In première: Down in Norway beweegt tussen twee werelden op Verwaterd
11 juni 2020
Down In Norway verscheen begin februari 2019 op onze radar met de uitstekende langspeler Roofbouw. Met slechts piano en stem schrijft Juliet van de Voort schetsmatige liedjes die een oceaan aan emotie en betekenis oproepen, zonder dat het zwaarmoedig aandoet. Voor de videoclip van Verwaterd werkte Van de Voort nauw samen met beeldend en visueel kunstenaar Iris Schutgevaar: een symbiose tussen de werkelijkheid en de gedachtenwereld. “Mijn muziek is ook voor mezelf een ontdekkingsreis.”
Zoals we eerder leerden in het interview met Niels Steeghs, liggen de wortels van Down in Norway in de poëzie. De nummers stijgen daarom boven het autobiografische uit tot een golflengte die onafhankelijk bestaat en op verschillende manieren gewaardeerd kan worden. The Daily Indie belde met Van de Voort over de totstandkoming van de clip, en hoe mysterieus creativiteit soms kan werken bij de maker zelf.
De clip van Verwaterd is gemaakt door Iris Schutgevaar. Hoe ontstond die samenwerking precies?
Juliet Van de Voort: “Ik had haar gevraagd omdat ik zag dat ze een keer een videoclip had gemaakt voor Janna Lagerström. Toen ik haar mailde had ik een heel concreet idee in mijn hoofd. Na een paar keer afgesproken te hebben had ze dat idee erg aangepast en uiteindelijk gewoon haar eigen idee voorgesteld. En dat idee vond ik heel erg mooi. Ik had haar alle vrijheid gegeven, want ik vond het ook belangrijk dat zij het een leuk project vond. Ze mocht zelf een nummer uitkiezen om een clip bij te maken. Bovendien heb ik veel vertrouwen in de manier waarop Iris naar dingen kijkt. Het concept achter de videoclip is dus helemaal afkomstig van haar. Ik heb gezegd wat ik voelde bij het nummer en zij maakte daar een soort beeldende vertaling van.”
Kun je je herinneren wat jullie onderling precies hadden besproken?
“Ik vertelde haar waar ik aan moest denken bij het schrijven van de tekst. Verwaterd komt uit een gevoel dat ik vroeger vaak had en nog steeds vaak heb. Toen ik klein was stond ik na het het douchen vaak met een handdoek om me heen en dat ik héél lang onbewogen stil stond. Ik had het gevoel dat ik niet in beweging kon komen om iets te gaan doen. Het is een soort verlamming die voortkomt uit te lang stilstaan of nadenken over iets. Misschien is het een vorm van zelfbescherming, dat je jezelf ‘uitzet’.”
Is dat een symptoom van eenzaamheid denk je?
“Nou ja, een eenzaamheid misschien die ontstaat wanneer je continu een stortvloed aan gedachten hebt waar je niet gelukkig van wordt. Ik denk dat wanneer je constant hoort wat je moet doen en wat er niet goed is, dat zoiets je sowieso een beetje eenzaam maakt ten opzichte van andere mensen.“
Jouw muziek is relatief eenvoudig – qua lengte en uitvoering – maar er huist veel diepte en mysterie in. Nummers stoppen precies waar ze moeten stoppen. Ik heb telkens het gevoel dat ik een belangrijk detail mis en opnieuw moet luisteren.
“Ja, ik merk bij Roofbouw dat het ook een beetje voelt als een soort eigen vocabulaire. Alsof het een taal is die in alle liedjes terugkomt. Inderdaad met die simpele woorden, veel dingen die te maken hebben met de aarde, de wind of de lucht. Water, of adem: hele aardse onderwerpen. Het is nooit zo geweest dat ik dat allemaal bewust doe. Hoe heet die schrijfster ook alweer? (Van der Voort peinst en kan niet op de naam komen, maar het gaat om Elizabeth Gilbert, auteur van het boek Eten, Bidden, Beminnen). Zij vertelde bij haar TED Talk een verhaal over druk voelen als artiest. Ze vond het raar dat mensen een bepaalde druk voelen na iets succesvols, dat mensen zich druk maken over hoe het volgende boek moest worden.
“Ze vertelde vervolgens hoe men vroeger naar artiesten keek binnen de klassieke oudheid. Kunst of muziek vooral gezien als een klein wezentje dat tussen de muren leeft die daadwerkelijk creëert wat jij doet. Mensen hadden destijds geen opgeblazen ego’s over hun eigen werk. En je werd ook niet verteld wat voor kutnummer je geschreven had, want dat was niet jouw schuld, het wezentje tussen de muren had het dan niet goed gedaan. Het is overigens niet zo dat ik daardoor me opeens meer ontspannen voel over hoe andere mensen denken.
“Ze vertelde ook over een dichteres die werkte op het platteland en beschreef hoe de woorden als een soort storm naar haar toe rolden. Ze moest naar huis rennen zodat die storm van woorden haar niet zou inhalen, om die woorden op het juiste moment op papier te kunnen zetten. Dat voel ik zelf ook heel erg: niet dat ik per se onder controle heb van wat ik maak, maar dat het gewoon zo binnen komt vallen. Zo voelt het kennelijk voor veel mensen. Het is ook een ontspannen manier om ernaar te kijken, omdat het jou minder ‘verantwoordelijk’ maakt voor het resultaat.
“Mijn muziek is ook voor mezelf een ontdekkingsreis, net als voor ieder andere persoon die ernaar luistert. Ik kan nooit precies zeggen wat het allemaal betekent. Ik zet een recorder aan en is het soms echt meer een lullaby: soms zing ik woorden die niet bestaan. Op een gegeven moment hoor ik zelf iets en denk ik: oh, dat is mooi. De betekenis verandert eigenlijk altijd, maar het brengt mij wel altijd nieuwe inzichten en gedachten. Dat heb ik meestal bij het lezen of horen wat andermans werk. Wanneer ik dat bij mijn eigen muziek ontdek krijg ik een fijne rilling, zonder dat ik zelf bewust bepaal hoe het precies moet klinken of wat het precies is.”
Het is zeker een kunst om van eenvoud iets te maken dat toch heel specifiek voelt.
“Ja, ik hou van simpele dingen die toch meerdere dingen kunnen betekenen Maar ik hou ook erg van de Nederlandse taal. Dat speelse daarin past ook bij de clip die Iris maakte. Dat schilderijtje dat hangt in de andere kamer, het feit dat die laatste scène verandert in het schilderijtje. Hoe dat in elkaar is verweven vond ik heel erg passen bij het liedje. Het zijn twee werelden die synchroon met elkaar leven. Je ziet dat we dezelfde bewegingen maken, maar in de rechterkant is dat meer abstract. Links zie je concrete handelingen: ik pak een gieter en geef de planten water. Rechts wordt precies diezelfde beweging gemaakt, maar dan op een abstracte manier. Iris wilde zo weergeven hoe de werkelijkheid en de gedachtenwereld samenkomen.”
Je kunt Roofbouw via deze Bandcamp-link beluisteren en kopen.
