Emily Jane White: het apocalyptische Immanent Fire als erkenning van de tol van klimaatverandering

Klimaatverandering is onmiskenbaar een van de belangrijkste politieke thema’s van deze tijd. Op het donkere, sprookjesachtige Immanent Fire zingt Emily Jane White je als een sirene toe, met dit hedendaagse thema als rode draad. Ontsprongen uit zorgen over een allesverzengende vuurzee – waar ze als Californiër getuige van was – en vanuit een enorme liefde voor de planeet en de natuur. Bezorgd, maar tegelijkertijd ook hoopvol. Met een duidelijke boodschap over een verandering die nodig is.

Ze heeft inmiddels al optredens in Helmond en Heerlen achter de rug en aan de vooravond van haar Nederlandse tour spreekt The Daily Indie met de Amerikaanse, die zich met deze apocalyptische plaat opwerpt als een hoedster over de aarde, waarop door ons als mensheid roofbouw wordt gepleegd. En waar wij, zo stelt White, doordat we ons compleet verliezen in moderne technologie, amper nog langdurig aandacht voor hebben.

Het thema waar je plaat om draait is met stip een van de belangrijkste onderwerpen van nu. Hoe ontstond het idee om daar een album over te maken?
“Mijn inspiratie voor deze plaat kwam doordat ik luisterde naar nieuws over klimaatverandering en doordat ik de directe effecten merkte als inwoner van Californië. De afgelopen drie jaren waren er zoveel natuurbranden. Ik liep nooit direct gevaar en ik ervoer ook niet de ergste effecten van de branden. Wel moest iedereen in de Bay Area serieuze maatregelen nemen tegen de luchtvervuiling en luchtkwaliteit van het vuur, viel de stroom uit, enzovoort. We moesten allemaal maskers dragen en op enig moment had Oakland twee dagen lang de slechtste luchtkwaliteit in de hele wereld. Veel vrienden in de provincies Sonoma, Napa en Mendocino moesten hun huizen uit door het vuur.”

Protest is terug: mensen gaan de straat op om zichzelf te laten horen, zeker ook over klimaatverandering. Jongelingen als Greta Thunberg nemen het op tegen politici als Donald Trump. Heb je het gevoel dat dit ook weer een stroming losmaakt in de muziek?
“Eén ding waar Greta Thunberg het over heeft, is haar persoonlijke, emotionele en psychologische reactie op klimaatverandering en de manier waarop dit een zware impact had op haar leven als een acht jaar oud kind. Dat leidde tot haar activisme. Mijn doel met deze plaat is om het over mijn eigen emotionele reactie te hebben, over mijn gevoel als reactie op de klimaatcrisis en de achteruitgang van onze natuurlijke wereld.”

“We zitten midden in een crisis die extreem negatieve gevolgen heeft. Er is een complete technologische cultuur die tot effect heeft dat mensen afgeleid zijn van zichzelf en hun dagelijkse omgeving. Apps en sociale media hebben als doel een dopamine-reactie los te maken in het brein. Dat schept een verslaving en een cultuur van een korte aandachtsspanne. Mensen kunnen steeds moeilijker om te focussen op één onderwerp. In plaats daarvan zijn ze gebroken, verdeeld over veel verschillende plekken tegelijk door een enorm hoog gebruik van technologie. Dat zag ik omdat ik dit het afgelopen decennium zelf ervaren heb.”

Had je iets van de protestmuziek – zoals die in de jaren zestig en zeventig – in gedachten toen je de plaat schreef?
“Ik heb veel respect voor de protestliederen uit die decennia. Mijn doel is nooit om letterlijke of directe protestnummers te schrijven. In plaats daarvan wil ik een genuanceerde emotionele reactie geven. Ik combineer de teksten met melodieën die een sterk gevoel kunnen overbrengen. Omdat deze plaat raakt aan een van de meest kritieke politieke thema’s van onze tijd en er nu zoiets bestaat als ‘klimaatverdriet’. Het is een erkenning van de emotionele tol die klimaatverandering eist. Ik, en met mij velen, ervaren dit.”

“De natuur is erg belangrijk voor mij. Ik bracht mijn jeugd door op het platteland, dicht bij de oceaan en het bos en rond veel dieren. Die elementen zijn net zo’n deel van mij als ik deel van hen ben. Toch heb ik helemaal niet het gevoel dat dat het dominante perspectief is. In plaats daarvan wordt de natuur gezien als iets waar we iets aan kunnen onttrekken en kunnen gebruiken om winst te maken. Ondanks alle nadelige gevolgen. Ongereguleerd kapitalisme heeft tot doel de natuur te exploiteren en leidt daarmee tot een intrinsiek en perspectief leven. Moderne samenlevingen slagen erin om een cultuur te bevorderen waarin je afgeleid wordt van de feiten en ze zelfs ontkend worden.”

In Washed Away zing je: ‘It seems no one has their own eyes, and we all speak from the cage‘, nadat je het nummer gestart bent met hoe het industriële leven onze zielen heeft overgenomen. Wat is jouw gevoel over grote bedrijven en de manier waarop ze onze menselijke behoeften proberen te manipuleren?
“Ik denk dat ongereguleerd kapitalisme en de macht van bedrijven deze planeet te gronde richt. Zo simpel en helder is dat.”

Hoe zie je jouw rol in die verandering als muzikant en hoe pas je dat toe in je dagelijkse leven?
“Als muzikant zie ik het als mijn taak om te spreken over onderwerpen die genegeerd worden, in de doofpot gestopt worden of niet gezien worden. Oplossingen voor de klimaatcrisis worden genegeerd en het effect op de natuur is enorm. Hele ecosystemen gaan kapot, dier- en plantensoorten sterven uit en arme gemeenschappen worden disproportioneel hard geraakt. Mijn belangrijkste taak is om wijzer te worden over alle aspecten van deze crisis. Ik probeer mijn CO₂-voetafdruk te verkleinen, effectief te recyclen en alleen organisch voedsel te eten.”

“Maar het is zó moeilijk om in deze wereld op een groene manier te leven, tenzij je extreme actie wilt ondernemen. Ik zou dat graag doen, maar dat vraagt een drastische verandering van levensstijl. Niet alleen voor mij, maar voor iedereen. Ik stem alleen nog maar voor progressieve kandidaten zoals Bernie Sanders, mensen die de Green New Deal steunen en concrete voorstellen hebben over hoe we klimaatverandering aan kunnen pakken. We moeten de oliemaatschappijen, chemische industrie, commerciële landbouw en heel veel andere vervuilende industrieën aanpakken. We kunnen een hoop doen op ons eigen niveau, maar de échte verandering moet op het hoogste niveau plaatsvinden.”

Het landschap op Immanent Fire is tamelijk somber en donker. Ondanks de zware onderwerpen en de confrontaties tussen het donker en het licht klinkt er nog steeds hoop in je stem in de nummers. Hoe kijk je naar de toekomst?
“Bedankt voor de erkenning, mijn muziek draait altijd om hoop. Er liggen veel voorstellen op tafel om klimaatverandering te stoppen, het te vertragen en een betere wereld te creëren voor al het leven op de planeet. Ik denk dat het belangrijk is dat mensen hun eigen persoonlijke en emotionele reactie op klimaatverandering erkennen om concreet en actief iets te veranderen.”

Emily Jane White is deze maand nog te zien in een aantal Nederlandse podia:
13 december: Luxor Live, Arnhem
14 december: TivoliVredenburg, Utrecht
15 december: Patronaat, Haarlem
16 december: Vera, Groningen

---