Kate Tempest: “Creativiteit is misschien wel het middel tegen alles”
14 juni 2019
Aan een tafeltje in de zon, bij een hotel in Amsterdam, zit een blonde vrouw met een bril. Ze doet iets op haar telefoon met een bepaalde traagheid (of is het rust?) die je niet vaak ziet. Het is volgens mij geen onkunde: Kate Tempest heeft namelijk een uitstraling van integriteit en precisie. Dat merk ik pas echt wanneer we aan elkaar worden voorgesteld. Als ze vraagt hoe het met mij gaat, is het geen slap babbeltje. Haar interesse is oprecht en ontwapenend.
Ineens zit ik tegenover haar, aan dat tafeltje in de zon. Tegenover een gigant, verpakt in een klein lijf en blonde krullen, met blauwe ogen achter een bruin, hoornen brilmontuur. Precies een week voordat ik haar spreek, zie ik haar voor het eerst live, in Bitterzoet. Voorafgaand aan het optreden geeft Tempest aan dat de reeks intieme concerten die gepland staat een try-out is van haar nieuwe album The Book of Traps and Lessons. Ze zegt tijdens het concert dat ze liever in kleine settings speelt dan in een grote zaal. Dan kan ze ons zien en voelen, zegt ze. Achteraf blijkt dat het ook een beetje een test is geweest om de reactie van het publiek op haar nieuwe werk te kunnen zien.
Nieuw werk voor het eerst spelen
“I’m still trying to work out how the fuck to play this album live”, zegt Tempest erover als we het optreden in Bitterzoet als eerste onderwerp aansnijden. Een headlineshow is anders, vindt ze. Mensen komen dan al om haar te zien. Maar er staat een aantal festivals op het programma, en dan is de situatie toch anders. “Het is een intens iets om te doen”, vervolgt ze. “Mijn vraag is of we de set moeten onderbreken met oude nummers of alleen maar nieuw werk moeten doen.” Het grote probleem volgens Tempest is dat mensen haar nieuwe album nog niet hebben gehoord. Bovendien is de vorm anders dan we van haar met Let Them Eat Chaos gewend zijn. Toen stond ze op het podium met haar band met drums, synthesizers en laptops die vaak een dansbare beat voortbrachten. Het nieuwe album is meer low-key en intiemer. “Ik probeer uit te zoeken hoe ik deze ontwikkelingen zodanig over kan brengen dat het publiek zich veilig voelt wanneer ze zulk nieuw en ander werk horen. Veel daarvan hangt af van mijzelf: je creëert die veilige omgeving met je uitstraling. Als ik daar sta alsof ik het allemaal niet weet, dan voelt het publiek dat en is de sfeer verpest. Maar dat is verder helemaal niet boeiend voor mensen.” Haar serieuze gezicht breekt uit in een grote grijns. Dan draait ze het gesprek om. Ze vraagt mij wat te doen, terwijl ze mij vriendelijk aankijkt.
Over haar uitstraling overbrengen gesproken: de integriteit waarmee Tempest haar woorden kiest en haar interesse in de mens stralen van haar af. Ze geeft mij het gevoel oprecht geïnteresseerd te zijn in mijn mening. Het duurt even voordat ik een antwoord kan formuleren. Er is een bepaalde balans ontstaan die zorgt voor een totaal andere sfeer dan ik gewend ben. Ineens hebben we een gesprek in plaats van een interview. Ze wacht geduldig terwijl ik mijn vragen stel of op zoek ben naar wat ik wil zeggen. Op geen enkel moment wekt ze de indruk zich te vervelen. Ze frummelt niet met het lepeltje bij haar theeglas of aan haar kleren. Ze wacht af en lijkt de vraag te herhalen in haar hoofd zodat ze een weloverwogen en bedachtzaam antwoord kan geven.
“Men heeft mij geadviseerd om mijzelf te adverteren”, gaat Tempest uiteindelijk verder. “Dat is natuurlijk in principe wat je doet op een festival. Maar zo ben ik niet! Dat is niet wat ik doe. Wat ik kan doen, is de integriteit eer aanhouden en blijven bij het creatieve proces waar ik nu in zit. The Book of Traps and Lessons is dat creatieve proces. En hopelijk voelen de mensen die blijven en de hele set uitzitten een ander soort beloning.” Ze staart even in de verte, knikt lichtjes en glimlacht wanneer ze me weer aankijkt. “Food for thought.” Ze biedt mij de helft van haar koekje aan.
Rick Rubin en Malibu
Uit haar vragen over hoe het album straks live wordt vertolkt, rijst natuurlijk de vraag: hoe komt het dat The Book Of Traps And Lessons zo anders is dan Let Them Eat Chaos? “So, what happened was”, begint Tempest, en ze leunt wat achterover alsof ze gaat zitten voor een goed verhaal. Ze begint weer te lachen. Het is opmerkelijk hoe vrolijk ze overkomt, gezien het feit dat haar teksten vaak zwaar zijn. “Vijf jaar geleden belde Rick Rubin me op, nadat hij mij op tv had gezien. Ik deed een korte extract van een theaterstuk, Brand New Ancients, waar ik mee bezig was in New York. En hij zei letterlijk: “Wij moeten samen een album maken”.” Toentertijd kon Tempest het maken van een album zich nog niet voorstellen. Ze was een dichter die toerde met een theaterstuk en had het simpelweg ook nog eens te druk. “Ik was op een missie. Er was geen ruimte voor een album, maar we hielden contact.” Dat was in 2015. Over een tijdspanne van bijna vier jaar lukt het Tempest en Dan Carey, haar schrijfpartner, toch om met Rubin te gaan zitten en te schrijven. “In zijn studio. In Malibu, of all places”, zegt ze, met een gezichtsuitdrukking alsof ze het nog steeds niet gelooft. “We zaten in Bob Dylan’s tourbus!”
Rubin wilde een album maken waarop Tempest niet rapt. Hij had haar alleen gezien als spoken word poet en was zo op het idee gekomen een album te maken waarop het gedicht het tempo dicteert en niet de muziek. Waar spoken word dus eigenlijk om draait. Rubin wist alleen niet dat Tempest ook rapper is. “Ik heb vijftien, twintig jaar getraind om het rappen te perfectioneren. En hij zei heel simpel: stop met rappen.” In eerste instantie leek dit onmogelijk. Hoe moest ze, na zoveel jaar, de beat negeren? Het werd nog moeilijker toen bleek dat Rubin eigenlijk niet kon uitleggen waar hij precies naar op zoek was. Hij kon alleen maar aangeven wanneer het niet goed was. Zodoende zijn er honderden demo’s gemaakt. Die heeft hij beluisterd, wat uiteindelijk tot Let Them Eat Chaos heeft geleid.
Geijkt op vergevingsgezindheid
In 2018 kwam dan toch eindelijk de doorbraak. Keep Moving Don’t Move is een van die nummers geweest. “Dat is het lange verhaal. Het andere verhaal is dat ik met Chaos in een donkere situatie zat. Met The Book of Traps and Lessons zit ik in een totaal andere sfeer. En dat hoor je terug: de toon van het album is veel lichter en meer geijkt op vergevingsgezindheid.” Het uiteindelijke album is in één take opgenomen. “Stond ik daar in die recording booth”, grapt Tempest, “Ik keek om mij heen en dacht: ‘Oké. Daar sta je dan. 45 minuten lang opnemen. Good luck!’” Het is Tempest gelukt om het album, ondanks de enorme invloed van Rubin, toch heel persoonlijk te houden. “Wanneer iemand oprecht luistert, en Rick kan op die manier luisteren, dan voel je je heel veilig. Dan is het veel makkelijker om persoonlijk en kwetsbaar te zijn en te blijven.” Ze imiteert met een intens gezicht hoe het eruitziet wanneer Rubin wel en niet geïnteresseerd is. “Rick wilde dat ik een verhaal vertelde, maar dan wel op een persoonlijke manier. Het gaat niet om mijn ervaring met het album, of zelfs om jouw ervaring. Het gaat om het geheel.” Dat hoor je terug in de tekst. Sommige nummers voelen zo persoonlijk, dat ze haast wel een persoonlijke insteek moeten hebben. Maar tegelijkertijd kan het iedereens verhaal zijn. “Met elk verhaal dat ik vertel, probeer ik iets te vertellen zonder dat ik het zeg. Op een gegeven moment vertelt het verhaal jou wat je moet vertellen.”
Maar wat gebeurt er wanneer de tekst niet meer de beat dient? Het ritmische valt weg, want het geluid valt voor een groot deel weg. En dan? “Je creëert dan een bepaalde ruimte die de tekst op emotioneel vlak kan opvullen”, mediteert Tempest. “Je dient de tekst veel meer en ineens heeft emotie zoveel ruimte… Die emotie hoef je niet te vertellen of in te kleuren. Dat vult zichzelf. Dat wordt een eigen beat: de beat van de tekst.”
Een gigantische workload en een drankprobleem
Tempest praat zoals je haar ziet: met rust en weloverwogen. Die rust is opmerkelijk, gezien haar vorige album, en zo toepasselijk bij haar nieuwe album. Gekte en eenzaamheid zijn dingen die Tempest intussen kent. Ze had naast een gigantische workload een drankprobleem. Ook heeft ze een ongezonde relatie achter de rug. Creativiteit hield haar op de been, maar ze heeft ook haar lessen moeten leren. Het hielp dat ze ‘de meest geweldige persoon ooit’ tegenkwam. De geleerde lessen en het tegenkomen van haar nieuwe liefde zijn, vertalen en maken samen The Book Of Traps And Lessons.
De komende tijd is er weinig rust voor Tempest en is ze de komende achttien maanden op tour: Amerika, Australië, Europa en misschien Azië. Ze hoopt op Zuid-Amerika. Deze zomer verschijnt haar derde theaterstuk op de planken in haar thuisland. Daarnaast is ze ook al begonnen met haar volgende album. “Ik begin graag met nieuw werk voordat het andere nieuwe werk uitkomt. Zo blijf ik bezig. En dan maakt het niet zoveel uit of een album het goed doet of niet: mijn energie zit al in het volgende project. Ik blijf creatief bezig en dat is belangrijk. Creativiteit is misschien wel het middel tegen alles. In ieder geval tegen gekte en eenzaamheid.”
