Charlotte Wessels: “Ik heb heel lang gedacht dat Delain voor altijd was”

Voor het eerst in haar volwassen leven moest Charlotte Wessels het stellen zonder een bestaan als zangeres van de symfonische metalband Delain. Een periode van liefdesverdrietachtige rouw volgde, precies tijdens de pandemie. Hoe pittig ook, Wessels vond in de kelder onder haar huis een manier om dat een plek te geven en de nieuwe muziek te maken die ze voor ogen had.

Tekst en fotografie Niels Steeghs

De fanbasis via het op lidmaatschap gebaseerde platform Patreon hielp haar daarbij. The Daily Indie ging op bezoek in haar Six Feet Under Studio Utrecht voor een gesprek over haar nieuwe plannen. Delain is een begrip, een uiterst succesvolle machine in de metalwereld. Na de release van het laatste album in februari 2020, Apocalypse & Chill, kon de band nog net de releaseshow doen in TivoliVredenburg voordat de wereld in het slot viel. Het bleek meteen ook de allerlaatste show in die opstelling. De bandleden zaten niet meer op dezelfde golflengte en in februari van dit jaar werd het besluit genomen dat oprichter Martijn Westerholt alleen verder gaat. “We hebben met Delain heel hard gewerkt, heel veel getoerd. En het mag duidelijk zijn uit het feit dat we uit elkaar zijn gegaan: het was ook ooit niet leuk. Dus de eerste tijd thuis vond ik het een opluchting dat ik even niet heel erg onder de mensen hoefde zijn. Ik ben nog steeds gelukkig met de laatste plaat die we gemaakt hebben. Al is het ook tragisch dat we er niet mee getoerd hebben.”    

De scheiding van Delain was niet het enige dat speelde. In het afgelopen jaar rekende ze ook eindelijk af met een spook uit haar verleden. In haar tienerjaren, nog voor ze in Delain zat, ontwikkelde ze een eetstoornis. Daarvoor volgde Wessels nu de therapie die ze naar eigen zeggen twintig jaar eerder al had moeten hebben. “Het besef komt nu pas, maar het feit dat ik afgelopen jaar niet op podium heb gestaan en me niet in latexpakjes heb hoeven hijsen heeft wel geholpen bij het loslaten van verwachtingen en ideeën die ik had over hoe ik eruit moest zien. Het zijn regels die ik heb geïnternaliseerd, ook al zal ik nooit bij een ander zeggen dat dat belangrijk is. Of bij mezelf. Het voelt zo oppervlakkig, maar het heeft het zich toch gemanifesteerd.”

“Ik vind het heel fijn om op een podium te staan, als ik naar een concert ga wil ik liefst ook zelf daar staan. Maar het hele fysieke aspect eraan, het gevoel dat iedereen je stiekem aan het beoordelen is op je uiterlijk, dat zit diep. Ik heb ook gewoon managementdeals gehad waarin stond dat ik wel genoeg naar de sportschool moest gaan, ik heb na fotoshoots beelden teruggekregen waarop ik dunner was gephotoshopt. Hoe vaak je ook zegt dat uiterlijk niet belangrijk is, je wordt vaak gepresenteerd met het tegendeel. Waarschijnlijk is het seksisme. Het aantal reviews, ook buiten Delain, waar ik dan dingen moest lezen als ‘de maestro die-en-die en de roodharige Charlotte Wessels’, dat ik denk: is dat mijn beste bijdrage geweest aan deze plaat, de kleur van mijn haar? Dat is frustrerend.”

• 

Curator van jezelf
Het nummer Masterpiece, een van de nieuwe nummers, dat gaat daar over en over het afsluiten van die eetstoornis, licht ze vanuit de voor haar zo vertrouwde thuisstudio toe. “Daarmee heb ik dat dus absoluut van mij afgeschreven. Maar ook binnen Delain was dat al wel zo. Op de eerste plaat stond al een liedje Silhouette Of A Dancer. Dat niemand heeft begrepen waar dat over ging, tot ik het uitlegde, heeft mij altijd verbaasd. We hadden later een liedje Army of Dolls, dat ging over het idee dat iedereen binnen een bepaalde norm moet passen. En We Are the Others was een soort outsiders-anthem.”

Via haar populaire socials laat Wessels ook blijken zich bewust te zijn van het obsessieve aspect rondom het uiterlijk. Juist daar laat ze dan ook zien hoe ze er thuis, zonder de laag make-up uitziet of speelt ze op speelse wijze in op commentaren over haar neusring. “Je bent een beetje een curator van jezelf, je laat zien wat je wilt laten zien. Deze studio staat ook vol met mooie troepjes waar ik blij van word. Op sommige dagen is mijn gezicht ook een schilderij. En ik denk dan aan jonge meisjes, omdat dat de leeftijd is waarop ik zelf onzeker was. Die scrollen dan door die timeline en zien dat. Ja, zo zie ik eruit, maar dat kost ook twee, drie uur voor ik zo het podium op kom. Dus ik vind het ook goed de andere kant ervan te laten zien.”

Patreon
Juist ook bij het van zich afschrijven van haar persoonlijke demonen bleek haar schare volgers op het online medium Patreon een extra steun in de rug. Inmiddels betalen ruim duizend mensen maandelijks een bedrag waar nieuwe muziek, videoclips en projecten van worden gemaakt. “Ik had niet verwacht dat het zo hard zou gaan. Op de eerste dag had ik al meer dan vijfhonderd patrons. Wat ik leuk en bijzonder vind is dat het gemeenschapsgevoel zo enorm is. Er is veel communicatie onder elkaar: we delen onze huisdieren, planten en favoriete recepten. Er ontstaan ook dingen zonder mijn tussenkomst. In december, toen ik net het nummer Masterpiece had gedropt, hebben zij als verrassing in een geheime groep een lyric-video gemaakt voor dat nummer. Voor mij. Ze pakten stukjes uit de tekst die hen raakten. Ze hebben het dan vaak over teruggeven naar mij, maar zij zijn juist degenen die mij de middelen geven zodat ik dit kan doen. Het is heel wederkerig. En via Patreon betaal je niet alleen mij, maar ook de mixer, masteraar, de videograaf, fotograaf en andere mensen waarmee ik werk. Het is een heel fijn pay it forward-effect.”

De inspiratie voor de inzet van Patreon vond ze bij Amanda Palmer, een artiest die ze altijd is blijven volgen nadat ze op haar zeventiende een plaat van The Dresden Dolls in handen gedrukt kreeg van een medewerker van platenmaatschappij Roadrunner. Ook toen ze nog in Delain zat, schreef ze nummers die niet altijd in het plaatje van de band pasten, maar die ze wel op de plank bewaarde. Om die nummers niet te laten verstoffen zocht ze een passend platform. Patreon stelt haar daar nu toe in staat, creatief en financieel. “Amanda Palmer heeft mij met haar boek The Art Of Asking en haar Patreon geïnspireerd voor dat platform. Ik praatte sowieso al vaak graag met fans na de show. Ik merkte dat ik het hechte contact met luisteraars leuk vond. Dus ik dacht: als er een platform is dat gestoeld is op het idee van die gemeenschap, dan is dat misschien wel iets voor mij. Zo kwam ik bij Patreon uit. Richting de patrons heb ik meteen gezegd dat de liedjes op enig moment misschien openbaar zouden worden, maar dat zij altijd degenen zijn die het eerst horen. Soms ook de enigen. En elke maand een nieuw liedje, elke maand een hangout met een livesessie en een Q&A. Maar omdat zeker voor de fans uit de minder rijke landen drie euro per maand een flinke hap uit de begroting is, heb ik besloten dat ik de muziek ook breder uit wil brengen. Er komt dus een digitale release en een vinylrelease. Even ook los van die betaalmuur, ik word nu af en toe al gek van mezelf en mijn #linkinbio.”

• 

Afkicken
Juist omdat ze de vrijheid heeft om haar impulsen te volgen, ontstaan er allerlei nieuwe dingen. Niet alleen muzikaal overigens, want vol trots toont ze ook de enorme hoeveelheid gekweekte planten die de woonkamer en de Utrechtse stadstuin siert. Wessels veert nog enthousiaster op als ze tijdens het schieten van de foto’s een aronskelk tussen het groen ontwaart. Ook nieuwe liedjes ontkiemen steeds weer. Niet alleen in het Engels, maar ook in haar eigen taal. Wees Liever Boos noemt ze een nummer dat met iets meer vibrato bijna een smartlap zou zijn. “En dat is ook lachen, want wat is er mis met smartlappen?” Nog grotere ideeën heeft ze met Afkicken, een nummer dat geïnspireerd is op de murder ballads van Nick Cave. “Ik ben een script aan het schrijven voor die clip. Het beeld is dat iemand in TBS zit na het vermoorden van haar lief. In het nummer klinkt ze verongelijkt, zo van ‘Ik heb het niet voor niets gedaan.’ In de nog uit te werken videoclip wil ik er zo’n twist aan geven dat je ziet dat ze gelijk had.”

Ook voor de clip van Victor lag er een doordacht beeldplan klaar. Als oud-student kunstgeschiedenis en genderstudies houdt ze van het uitdiepen van verhalen over vrouwen uit de kunstgeschiedenis. Victor is geïnspireerd op het gedicht Demain, dès l’aube… van Victor Hugo, dat handelt over een bezoek aan het graf van Hugo’s dochter Léopoldine, vier jaar na haar dood. “Ik vond dat de vader met zijn gebroken hart de titel verdiende, ook al ging het over zijn dochter. Ik vond deze in een oude dichtbundel, ging wat googelen en verdween in een soort vortex. Het is niet eens het meest catchy nummer, maar wel degene die nu de meest serieuze videoclip heeft gekregen. Dat komt ook doordat ik niet hoef te denken welk nummer het beste gaat scoren, maar dat ik mij kan richten op iets moois maken. Bij deze had ik vanaf het begin het idee eerst het liedje te maken en daarna de clip met een soort reünie in de hemel.”

Een reünie met Delain, dat zit er voorlopig in elk geval niet in. De slogan ‘I headbang for a living’prijkt desondanks nog steeds trots op haar socials. “Misschien is het nu niet meer de meest accurate catchphrase, al headbang ik hier nog wel vaak in mijn studiootje. Nu ik mijn ideeën met metalpotentie niet meer voor de Delain-schrijfsessies bewaar, komt er steeds meer zwaar werk tussen de Patreon-tracks. Ik blijf altijd een gothic-meisje in hart en nieren, ook al is de overloop tussen genres minder groot dan mensen denken. Ik word ook gelukkig van pophelden zoals Florence and the Machine en Aurora. Zet daar wat stevige gitaren onder en het zou ook symfonische metal kunnen zijn.”

Ondanks de vrijheid die Patreon biedt en de stabiliteit die ze voelt na het afsluiten van haar therapie is Wessels nog niet over de split heen. “In het afgelopen jaar zijn er deuren gesloten. Ik had gehoopt dat er een manier was waarop we binnen Delain verder konden. Ik heb nog niet helemaal de afstand om te zeggen: ‘het is goed zo’, maar er gaan nieuwe deuren open. Of ik opnieuw frontvrouw van een band wil zijn? Ik vind dat ingewikkeld. Nu zit ik in een fase waarin ik alles zelf wil doen. Als ik op toer ga, zou het kunnen zijn dat ik dat met sessiemuzikanten doe. Het is net als je uit een relatie komt en nog niet klaar bent voor een nieuwe. Het klinkt heel sentimenteel, maar ik heb heel lang gedacht dat Delain voor altijd was. En als ik nu aan een nieuwe band denk word ik bijna emotioneel. Dat kan ook weer stuk. Voor nu is het prima mijn expressie te vinden buiten de kaders van een band.”