Dekmantel festival is als je dit leest inmiddels in volle gang in het Amsterdamse Bos, maar in het Muziekgebouw aan het IJ, de Tolhuistuin en Eye toonde het festival de afgelopen dagen echt zijn veelzijdigheid. Dekmantel doet misschien niet bij iedereen een belletje rinkelen, maar het label, dj-collectief en feest organisator is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot keurmerk voor het neusje van de zalm in elektronische muziek. Waar Amsterdam Dance Event de hele industrie van niche tot arena vertegenwoordigd, is Dekmantel de staalkaart voor de fijnproever.

Tekst Jochem Boom
Foto’s Bart Heemskerk & Niels Cornelis Meijer

Het festivalweekend in het Amsterdamse Bos staat grotendeels in het teken van echte dansmuziek, maar tijdens de openingsconcerten die de dagen voorafgaand in Amsterdam zelf plaatsvinden, is meer ruimte voor live muziek. Met een conferentie en filmonderdeel gaat het festival Amsterdam Dance Event achterna. De eerste dag is al een paar jaar hét visitekaartje. Vorig jaar was het aan Steve Reich om het festival te openen en ook dit jaar pakt het festival uit. Synthesizerpioniers Tangerine Dream en vaandeldrager van de hedendaagse experimentele elektronische muziek Four Tet openen het festival.

Tangerine Dream is misschien niet zo iconisch als de landgenoten van Kraftwerk, maar wel minstens zo invloedrijk. De band die werd opgericht door Berlijner Edgar Froese heeft in vier decennia evenzoveel gedaantes en samenstellingen gezien, maar anno 2018 staan overgebleven leden Thorsten Quaeschning, Hoshiko Yamane en Ulrich Schnauss met een been in het verleden.

In de jaren zeventig en tachtig verlegde Tangerine Dream de grenzen van synthesizers en sequencers. Wie even het jaartal vergeet, snapt hoe buitenaards Tangerine Dream destijds geklonken moet hebben. We leven echter in 2018 en dan blijkt dat pionierswerk niet zo tijdloos te zijn. Het grootste euvel ligt buiten hun eigen bereik: de sound van Tangerine Dream is inmiddels zo vaak her- en misbruikt in inspiratieloze, spirituele new age-platen, dat het allemaal wat kitsch aanvoelt.

De tweede helft van het optreden mondt uit in een uur durende jamsessie. Bij vlagen is het mooi, maar we betrappen onszelf er ook op dat we wegdoezelen om de verkeerde reden. Toppunt is als bandleider Quaeschning een ellenlange solo opdraagt aan de in 2015 overleden oprichter Froese. Froese zoon Jerome zei ooit al dat de band nooit meer Tangerine Dream zou zijn zonder zijn vader, en misschien was het verstandig geweest als naar die uitspraak was gehandeld.

Daarna is het aan de vaandeldrager van de hedendaagse generatie producers om te laten zien hoever we gekomen zijn in vijftig jaar computer techniek. Four Tet is bij uitstek een muzikant die al die mogelijkheden benut. Sampling, vervorming van vocalen en instrumenten, het gebruik van drumcomputers en sequencers: het zit er allemaal in. Met slechts twee Ikea-lampen als verlichting creëert hij een intieme sfeer die past bij de melodieuze muziek die hij produceert. De nadruk ligt vanavond op het laatste album New Energy. Hoewel de overgangen niet helemaal lekker lopen, komen de gedetailleerde producties vanavond prachtig uit de verf.

Op Dekmantel is ook plek voor bijzondere samenwerkingen. In de Tolhuistuin komen producer Hieroglyph Being, saxofonist Shabaka Hutchings van jazzband Sons of Kemet en percussionist Sarathy Korwar eenmalig samen onder de noemer A.R.E. Project. Het is een formatie die je vaker ziet bij live vertolkingen op Dekmantel: zo speelt headliner James Holden dezelfde avond een hypnotiserende show met percussionist, drummer, trompettist en violist. Holden draaide jarenlang mee als dj, en dat merk je. De show heeft een organisch verloop die veel overeenkomsten heeft met de technowereld waar hij oorspronkelijk vandaan komt. Met subtiele accenten veranderen ritmes, wordt het tempo opgevoerd en wordt de luisteraar meegezogen in een trance.

Bij de gitaar weet je precies welke snaar je raakt, maar de magie van knoppen en patchkabels blijven onvergelijkbaar. We zien de analoge synthesizer op donderdag terug bij de Britse producer Actress. Het geluidscollage meandert van onheilspellend, oorverdovend naar bloedmooi. De dappere mensen gaan staan bij de eerste kick die Actress erin draait, maar hij is hier duidelijk niet voor hen. Vier maten later valt de boel weer uit elkaar en als hij een kwartier voor eind weer een beat indraait is deze met 140 bpm ondansbaar. En dat is een compliment.

Pas diep in de nacht laat Dekmantel de dansbare kant van zichzelf zien. Bij het Roemeense Khidja gaan de voetjes voor het eerst van de vloer. Op een dikke housegroove experimenteert het duo met onverwachte melodieën en geluiden die de boel fris houden. Ook bij de Amsterdamse Carista heerst de groove, en de groef. Haar opzwepende set is de perfecte opmaat naar het weekend.