minder bijzonder dan het is: het veertien-snarige instrument wordt door zodanig weinig mensen bespeeld dat Lakha Khan wordt beschouwd als de allerlaatste grootmeester van het instrument, waarvan de naam letterlijk vertaald ‘honderd kleuren’ betekent. Die naam doet het instrument eer aan. We worden in de klassieke, maar eenvoudige setting meegevoerd in een reis langs eeuwenoude Indiase muziek die religies en emoties overstijgt, tradities van Hindoes, Sikhs, Moslims en Buddhisten worden met klanken beschreven en bezongen. Heel even bevinden we ons in een oer-Hollands stukje India. (AH)
Ondertussen in TivoliVredenburg besluiten we de Ronda maar te verlaten om de (rol)trappen te beklimmen richting Cloud Nine. Daar is namelijk gelijktijdig het concert van de Mexicaanse producer Fernando Corona Murillo, alias Murcof, begonnen. Als we na een minuut of tien toch naar boven mogen, komt een angstaanjagend monotoon gebonk ons langzaam steeds harder tegemoet. Eenmaal in de zaal zien we Murcof vanachter een tafel met sequencers en een laptop, zijn minimalistische composities ten gehore brengen. De harde, maar trage beat domineert minutenlang en lijkt de bezoekers die al even aanwezig zijn in een boeiende trance te houden.
Murcofs creaties hebben tijd nodig, waardoor de eentonige maatslag in eerste instantie minder goed werkt voor de nieuwe binnenkomers, die in de hoek van Cloud Nine de zaal in- en uitgaan. De metalen prullenbak die hier staat bevordert het inlevingsvermogen ook niet, wanneer er af en toe iets van glas of hard plastic wordt ingegooid. Maar naarmate de tijd vordert weet Murcof ook de nieuwkomers steeds meer in zijn muziek te zuigen. Als de monotone beat langzaamaan verstilt en deze plaats maakt voor trage, gedempte pianoklanken en synths, komt de sfeer steeds beter tot zijn recht. Als uiteindelijk het geluid aan een langzame fade-out begint, lijkt Murcof de set toch op een magische wijze te eindigen, in een inmiddels behoorlijk aandachtige Cloud Nine, maar dan breekt hij het geluid abrupt af, klapt zijn laptop dicht en loopt ongeïnteresseerd van het podium, het publiek beduusd achterlatend. (WB)
Uw andere dienstdoende verslaggever wandelt van de Janskerk naar TivoliVredenburg en pikt her en der festivalbezoekers uit de massa. De muzikale adventkalender die Le Guess Who? heet, trekt publiek uit alle windstreken en naargelang de avond verloopt raken we aan de praat met gasten uit Engeland, Zwitserland en Amerika.
Als verstokte jazzliefhebber kon ik Makaya McCraven natuurlijk niet missen. De Amerikaanse muzikant wordt vaak als jazzdrummer omschreven, maar dat is eigenlijk te weinig eer. McCraven brengt weliswaar een stapel fenomenale muzikanten mee die absoluut hoorbaar met de jazztraditie flirten, maar dit optreden overstijgt de grenzen van die traditie en smijt er een flinke portie beats, improvisatie en groove doorheen. Zelfs de zelfverklaarde jazzhater die ik naar de Grote Zaal van TivoliVredenburg wist mee te slepen begon te klagen toen we naar het volgende optreden moesten: dan heb je toch wat neergezet, niet? (AH)
Hierna verlaten we TivoliVredenburg, voor een korte wandeling langs de verlichte Oudegracht, om uit te komen bij Theater Kikker aan de Ganzenmarkt, waar de Amerikaanse Sarah Louise al even aan haar set begonnen is. Gewapend met een Stratocaster, minikeyboard/sequencer en sampler weet ze een veelzijdig geluid te creëren: van dromerige en buitenaardse sferen, weet ze met een keihard geluid, dat klinkt als een vliegtuig, het publiek te laten landen in aardsere sferen. Vervolgens laat ze blijken over een prachtige stem te beschikken en met haar subtiele getokkel klinkt de gitaar als een sprookjesachtige harp. Met dit geluid als leidraad, voegt ze met de sampler kleine stukjes van buitenaardse klanken toe, waardoor ze het muisstille publiek ergens tussen hemel en aarde laat zweven.
Na een prachtig optreden van Joseph Shabason in de Kleine Zaal, keren we terug naar de Grote Zaal van Theater Kikker. Hier zien we met Faten Kanaan het derde prachtige concert op rij in Theater Kikker. Zonder zang, met alleen maar een keyboard, weet de Amerikaanse een prachtige set weg te geven. Met behulp van loops en een wisselend geluid dat uit haar keyboard komt, weet ze haar composities op telkens een mooie opbouw te geven. Helemaal op eigen kracht zet ze een geluid neer dat aanvoelt als een gehele band. Met onverwachte, maar ingenieuze tempowisselingen, laveert ze tussen hypnotiserend klein en meeslepend groots. (WB)
Kortgeleden dook ik in het curatorschap van Moon Duo en schreef er een longread over. Dat was nog best een klusje, dus de show op Le Guess Who? missen was geen optie. Daar dachten meer mensen zo over: de Ronda was van tevoren al zo druk dat er nauwelijks iemand bij kon. Het sluiten van de deuren was op een bepaald moment misschien verstandig geweest, want de drukte was nogal een dingetje in een aantal zalen.
Het mocht de pret echter niet drukken, want Moon Duo ramt er vanaf moment één drone-rock in waarop je eigenlijk nauwelijks stil kan staan (alleen is dansen meer een soort levend Tetris in deze situatie). Vanachter een scherm op het podium, waarop effecten worden geprojecteerd, werd het koppel het centrum van het microcosmosje dat Ronda heette. (AH)
Hoe anders is de sfeer bij Quelle Chris, die met zijn kruising tussen hiphop, performance-art en humor de Pandora op zijn kop zet. Op het moment dat we naar binnen lopen staan er pakweg zeshonderd man met hun ogen dicht te bedenken wat hun spirit animal is. Enkele seconden later staan diezelfde zeshonderd man dierengeluiden te maken (‘Get closer to your spirit animal, man!’). Chris neemt in rap tempo hiphop en zichzelf op de hak en dat is hilarisch en briljant tegelijk. En dan hebben we het nog niet eens over zijn lievelingssokken gehad. Terwijl we vooraan stonden en probeerden uit te vogelen wat voor printje er nou precies op stond dansten, brulden en heupwiegden we op Mind Ya Bidnezz en genoten we van waarschijnlijk het mafste, maar meest onvergetelijke optreden van Le Guess Who? 2019. (AH)
Om op tijd bij De Helling te zijn, kunnen we Faten Kanaan helaas niet tot het eind toe bewonderen. Een wandeling van zo’n twintig minuten langs de Oudegracht, door het mooie Museumkwartier, brengt ons op tijd bij het concert van YĪN YĪN. De Maastrichtse formatie staat hier uiterst relaxed te soundchecken, onder andere door een onverstaanbaar Limburgs lied door de microfoon te schallen. Als de lichten gedoofd zijn en de vijfkoppige formatie de eerste ‘officiële’ tonen laat horen, verandert de zaal prompt in een uitgelaten menigte, dat de rest van de avond geen seconde meer stil zal staan.
YĪN YĪN – dat net het kersverse debuut The Rabbit That Hunts Tigers heeft afgeleverd – weet met zijn mix van Thaise, elektronische muziek, funk en disco én een enorme bak energie, De Helling volledig in vervoering te brengen. De band geeft je het gevoel alsof je zojuist de meest vette underground-club hebt ontdekt. Als je YĪN YĪN aan het werk ziet, kun je je eigenlijk geen lekkerder geluid meer voorstellen om op te dansen. Een klein uur lang smult de zaal van een spectaculair optreden waarbij het gas maar zelden even teruggaat; vaker wordt het tempo tot onnavolgbare hoogte opgeschroefd. Met het nummer Dis Kô Dis Kô krijgt het publiek ook nog de gewenste afsluiter, waarmee de zaterdag van Le Guess Who? tot een perfect einde komt. (WB)
