Savages: “Morgen kun je dood gaan. Je moet daar altijd klaar voor zijn”

‘You can defeat fear through humor, through pain, through honesty, bravery, intuition, and through love in the truest sense.’ Dat zijn de woorden van regisseur John Cassavates, een van Jehnny Beths grote idolen. Met haar postpunkgroep Savages heeft Beth er een soortgelijke missie van gemaakt alles met de grond gelijk te maken tot de pure essentie. Wanneer een band zichzelf dusdanig sterk emancipeert (de term ‘all-girl band’ is nog steeds taboe bij interviews met Savages), kan de muziek een blijvende indruk achterlaten.

Savages verzocht bezoekers om optredens niet te filmen of fotograferen met hun mobieltje. Bij vroegere interviews zette Jehnny Beth nog weleens een tweede bandrecorder aan, als afschrikmiddel en om te voorkomen dat haar woorden niet uit verband werden gerukt. Gebaren die niet zozeer voortkomen uit strenge dwang, maar juist uit medeleven en ja, emancipatie.

De boodschap op debuut ‘Silence Yourself’ bleek krachtig, helder en effectief. Savages groeide uit tot een van de meest geliefde gitaarbands van de afgelopen drie jaar. Kon die gebalde vuist, die ook op de hoes van nieuwe album  ‘Adore Life’ groot afgebeeld staat, door al die lofzang en liefde nog wel zo gespannen blijven? Het was in ieder geval hoog tijd om antwoord te geven. Zoals Savages betaamt, is ook dat antwoord puur, doordringend en bovenal, onbevreesd.

Hoe is jullie interactie met het publiek de laatste twee, drie jaar veranderd?
Jehnny Beth: “We hebben de laatste jaren voor veel publiek gespeeld. De reacties op onze shows waren bijna louter open en hartverwarmend. Dat nam gedurende die periode ook steeds meer toe. Daar moesten we wel op een bepaalde manier op reageren, anders zou het problematisch worden. We konden zoiets gewoon niet negeren. Dat hebben we gelukkig ook niet gedaan.”

“De vraag was dus eerder: hoe reageer je op een typische Savages-manier? Zowel inhoudelijk als muzikaal, bedoel ik dan. Het was een kwestie van evolueren en die onderlinge connectie durven omarmen. Voor ons ontstond dat ongepland, we begrepen het eerst niet zo goed. Onze eerste reactie op al die liefde die we kregen, was Fuckers. Dat nummer was de eerste stap om iets terug te geven aan de mensen, iets voor hen om mee naar huis te nemen.”

De boodschap van Fuckers is toereikend (‘Don’t let the fuckers bring you down’), maar het liedje blijft continu in een vacuüm van suspense, dankzij die dissonante basdrone.
Beth: “Dat is altijd het beste gevoel natuurlijk, wanneer je het publiek meteen in de houdgreep hebt. Maar soms moet je de situatie scherp peilen. Op Into The Great Wide Open was het publiek bijvoorbeeld een beetje afstandelijk. We moesten echt diep in de buidel tasten om harten te winnen. Dat is volgens mij ook gelukt. Maar de laatste tijd hebben wij vooral publiek dat echt vanaf de eerste tel blij is ons te zien. Dat maakt ons werk een stuk makkelijker, want bij elk concert is er sprake van een fifty-fifty dynamiek tussen band en publiek.”

 

De valkuil is om blind in te spelen op de verwachtingen van het publiek. Daar lijkt Savages tot dusver hevig tegen te strijden, door continu diepere boodschappen te communiceren. Dat gebeurt bijna instinctief.
Ayşe Hassan: “We hanteren op onze setlist zo vaak mogelijk subtiele veranderingen, zodat het ook voor ons een verrassing blijft. Ik vind experimenteren heel belangrijk: Fuckers spelen we bijvoorbeeld nooit op dezelfde manier. Er is altijd een vorm van variatie aanwezig. I Need Something New is in zijn geheel ontstaan op het podium.”

Beth: “Je raakt op een gegeven moment ook verveeld, dus het experimenteren komt inderdaad voort uit een soort overlevingsinstinct. We proberen op podium altijd momenten te creëren waarin alles in de vrije loop mag ontstaan. Soms verras ik de rest van de band dan met een frase of tekst die ik on the spot bedenk. I Need Something New ontstond dus precies zo. Fuckers is inmiddels een héél ander nummer dan in het begin. Ik hoop dat die ontwikkeling ook in Savages blijft.”

Zowel de instrumentatie als de zang op ‘Adore Life’ zijn apart opgenomen. Zijn er naast praktische ook andere redenen hiervoor?
Hassan: “Savages bevond zich in een nieuwe situatie, dus dat vroeg om een nieuwe aanpak. Bij ‘Silence Yourself’ hadden we de nummers al een jaar lang live gespeeld. Voor ‘Adore Life’ hebben we zes maanden in de studio gezeten om nummers te schrijven. We wilden bij deze nummers een flinke stoot adrenaline toevoegen en dat kan alleen door ze naar het podium te vertalen voor een publiek.”

 

Dus kozen jullie ervoor om het nieuwe materiaal in New York, in principe carte blanche, uit te testen.
Beth: “Ja, dat was waanzinnig! We wilden na zes maanden opnemen ook heel graag weg uit Londen.”

Hassan: “Het mooie is dat wij de fouten die wij gaandeweg maakten niet als fouten ervoeren. Alles wat op dat podium gebeurde, gebeurde gewoon. Het was spannend. Ik ben best trots dat ons publiek die tussenfase heeft kunnen observeren. Ook daar krijg je veel adrenaline van. En dat is volgens mij ook wederzijds. Maar om je vorige vraag te beantwoorden: we gingen weer in zee met Johnny Hostile, die ook ons eerste album produceerde. In plaats van alles in een ruimte live te spelen, zoals bij ‘Silence Yourself’, besloten we alles langs elkaar te doen. Dat bracht een ander soort focus met zich mee.”

Ik kan me voorstellen dat je je dan sneller in de materie verdiept dan wanneer je binnen in een ruimte kunt voeden op de energie van je medebandleden.

Beth: “Het was wel grappig om in de studio te zitten en pas achteraf te horen wat de rest heeft gedaan. Er zit een soort kloof tussen, dus projecteer je alles automatisch op jezelf. Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar voel me dan minder geneigd te denken aan mijn eigen handelingen. Het gevoel om iets persoonlijks toe te voegen aan Savages heerste dit keer, maar dan wel volgens jouw eigen regels boven de rest.”

Ik las ook, Jehnny, dat jij deze liedjes aanvankelijk niet als Savages-songs zag. In welk opzicht?

Beth: “Veel liedjes die ik schreef ontstonden als ballads. Dat was, eh, geweldig! Voor ballads, althans, waren het goede liedjes. Maar het voelde tegelijkertijd als slechts het beginstadium van ‘Adore Life’. Want we hadden vanaf het begin de doelstelling dat dit een heftige, snelle plaat zou gaan worden. We wilden geen gas terug nemen. Maar soms kun je niet controleren wat er zoal uitkomt. En dan moet je het toch ergens kunnen plaatsen. In het begin dacht ik: ‘Huh, wat? Ik schrijf Springsteen-liedjes, wat bezielt mij nou?’ Bij dat soort bedenkingen moet je jezelf door die tunnel zien te slepen totdat je het uiteindelijke licht ziet.”

Je vocht er dus wel tegen?
Beth: “Het zijn persoonlijke liedjes, liedjes waarvan ik nog niet zeker wist of ze wel bij Savages hoorden. Maar vreemd genoeg paste het juist perfect.”

Hassan: “Tegelijkertijd moest de rest van de band een antwoord geven op de teksten die Jehn schreef. Iets fels en agressiefs.”

Beth: “Bijna alles wat ik schreef was melodisch, smalend… Echt hoopvolle, overstijgende nummers.”

Hassan: “Dus Fay (Milton), Gemma (Thompson) en ikzelf boden het noodzakelijke tegenwicht.”

 

Op ‘Silence Yourself’ wilde Savages alle afleidingen en ‘ruis’ door technologie en social media met de grond gelijk maken. Wat tackelt Savages precies op ‘Adore Life’?
Beth: “Ik denk dat Savages een zekere verandering móest ondergaan om überhaupt verder te kunnen als band. Die verandering is diep en persoonlijk geweest, vooral hoe wij vieren met elkaar communiceren in deze band. Het werd steeds duidelijker dat we van elkaar hielden als een soort familie. Dat was een enorme openbaring. Een goede openbaring, dat moet ik er wel bij zeggen! De reden waarom onze muziek zoveel mensen op een persoonlijk vlak raakte, is omdat we dat met zijn allen deden. Niemand anders. Mensen waren oprecht geïnteresseerd in wat wij deden.”

“Dat had een enorme impact op ons vieren, omdat sommigen van ons elkaar stiekem eigenlijk nog niet zo goed kenden. Ik ben heel verbaasd en trots dat wij de boel bij elkaar gehouden hebben. Vooral gezien de storm rondom onze eerste plaat. Het is namelijk een héle heftige storm geweest (Savages heeft hun management na veel bonje de deur gewezen en Beth zakte twee jaar geleden weg in alcoholisme en depressie, red.). Misschien draait het bij ‘Adore Life’ juist meer om het helen van onze wonden. En om elke dag te leren zeggen: ‘Ik houd van je’ (pauzeert). Want simpel gezegd, uiteindelijk is dát de essentie. Morgen kun je dood gaan. Je moet daar altijd klaar voor zijn.”

In een column voor de Huffington Post schreef je dat de persona Jehnny Beth jou consumeerde en uitgroeide tot een soort alter ego. Zocht je op ‘Adore Life’ iets dat dichterbij de persoon Camille Berthomier (Beth’s echte naam, red.) staat?
Beth: “Hmm, dat is interessant. Ik dacht er bij ‘Adore Life’ nooit zozeer bij na, maar misschien gaat het om het verzoenen van die twee helften. Toen Savages begon, wilden wij vooral een sterk sentiment uitzaaien binnen onze scène en onze generatie in Londen, waar wij zelf vandaan komen. We hadden een sterk onderbuikgevoel dat veel creatieve mensen hun boodschap bewust aan het afzwakken waren. Jonge muzikanten werden onderdrukt met valse ideeën over succes, waardoor er in hun werk een compromis schuilde. Savages wilde ook gehoord geworden, maar dan compleet compromisloos, zonder het afzwakken van de boodschap. We hebben altijd fel voor dat ideaal gestreden. Ik vind die nadruk op liefde bij ‘Adore Life’ ook geenszins een afzwakking. Eerder een verschil in perspectief: ik zie ‘Silence Yourself’ en ‘Adore Life’ als het ware functioneren als een tweeling: de een is het antwoord op de ander.”

“Wat mijn persona betreft: ik zie het podium altijd als plek waarop je allerlei aspecten van jouw persoonlijkheid vrij kunt verkennen. Wij vieren voelen ontzettende vreugde bij het uiten van onze woede. Het is toch fantastisch om zoveel mogelijkheden te omarmen tijdens een liveshow? Ik zie seksualiteit als precies hetzelfde: dat moet een vrije ruimte zijn om ook je donkerste kanten te verkennen. In tegenstelling tot wat veel mensen claimen, is het absoluut veilig!”

“Seks is de reden waarom wij bestaan, dus waarom kunnen we hier niet meer mee ontdekken? Seks is belangrijk in dat verkenningsproces en daarbij sluit je dingen als lust, verlangen en imperfecties niet uit. Dat soort dingen zijn belangrijk om te omarmen. Als je je laat leiden door angst, mis je veel moois in het leven. We zouden minder bang moeten zijn voor die extremen: extreme gedachtes, de dingen waar je je voor schaamt. Dat soort mankementen zijn juist wat mij het meest interesseert in de mensheid. Aanvankelijk dingen die misschien eng zijn om op te biechten, maar zodra je dat wél doet… Zijn ze stiekem best grappig! (lacht) Met andere woorden: soms maken wij van kleine drempels enorme bergketens.”

Hassan: “En zodra je erover begint, voelen mensen zich sneller geneigd zelf iets te delen.  Ik geloof zelf dat mensen allemaal soortgelijke donkere gevoelens delen.”

Beth: “Soms word ik ontzettend droevig van dingen die ik op het internet lees, comments van mensen die weigeren de nuances van bepaalde dingen waar te nemen. Neem bijvoorbeeld het tragische lot van Charlie Hebdo in Parijs. Ik vind het zó jammer als mensen de humor van Charlie Hebdo niet zien als pure satire. Mensen zien vaak slechts wat ze er in wíllen zien, in plaats van dat ze de mensen achter de schermen proberen te doorgronden. Het gaat hen slechts om het persoonlijke oordeel.”

Josephine Baker was een belangrijke inspiratiebron voor ‘Adore Life’. Kun je mij meer over haar leven vertellen?
Beth: “Josephine Baker was een Afro-Amerikaanse danseres, zangeres en actrice, die een groot deel van haar carrière in Parijs werkte tijdens het interbellum. Zij is het schoolvoorbeeld van dubbelzinnigheid. Vergeet niet, het kolonialisme was destijds nog volop aanwezig. Ze was echt een prachtige vrouw, die ook dubieuze voorstellingen durfde te geven, zoals een erotische dans in een bananenrokje. Haar androgyne uiterlijk werd in die tijd nog niet als ‘klassiek sexy’ beschouwd. Daarnaast had ze een enorm gevoel voor humor, waarmee ze ontzettend veel van die tegenstrijdigheden ontkrachtte. Dat vind ik ontzettend dapper. Zij leefde met een intensiteit die ik heel erg bewonder. De passage uit de trailer voor ‘Adore Life’ komt uit een boek over haar leven, Jazz Cleopatra. We wilden met die zin die andere kant van het woord ‘savagery’ benadrukken: het wezenlijk goede en mededogende in de mens.”

Op een van je blogposts stond nog zo’n krachtig statement: Love is an action, not a feeling. Dat sentiment echoot sterk na op titelsong Adore, vind ik.
Beth: “Weet je, ik identificeer mezelf niet zozeer in het verliefd worden, maar eerder met de keuze om van iemand te gaan houden. Ik ben zelf nooit zoveel gehad met die typische vriendje-en-vriendinnetje-rolverdeling, of het romantische idee van liefde op het eerste gezicht. Voor mij is dit slechts een illusie van ware liefde. Of zoals Bukowksi ooit zei: ‘Love is a fog that burns with the first daylight of reality’. Ik geloof dat liefde dieper gaat dan dat. Het is iets wat je bereid bent voor iemand te dóen. Als je het een kans geeft, dan geef je de ander weer de mogelijkheid het terug te geven. Je opent als het ware iemands ogen met iets dat alleen jij kan schenken. Die uitwisseling van gevoelens, dat is wat mij betreft het mooiste denkbare geschenk.”