Interview Pumarosa: “Iedere band heeft een vrouw nodig”

Een zeven minuten durende indiehit, een viertal Nederlandse (festival)shows, gitaarpartijen gespeeld met een drumstok en een bandlid dat achtereenvolgens elektronische samples en saxofoonsolo’s speelt – een kleine indruk van het resumé en de podiumpresentaties van Pumarosa, een band die even slecht in hokjes te vatten is als de vrucht die dezelfde naam draagt.

Balancerend op het grensgebied tussen enigmatisch en spontaan, ligt Pumarosa al een tijdje onder onze radar als een van de interessantere indiebands van de afgelopen jaren. Vooral nu de Britten – onder leiding van zangeres/gitariste Isabel Munoz-Newsome en drummer Nicholas Owen – op het punt staan een debuutalbum uit te brengen, willen we meer weten van dit eclectische collectief. The Daily Indie skypete met bandstichter en drummer Nicholas over het ontstaan, de exotische bandnaam, Koyaanisqatsi-achtige videoclips en de vrouwelijke energie in de band.

Ontkieming
Vanuit zijn appartement in Oost-Londen, met zijn drumkit op de achtergrond, gidst Nicholas (“eigenlijk noemt iedereen me Nick”) ons door de geschiedenis van zijn muzikale project heen. Pumarosa is een volledig Londense band: de bandleden komen uit alle contreien van de Britse metropool en er wordt gerepeteerd aan de oostkant, in een industrieel pand dat werd omgetoverd tot repetitiehok. De geboorte van Pumarosa vond plaats in de kelder van een oude pub annex creatief honk in Noord-Londen. Nick: “Eind 2014 ontmoette ik Isabel in die kelder. Ze ondersteunde regisseurs in de theaterwereld en was bezig met de afronding van haar studie theaterontwerp, maar was vastberaden om met wat songs op zak een band met me te beginnen.”  Aanvankelijk beginnen de twee als duo en experimenteren ze met verschillende muzikale stijlen, om een eigen geluid te vinden. Nick: “Onze chemie is prettig. Isabel brengt vaak een idee in ruwe vorm in; wat akkoorden, de ruggengraat van een songtekst, losse flodders van een melodie. Ik probeer het vanaf dat punt vaak helemaal om te gooien of zelfs te verknoeien. Vaak zoek ik de grenzen van genres op. Isabel schrijft vanuit haar instinct: heldere ideeën of gevoelens komen aan bod. Ik kom met een meer schizofrene invalshoek: ik prop er extra regels tussen en verander het metrum.”

Het tweetal schrijft samen de blauwdrukken van een paar songs die later cruciaal blijken, maar een compleet geluid blijft nog uit. Een logisch gevolg: Isabel en Nick willen gaan spelen met een grotere, diverse liveband. De twee zoeken naar verbreding van hun sound, en vinden – in chronologische volgorde – versterking in funky grooves bij bassist Henry Brown, extra dimensie op de achtergrond in Tomoya Suzuki (electronica en saxofoon) en meer bewegingsvrijheid voor de frontvrouw in gitarist Neville James. De nieuwe samenstelling zorgt ervoor dat de songs niet louter uit ideeën van Isabel of Nick ontstaan, maar ook – en eigenlijk vooral – uit jamsessies. Naast organisch tot stand gebrachte songs zorgt de groepsdynamiek ook voor het tegengaan van de writer’s block die wel eens om de hoek komt kijken bij het schrijven als duo.

 

“Misschien waren we opzettelijk wel wat minimaal, maar eigenlijk snapten we nog maar weinig van het hele releaseproces.”

 

Net als de samenstelling van de band, verandert ook de naam van het project. “We speelden aanvankelijk onder de naam Lion’s Den, maar die woorden bevielen ons totaal niet. Het is verbazingwekkend hoe een bandnaam maar blijft opduiken als je ‘m niet goed trekt, zelfs als je maar één optreden onder die naam speelt of één nummer op Soundcloud zet. Een nieuwe naam zoeken was belangrijk, en wat er in die zoektocht toe deed was dat we een naam vonden die nog niet in gebruik was. We zochten naar twee simpele woorden die je niet snel naast elkaar zet, maar die wel mooi klinken. We dachten in Spaanse termen, door Isabels Chileense roots. Via de naam van een oud bandje waar zij in speelde – Minipuma – kwamen we op Pumarosa. Na een Google-sessie bleek deze keuze én nog niet bezet, én de naam te zijn van een tropische vrucht die in Zuid-Amerika groeit. Een vaalrood glanzend avocado-achtig ding.” Maar wie vrije vertaalkunsten loslaat op het woord Pumarosa, kan ook al gauw op die ene roze getekende panter uitkomen. “Wij kwamen daar vrij snel achter nadat we onze naamsverandering doorgezet hadden. We dachten: ‘shit, hebben we onszelf levenslang verbonden met een stripfiguurtje?’ Maar hé, wat is er eigenlijk mis met The Pink Panther? We dachten er misschien te veel over na.” Exit Lion’s Den, Pumarosa is een blijvertje.

Mystiek en spontaniteit
Als de band eenmaal z’n draai vindt met de nieuwe setting, neemt Pumarosa een voorzichtige houding aan wat betreft releases. Iets wat vooral voor mystieke ideeën zorgt aan de kant van de luisteraar. Pumarosa’s spaarzaamheid wat betreft releases en het vage, doch prachtige artwork – allemaal van de hand van frontvrouw Isabel – laat de geïnteresseerde gissen. Ten tijde van de eerste shows op Nederlandse bodem – een select gezelschap aanwezigen is bij de shows op Eurosonic, Where The Wild Things Are en London Calling – is er nog maar één single uitgebracht, geen enkel groot interview gegeven en weinig fotomateriaal beschikbaar. Veel Britse media spreken dan al over Priestess als doorbraakhit of zelfs als indie viral. Het tweede teken van leven, single Cecile uit maart 2016, beeldt een enigmatisch vrouwelijk karakter op de hoes af. Het mysterie doet de honger naar een liveshow van Pumarosa ontstaan; het lijkt wel een geslaagde marketingcampagne. Zo bewust waren de intenties van de band echter niet: “Misschien waren we opzettelijk wel wat minimaal, maar eigenlijk snapten we nog maar weinig van het hele releaseproces. Persingen, artwork, mastering; allemaal vragen die op ons afkwamen waarop we geen duidelijk antwoorden hadden. Laten we dus stellen dat we in alle chaos maar iets deden bij onze eerste singles, maar dat onze onwetendheid en voorzichtigheid het ook een bepaalde mystiek meegaf.  Muziek komt altijd binnen bij mij door hoe het klinkt, niet door de poespas eromheen. Sommige bands bouwen online al een bepaalde reputatie op. Op de een of andere manier hangt er dan een bepaalde hype omheen. Het woord ‘hype’ klinkt dan voor mij als iets negatiefs – dan sta je niet bekend om je muziek. Die focus op hoe het klinkt en hoe je het live beleeft staat altijd centraal voor ons. Wij namen zonder een groot plan van aanpak de optredens aan die ons werden aangeboden. We speelden veel – toevallig ook in Nederland – omdat we hongerig waren naar live spelen en onszelf verbeteren. Die aanpak heeft ons veel geleerd en klaargestoomd voor het maken van een album en het aangaan van een headlinetour. Zoveel mogelijk spelen is een aanpak die ik iedere beginnende band zou willen aanraden.”

 

Nieuw werk komt langzaam maar zeker uit als de band gegroeid is in het spelen van liveshows. Op muzikaal gebied blijkt Pumarosa nog steeds, net als de vrucht die dezelfde naam draagt, een lastig te omkaderen mengelmoes van karaktereigenschappen. Songs als Sinking Heart – een nummer dat tot op heden enkel als demoversie is uitgebracht – bevatten net boven het oppervlak zwevende indieriffs à la Gengahr en Palace. Leg je een andere single van Pumarosa onder de naald, dan kan je het idee hebben dat je naar een hele andere band luistert. Eerste wapenfeiten Priestess en Cecile bevatten de broeierigheid en experimenteerdrang van Primal Scream, vooral wanneer er plots saxofoonsolo’s in een bridge opspringen en loop-pedalen en synthesizers het geheel naar een climax helpen. De doorslaggevende details schuilen in de mystieke, nevelige productie en het helder bezwerende doch serene stemgeluid van Isabel. Het doet snel denken aan collega’s Kate Bush en Shura, van wie de laatstgenoemde – niet geheel ontoevallig – onder de indruk was van eerste single Priestess, om deze vervolgens in een tropische dansversie te gieten.

Wie de tot nu toe verschenen singles van Pumarosa los van elkaar beluistert, kan er misschien muzikaal weinig eenheid in zien, maar in het geheel zit altijd wel een mystieke, haast zuiverende kwaliteit. Je zou het al een vrij duidelijk uitgewerkte bandsound kunnen noemen, die de leden zelf quasi-plagend omschrijven als ‘industrial spiritual‘. Een sneer naar het eindeloos labelen van muziek door media of juist een bijdrage aan die mystiek die ook op plaat te horen is? Nick: “Dit is gewoon onze manier om te zeggen dat we bluesrock maken, haha! Nee, industrial spiritual is een suggestieve term waarmee we willen overbrengen dat onze muziek elementen uit allerlei genres bevat. We maken geen typische industrial en ook geen gospel die de Heer prijst, maar naar onze mening hebben we de meeste nummers een bepaalde verheffende kracht meegegeven. Er zijn enkele muzikale invloeden die we allemaal delen in de band: Radiohead, PJ Harvey, Nick Cave, Massive Attack. Maar het zijn onze individuele invloeden die het verschil maken voor de details in de songs: Tomoya (keyboard/sax) houdt bijvoorbeeld van jazz. Klassiekers als John Coltrane en Miles Davis staan prominent in zijn kast. Dat terwijl ikzelf de laatste tijd veel naar Throbbing Gristle en Psychic TV luister, het experimentele werk. Maar ik zou nu niet durven te beweren dat je dat meteen terughoort in Pumarosa. Tohc: als je veel naar bepaalde muziek luistert tijdens het creatieve proces, sijpelt er onbewust altijd wel iets door in de details van je eigen werk. Die industrial spiritual was natuurlijk niet tot stand gekomen als we niet van het bestaan van onze invloeden afwisten.”

Maatschappijkritiek en feminisme
Gaandeweg laat Pumarosa steeds meer van zichzelf zien en horen: een Instagram-account dat een intieme blik geeft in de repetitieruimte, twee EP’s met nieuwe tracks en live-opnames, en twee nieuwe singles. Een van de onlangs uitgebrachte tracks die het album heeft gehaald is Honey: instrumentaal net zo’n epos als de twee eerste singles, met een transcendentale climax; tekstueel van compleet andere aard dan danseressenode Priestess of ‘seksueel landschap’ Cecile. Honey gaat over de vreemde relatie die mens en aarde met elkaar hebben. Ook de bijbehorende videoclip onderstreept dat idee. In de clip worden hyperlapses afgewisseld met drone shots van landschappen. Noem het een moderne update van Koyaanisqatsi, die niet alleen toont wat er allemaal gebeurt, maar ook tekstueel commentaar levert en probeert te empathiseren met deze planeet en de mensen daarop. Nick: “Ik spreek even namens Isabel, zij schreef de tekst voor dit nummer. We hadden allemaal Bitter Lake (een documentaire van Adam Curtis over de verhoudingen tussen Saudi-Arabië en de VS, red.) gezien. Het nummer is geïnspireerd op de gevoelens die Isabel kreeg na het zien van deze documentaire. Het gevoel van chaos, de machteloosheid tegenover grote politieke beslissingen en wat mensen op deze planeet doen en kunnen aanrichten staat centraal in Honey. Het idee voor de video was niet om een duidelijke boodschap over te brengen over klimaatverandering, maar over hoe de aarde wordt gevormd door de explosieve populatie die ‘m bewoont.”

 

Die kritische doch empathische insteek is een sleutelelement van debuut The Witch, waarover Nick alvast vertelt: “We hebben het album net als onze eerste singles opgenomen met producer/schrijver/mixer Dan Carey, die eerder ook werkte met Kylie Minogue en Bat For Lashes. Zijn werkwijze was een openbaring voor ons. We hadden allemaal nog nooit een album gemaakt. Het hele proces bleek ook veel meer werk dan we van tevoren verwachtten; toen we drie of vier tracks klaar hadden, waren we al doodop. Dan heeft ons er heel goed doorheen gegidst: hij plaatste onze interactie als band boven alles. Bovendien kreeg iedereen ook individueel de ruimte voor eigen ideeën en was er fantastisch materiaal in de studio aanwezig om die te verwezenlijken.”

Dat Pumarosa bij een producer terecht komt die vaker heeft gewerkt met uitgesproken feministische artiesten, is geen toeval. Neem alleen albumtitel  The Witch al: een mythisch, roemrucht vrouwelijk figuur staat centraal op Pumarosa’s eerste. Nick: “Aanvankelijk wilden we het album titelloos laten, maar Isabel werkte aan artwork van een iconisch, sterk, vrij geïnterpreteerd gezicht. Dit gezicht of figuur – de heks – staat centraal op het album. Ook de sleuteltrack draagt de naam The Witch. De muzikale belichaming van een heks vat de kernelementen van onze sound goed samen: zowel het mystieke, transcendentale element op muzikaal vlak en het maatschappelijke element op tekstgebied. Isabel is behoorlijk belezen over de positie en de definitie van een heks in de Westerse maatschappij. Het bracht haar zo veel inspiratie dat het steeds naar boven kwam in haar teksten. Ze probeert ook aan het licht te brengen hoe een heks wordt gezien binnen het patriarchaat. Een heks is niet per se een vrouw die andere mensen bezweert met gekke drankjes. Nee, het kan ook een vrouw zijn die sterk en onafhankelijk is en een centrale rol bekleedt in de samenleving. Die vrouw wordt vaak gedemoniseerd binnen de maatschappij. Van steniging tot seksisme. We verkennen die posities en verschijnselen op onze plaat. Isabel wíl daar echt over zingen, dat is wat we kwijt willen en met de wereld willen delen. Ze wil niet verloren raken in die klassieke vrouwenrol.”

 

“Soms zie ik vier of vijf kerels in een band en dan denk ik: jullie arme zielen.”

 

“The Witch is niet allereerst een feministisch album, maar er zitten zeker sterke elementen van female empowerment in. Feminisme heeft de lyrics en de ideeën gevormd: die ontstaan door hoe Isabel zich voelt als een frontvrouw in een band en als vrouw in de muziekindustrie. Ik ben heel blij dat we deze vrouwelijke energie en dynamiek in onze band hebben. Soms zie ik vier of vijf kerels in een band en dan denk ik: jullie arme zielen. Jullie halveren je mogelijke pallet aan visies en ideeën al meteen als jullie enkel met mannen een band vormen. Ik denk dat het heel goed is dat onze band vrouwen bevat (inmiddels telt het band een tweede vrouwelijk lid, dat Pumarosa zal versterken tijdens de huidige headlinetour, red.) Ik ga het ook gewoon zo stellen: iedere band zou vrouwen moeten bevatten.”

Dat Isabel een krachtige energie en de grootste toegevoegde waarde binnen de band met zich meebrengt, is wel duidelijk tijdens de liveshows van Pumarosa: ze is de bezwerende eyecatcher van de band – door haar teksten, haar opvallende stemgeluid en haar hypnotiserende bewegingen. Een gezamenlijke kracht van Pumarosa ligt daarnaast in de vaardigheid om songs met geïmproviseerde bruggen naar een exploderende climax te tillen. Van jam naar ballad – de uurvullende show laat zich niet omkaderen door albumversies of eenzijdigheid. Dat is al meermaals bewezen, en dit gezelschap heeft de grote stappen die het maakt al meermaals getoond in ons land. Met zoveel idealisme, kracht én een eigen geluid liggen de toekomstmogelijkheden ongetwijfeld open voor Pumarosa.