Interview Bruxas: Nic Mauskoviç en Jacco Gardner, white guys in de wereldmuziek

Ergens tussen de Nederlandse polders, het muzikale hart van de Republiek Zambia en een analoog opnamestudiootje op het Portugese platteland zag Bruxas het levenslicht, en daarmee het zoveelste interessante project op het curriculum vitae van Nic Mauskoviç en Jacco Gardner. We spreken met beide heren, white guys in de wereldmuziek.

“Ja, het is wel vrij druk”, vertelt Nic Mauskoviç koeltjes, die de afgelopen maanden met maar liefst vijf verschillende projecten in de weer geweest is. Terwijl zijn vaste band Eerie Wanda op een iets lager vuurtje staat, was en is er deze zomer geen feestje compleet zonder Altin Gün en/of Nic’s eigen Mauskovic Dance Band. Aan dat rijtje wordt met de release van debuut-EP Más Profundo nu ook Bruxas toegevoegd, en dan gaat Mauskoviç in september óók nog, samen met Jacco Gardner, op tour met een illuster gezelschap genaamd Witch.

We Intend To Cause Havoc is waar het antoniem ‘Witch’ voor staat en wie niet bekend is met Witch, was in de jaren zeventig duidelijk niet zo met Zambia bezig. In de gouden jaren na de Zambiaanse onafhankelijkheid van de Britse overheersers groeide de band rondom Emanuel ‘Jagari’ Chanda met zijn eclectische mix van inheemse klanken, Afro-Amerikaanse funk en hardrock à la Black Sabbath uit tot ’s lands populairste muziekgroep. Dat er aan het sprookje een einde kwam lag meer aan de groeiende nationale misère en repressie onder de dictatoriale premier Kenneth Kaunda, dan aan de drive van Chanda en co. Inmiddels is Witch weer springlevend, en dat is waar Nic Mauskoviç en Jacco Gardner in beeld komen.

 

“Het koloniale zit in onze muziek: het is onze blanke interpretatie van verre oorden.”

 

Al rijdende over het Portugese platteland, toen Bruxas nog in het allervroegste stadium verkeerde, kregen de twee hét idee: “Eigenlijk zouden we eens naar Afrika moeten gaan, om daar gewoon even diep in bepaalde invloeden te duiken”, zo vertelt Jacco ons. Een gesprek op Le Guess Who? met Gio Arlotta, een Italiaanse vriend en filmmaker, maakte die fantasieën tot realiteit. “We spraken hem gewoon om hem wat vragen te stellen, want we wisten dat hij bezig was met een documentaire over Witch en omdat hij al eerder naar Afrika was geweest, en toen kwam hij eigenlijk meteen met dit project: of we bas en drums wilden spelen in Witch.” Het was een toevallige samenkomst van dingen, een droom die de heren niet hadden durven dromen, en toch liet een ‘ja’ op zich wachten. “Het is een band die van oorsprong uit alleen maar Afrikanen bestaat en best wel op ritme gefocust is, met insane baslijnen. Als je dan ineens bas moet gaan spelen als white guy zeg je niet meteen ‘ja hoor, is goed!’” Toch gingen Mauskoviç en Gardner het avontuur aan, iets wat in een nog te verschijnen documentaire is vastgelegd, waarna Bruxas (Portugees voor ‘heksen’) pas echt vaart kreeg.

Wat begon als een beetje samen jammen en ’tracks bouwen’ werd uiteindelijk veel elektronischer. Nic: “We wilden het graag met z’n tweeën uitvoeren en zochten middelen om dat te vertalen, zonder alleen maar loops te gebruiken. Dan kom je toch snel uit op dingen die je kunt programmeren. Het is een hele andere manier van muziek maken. Je speelt live ook heel erg in op de sfeer van een avond, in plaats van een set, waarin je gewoon je liedjes speelt.” Jacco, de man die in Nederland en daarbuiten furore maakte met Cabinet Of Curiosities en Hypnophobia, twee psychedelische pareltjes van platen, ziet echter ook parallellen: “Ik was binnen mijn muziek al behoorlijk met sfeer bezig, met filmmuziek en dat soort dingen, dus ik vond het heel fijn om nu, binnen dit format, een sfeer op te bouwen. Je kunt mensen, juist als ze aan het dansen zijn, meenemen in bepaalde omgevingen en zo dat psychedelische toevoegen. Eigenlijk werkt het heel goed samen met dingen die ik eerder deed.”

 

 

‘Het Afrika van Europa’, noemt Jacco de stad waar Más Profundo tot stand kwam en welke van onmisbare invloed bleek: Lissabon. Hoorn heeft hij reeds twee jaar geleden verruild voor de oudste stad van West-Europa, tevens het meest westelijke punt op het continent. Lissabon vormde eeuwenlang de spil van een koloniaal wereldrijk, van waaruit Vasco da Gama vertrok voor zijn historische tocht naar India, en zag schepen afkomstig uit koloniën en handelsposten in Afrika, Indië, het Verre Oosten en de Nieuwe Wereld in zijn havens aanmeren. Dat verleden is anno 2017 in de straten van Lissabon nog springlevend en zo ook in het hart van Bruxas. “Het koloniale zit in onze muziek: het is onze blanke interpretatie van verre oorden,” aldus Nic Mauskoviç. Gardner wijdt uit: “Je kunt de koloniale kant, van de Westerse wereld die andere werelden ontdekt, gewoon níét ontkennen. Die benadering is er en het is moeilijk om daar niet aan te refereren, ook al ben je het er niet mee eens.” Al jaren heeft Gardner een fascinatie voor ontdekkingsreizigers die voorwerpen uit exotische oorden meebrachten naar Europa, voor de verwondering die men koesterde voor die curiositeiten. De titel van zijn debuutplaat is er een verwijzing naar en ook in Bruxas heeft het zijn plek gevonden.” Hoe zich dat in een instrumentale benadering uit? “Het is het verlangen naar een onbekende tropische wereld. Wat ze ook in exotica-platen deden in de jaren zestig is eigenlijk een soort goedkope vakantie, om mensen aan te zetten te voelen alsof ze ergens op het strand in Bali zitten – maar dan op een vrij oppervlakkige manier.”

 

“Het is een beetje alsof we opnieuw een instrument moeten leren bespelen.”

 

Op zo’n ‘vrij oppervlakkige manier’ aan de haal gaan met andermans cultuur ligt vandaag de dag echter iets gevoeliger dan in de jaren zestig. Termen als whitewashing en cultural appropriation liggen op de loer, ook bij de twee blanke jongens uit Noord-Holland die samen Bruxas vormen, al is dat volgens Nic niet helemaal fair. “Is dat niet dingen altijd ontstaan zijn? In Afrika waren ze heel erg bezig met het nadoen van Cubaanse muziek en daaruit zijn ook weer toffe dingen ontstaan. Het is dus een beetje onze interpretatie van andere culturen, op een heel witte manier vertaald, maar wel groovy en dansbaar.”

Wat in niet meer dan tien dagen tot stand kwam (Nic: “…dat hadden we ook geboekt, dus we wisten dat het we het in die tijd af moesten maken”) is nu via Dekmantel verschenen, op vinyl en digitaal. Met slechts twee liveshows achter de rug is dat waar voor Bruxas nu de mogelijkheden liggen: “Voor ons is het heel nieuw om dit live te spelen. Het is een beetje alsof we opnieuw een instrument moeten leren bespelen”, aldus Nic. “Dus dat is nog heel erg aan het groeien.” Aan ideeën geen gebrek: liveshow mét band sluiten de twee absoluut niet uit en ooit, misschien wel volgend jaar, zullen Mauskoviç en Gardner een club (werktitel: The Cosmic Disco) openen in Lissabon. “We sturen wel een uitnodiging” – met de groetjes uit het Afrika van Europa.

Liveshows van Bruxas zijn nog schaars, maar zullen niet lang meer op zich laten wachten. Witch staat in ieder geval op 18 september, mét Jacco Gardner en Nic Mauskoviç, in de Tolhuistuin. Bovendien speelt de band op ADE Live op 18 oktober.