Leeuwarder festival Explore the North volwaardige afsluiter van Cultureel Hoofdstadjaar

De winter staat voor de deur en daarmee is het weer tijd voor Explore the North. Tijdens het festival wordt de Leeuwarder binnenstad omgetoverd tot bruisend podium voor bijzondere en intieme concerten, sessies en voorstellingen. Deze editie met een extra lang en rijk gevuld programma, vanwege het feit dat Leeuwarden de culturele hoofdstad van Europa is dit jaar. Met artiesten als WWWater, L.A. Salami, Ghostpoet en Lisa Morgenstern toont het festival de durf om zich te onderscheiden en een weg in te slaan die misschien wat minder toegankelijk is, maar waarvan het bewandelen dubbel en dwars loont.

Voorpret is een understatement als het gaat om de anderhalve week voorafgaand aan het festival. Het hart van Explore the North vind je dit jaar namelijk in een zogenaamde Stadskas op het Oldehoofsterkerkhof, die al vanaf 14 november geopend is. In de kas worden tien dagen lang verschillende activiteiten georganiseerd: van een vintage kledingmarkt tot een B movie-night en van een silent disco tot een lezing. Tijdens Explore the North dient de plek als ontmoetingsplek en kun je er een ‘stadskashap’ eten.

 

Internationaal marktplein
Daarnaast is er de voorstelling Church of Ignorance, van het Oostenrijkse gezelschap Liquid Loft, dat in het weekend voor Explore the North de Westerkerk (voormalig Poppodium Romein) drie avonden lang omtovert tot een marktplein voor verschillende talen. Voor ik de voorstelling bezocht lees ik de volgende zin erover in een inleidende tekst: “De taal van beweging is sterker dan onze verschillen. Kijk maar hoe ontzettend veel je begrijpt, zelfs wanneer je er niets van hebt verstaan.” Helaas valt het enigszins tegen, hoeveel ik vervolgens van de voorstelling begrijp. Desalniettemin bezorgt Liquid Loft mij, en andere bezoekers in een volle Westerkerk, toch een intrigerend uurtje. Church of Ignorance is een voorstelling die met minimale middelen – slechts een paar draadloze speakers in de handen van de spelers en bijzondere kleding – weet te boeien.

 

Onbekende verhalen uit de stad
Het festivalweekend trap ik af met een expeditie op vrijdagmiddag, door de gidsen van A Guide to Leeuwarden, die mensen van buitenaf, maar ook bewoners waaronder ikzelf, verrassen met vaak onbekende verhalen uit de stad. Het is verfrissend hoe de gidsen ons de stad met nieuwe ogen laten bekijken. Iets wat natuurlijk naadloos aansluit op wat Explore the North als festival ook probeert te bereiken (lees hier ons interview met festivalprogrammeur Peter Reen), met het organiseren van optredens op niet-gangbare speelplekken. De expeditie gaat gepaard met een aantal muzikale verrassingen. Zo lossen we in de kelder van de Kanselarij een heuse soundscape-puzzel met morsecode op, geven twee bandleden van Seewolf hun eerste akoestische optreden in een vintagezaak en speelt Esther de Jong liedjes in een kleine, intieme kelder onder een interieurwinkel.

 

LUNA
s’ Avonds van de ene naar de andere festivallocatie lopen is dan misschien steenkoud, maar het loont wel. Dit weekend vindt namelijk ook lichtfestival LUNA plaats in Leeuwarden, dat een groot aantal panden in de binnenstad omtovert tot projectiescherm voor kleurrijke lichtbeelden. Daarnaast zijn op verschillende pleinen lichtinstallaties te vinden, die de routes voor bezoekers van Explore the North sfeervol verlichten.

Ik breng een bezoek aan Neushoorn, waar ik voor de tweede keer in mijn leven WWWater zie spelen. Charlotte Adigéry, zoals de naam van de Vlaamse luidt, wist mij een jaar of anderhalf geleden al te overrompelen tijdens het Play Festival in Gent en doet dat vanavond weer. Hoe kan het ook anders, met zo’n dijk van een stem, pompende beats en aanstekelijke synthlijntjes. Haar spannende electro-R&B gaat er bij ondergetekende in als gesneden koek en is live nog zoveel energieker dan op plaat.

 

I thought I wouldn’t make it
Als ik betoverd en wel de kleine zaal van Neushoorn uit kom gewandeld, hoef ik maar een aantal meter te lopen voor de volgende omcirkelde act op mijn blokkenschema die in de grote zaal speelt. Als er iemand is die de verkleumde bezoekers binnen no-time weet op te warmen, is het Ghostpoet. Frontman Obaro Ejimiwe stapt strak in pak het podium op en maakt vanaf de eerste minuut veel indruk. Daar speelt zijn band overigens ook een aanzienlijke rol in, want waar Ejimiwe zijn verhalen vertelt met enkel subtiele nuances in zijn stem, is het de band die die verhalen aanvult met dynamische en vooral loeistrakke muzikale begeleiding. Dat we Ghostpoet hier zijn show zien spelen mogen we gerust een klein wonder noemen, blijkt later, als de charismatische Brit vertelt over het motorongeluk dat hij een paar weken geleden had. “I thought I wouldn’t make it. Not in terms of life, but in terms of this festival”, lacht hij.

 

Residenties
Op zaterdag begin ik mijn festivaldag met een programma dat door Podium Asteriks wordt gepresenteerd in Grandcafé Z. Daar worden eindresultaten vertoond van residenties met verschillende makers, deels Fries, deels internationaal. Zo presenteert filmmaker Jan Martien Dekker zijn documentaire Soort van Hetzelfde, die hij maakte tijdens een residentie met Friese songwriter YVI en Oekraïense songwriter Sasha Boole, die samen van Kiev naar Leeuwarden reden, zonder elkaar voor vertrek ooit ontmoet te hebben. In de documentaire zien we hoe de twee samen nieuwe muziek schrijven en in gesprek gaan over de verschillen en overeenkomsten tussen hun thuislanden. De filmvertoning wordt gevolgd door live-optredens van beide songwriters.

 

Een blauw verlichte Waalse kerk vult zich vervolgens met de galmende klanken van Lisa Morgenstern. Muziek werd haar met de paplepel ingegoten als dochter van twee orkestmuzikanten en haar achtergrond in klassieke muziek is duidelijk hoorbaar in haar werk. Met een moderne twist, dat wel. Krakende bass synths, donkere beats en bij vlagen heel veel reverb over haar stem omringen de pianostukken als warm water. Morgenstern brengt haar publiek onder hypnose met haar engelachtige stem en uitgesponnen composities.

 

Als L.A. Salami op het punt staat om te beginnen met zijn optreden, barst de kleine zaal van Neushoorn zo’n beetje uit zijn voegen. Lookman Adekunle Salami – zijn volledige naam – is een schoolvoorbeeld van een autodidact. Geïnspireerd door Bob Dylan kocht hij op zijn 21e zijn eerste gitaar en schreef hij binnen drie maanden zijn eerste nummers bij elkaar. Met zijn folky blues en poëtische teksten had de rasmuzikant prima de grote zaal kunnen vullen, blijkt nu. Wat mij overigens ook beter was uitgekomen, want drie keer raden wie het hele optreden vanuit de deuropening stond te aanschouwen.

 

Zwijgende concentratie
Ik besluit het festivalweekend bij Matthew And The Atlas, wiens concert vooral heel gemoedelijk is, in ieder opzicht. Het publiek, dat geconcentreerd en zwijgend staat te luisteren. De band, die in topvorm is en niet te betrappen op ook maar een enkele uitglijder. De liedjes, die je dwingen om je ogen te sluiten en met een tevreden glimlach op je gezicht mee te deinen met de contrabas. Als de bassist vertelt dat frontman Matthew Hegarty de komende dagen in Leeuwarden zal spenderen wegens autopech, merkt iemand achter mij op: “Ach, wat leuk, hij past hier wel!” Er is echt niets aan te merken op het concert of op de sfeer in de zaal, wat het misschien geen heel spannend optreden maakt, maar wel een warme afsluiter van Explore the North.

---

 

 

 

---