We doken in de in Nederland verborgen wereld van de Londense grime, het kleine en agressievere broertje van hiphop

Terwijl hiphop in de Nederlandse mainstream momenteel huge is, blijft zijn kleinere broertje grime tot op heden nog onderbelicht. Op het eerste gehoor komt de muziek ook intimiderend over, met zijn loeiharde clubbeats en agressieve lyrics. Grime isde punk van de 21e eeuw. Wanneer je je er echter in verdiept, zal je dit spannende genre gaan waarderen. Daarom hier een spoedcursus grime van onze redacteur Bram.

 

De roots: Ruff Sqwad
Het hoofdstuk grime start aan het begin van deze eeuw, in een flatje in een slechte wijk in Oost-Londen. Een groep schoolvrienden in hun tienerjaren genaamd Ruff Sqwad besluit compleet uit het niets dat de UK-garage (een elektronisch genre uit de jaren negentig dat als voorloper van de dubstep wordt gezien) niet volstaat om hun verhalen over te brengen, en gaat rappen over beats van plaatselijke jonge producers. Grime – overigens kwam de naam pas veel later in trek – onderscheidde zich sinds het begin van andere hiphop door de veel snellere beats met links naar drum-’n-bass, dubstep en dancehall. Onderwerpen zijn, vanzelfsprekend, het leven op de straat, geweld en de behoefte aan status. Ook gevoelige teksten over liefde vreest Ruff Sqwad niet, iets waar je toch niet direct aan denkt bij de ijskoude sound van de groep.

 

Vanwege het arme milieu waarin deze pioniers opgroeien, vinden al deze producties plaats met geleende laptops en crappy apparatuur. Toch slaat de muziek aan: binnen no time kent de hele buurt de tracks van de straatschoffies en breken ze ook langzaam door in de clubs. Tot een paar jaar geleden zijn er nooit professionele remakes gemaakt van deze grime-beginselen. Wel waren ze in de krochten van YouTube te vinden, waar DJ’s uit de underground-scene in Londen ze vonden. De professionele remakes die tegenwoordig gewoon op Spotify te vinden zijn, winnen dankzij de opkomst van het genre nog steeds aan populariteit.

 

De pro: Dizzee Rascal
Als het revolutionaire werk van Ruff Sqwad langzaamaan steeds meer mensen bereikt, is het onvermijdelijk dat ook anderen de stijl oppikken. Een van de belangrijkste early adopters is producer en rapper Dylan Mills, de man die schuil gaat achter Dizzee Rascal. De destijds zestienjarige Mills is eerst vooral producer, maar gaat later ook over zijn eigen grime-beats rappen. Dizzee is uiteindelijk een van de eersten die een professioneel geproduceerd grime-album ter wereld brengt: Boy In Da Corner (2003), Mills is dan pas achttien.

 

 

Niemand heeft aanvankelijk hoge verwachtingen van de release, die een vreemde eend in de bijt van de Britse charts was. Toch kwam het tot plek 23 (!) in de Britse album top-40. Ook de muzikale status quo is fan: Boy In Da Corner pakt naast het publiekssucces zelfs de Mercury Prize in 2003. De jury zocht naar een album dat de Britse tijdsgeest op dat moment het best weergaf, en Rascal slaagde hier erg goed in met zijn duistere en pessimistische werk. Met dit grote binnenlandse succes kort na het ontstaan van grime, lijkt het alsof de stroming de wereld binnen de kortste tijd helemaal zal gaan veroveren. Helaas is de rest van de wereld nog niet zo snel overtuigd.

 

De producer: Wiley
De producer van Boy In Da Corner, Wiley, is misschien wel belangrijker voor grime dan alle anderen in dit artikel. Wiley is een van de eerste echte grime-producers en is voor een groot deel verantwoordelijk voor de ijskoude en agressieve sound van het Londense genre. In zijn single Wot U Call It? probeert hij zijn eigen werk te definiëren.

 

 

De track laat de ‘identiteitscrisis’ horen die ontstaat tijdens het creëren van een nieuwe muziekstroming. Wiley heeft kritiek op iedereen die het genre probeert te downgraden door het met oude, conventionele termen als garage of urban te beschrijven, terwijl hij als pionier zich juist willen afzetten tegen de gevestigde orde. Nog steeds is er nog geen vaste naam voor de muziek die inmiddels een genre op zichzelf is geworden. Wiley noemt z’n muziek zelf eskimo beat.

 

De koning: Skepta
Skepta’s carrière begint als producer van de grimegroep Meridian Crew. Na een ruzie besluit hij om solo te gaan en daarbij ook de microfoon op te pakken. Dit moment geldt misschien wel als een van de belangrijkste momenten in de evolutie van het genre, aangezien Skepta (echte naam Joseph Junior Adenuga, 1982) door veel liefhebbers én door zichzelf tot The King Of Grime zou worden bestempeld. Skepta is niet per se een revolutionair op muzikaal gebied. Grime is op dit punt inmiddels vrij ‘volwassen’ geworden. Skepta is des te meer vernieuwend in de manier waarop hij zijn muziek promoot, de aandacht pakt en een subcultuur creëert.

 

 

Dankzij deze stappen is hij de eerste die de muziek ook in Noord-Amerika grootschalig onder de aandacht brengt. De eerste wereldwijde grimehit laat na Skepta’s eerste album Greatest Hits (2007) nog even op zich wachten, maar met Shutdown van het album Konnichiwa (2016) maakte de hele wereld kennis met de Londense achterbuurten en haar cultuur.

 

De belofte: Dave
Tot nu toe zijn de grote muzikale vernieuwingen op het grime-gebied allemaal afkomstig van tieners geweest. De nieuwe generatie staat ook te springen om het stokje over te nemen: de negentienjarige David Santan, beter bekend als Dave, is het grootste talent uit het Londense genre. Op zeventienjarige leeftijd maakt Dave zijn debuut op het freestyle Youtube-account Blackbox.

 

 

Sindsdien gaat het erg hard voor Santan: een jaar na zijn debuut releaset hij zijn debuutalbum Six Paths, een van de meest diepgaande albums in de grime tot nu toe. Op dit album durft het talent zich namelijk kwetsbaar op te stellen door op Panic Attack, dat hieronder in een prachtige piano-uitvoering te horen is, te praten over zijn angsten en de prestatiedruk die hij ervaart. Ook protesteert hij op Picture Me tegen de money talk binnen de hiphop.

 

Santans talent gaat verder dan rappen: hij speelt al jaren piano en was ooit zelfs zo serieus dat hij vijf uur per dag oefende. Dit muzikale inzicht hoor je terug in zijn producties, die vaak net wat subtieler zijn dan eerdere grime-bangers. Dit geluid gaat ongetwijfeld nieuwe MC’s inspireren en beïnvloeden. Zelfs Drake heeft Dave al in z’n vizier gekregen. De Canadees remixte Wanna Know van Six Paths.

 

En waar blijft Nederland?
Bij de meeste van de hier genoemde artiesten zijn miljoenen streams op Spotify geen uitzondering, toch staan ze in Nederland nog niet grootschalig in de spotlights. De serieuze Nederlandse pogingen om grime te maken zijn op één hand te tellen. De bekendste zijn Noizboiz en een enkele track van Zwart Licht. Eerstgenoemde komt er echter ook achter dat het Nederlandse publiek nog niet klaar is voor grime. Noizboiz heeft momenteel vooral succes in de UK. Hiphopmagazine 101Barz sprak een aantal Nederlandse betrokkenen over de redenen waarom Nederland achterblijft in deze scene.

Dit klinkt niet erg veelbelovend. Toch is er nog hoop. Artiesten als Skepta, Stormzy en Dave halen de ruwe randjes van het genre en maken grime toegankelijker voor het grote publiek. Grime zal voorlopig nog niet zo populair worden in Nederland als de autotune hiphop waar de hitlijsten nu mee gevuld zijn, maar voor de liefhebbers valt er zat te ontdekken dat wel de moeite waard is.