Interview

Sharon Van Etten: “Het is nog steeds mijn stem, het zijn nog steeds mijn melodieën”


22 januari 2019

Sharon Van Etten had een hele tijd niets van zich laten horen, maar toen in oktober de toepasselijk getitelde single Comeback Kid verscheen was één ding duidelijk: de uit New Jersey afkomstige singer-songwriter is weer helemaal terug van weggeweest. Toch is er het een en ander veranderd.

De melancholische indierock/folk-stijl die ze perfectioneerde op prijsalbum Are We There uit 2014 heeft plaatsgemaakt voor een vrij dikke, op synths gebouwde, eighties throwback sound. In het begin even schrikken, maar al gauw bewees ook Comeback Kid weer ‘gewoon’ een wonderschoon Sharon Van Etten-nummer te zijn. De lijn van dat nummer wordt grotendeels doorgezet op haar nieuwste worp Remind Me Tomorrow; een constant intrigerende en mysterieuze plaat die zeker een uitgebreide beschouwing verdient. Daarom spraken we de comeback kid herself onder andere over haar vrij lange sabbatical, het moederschap en die opmerkelijke albumcover.

Alsof dat allemaal niet genoeg was, werd ik die zomer ook nog zwanger

Waarom er een gat van vier jaar en een beetje tussen Are We There en Remind Me Tomorrow zit? Een hele hoop redenen: Van Etten heeft zeker niet stil gezeten, maar in 2015 vond ze het tijd voor een pauze. “Het materiaal van Are We There was emotioneel erg moeilijk om live te spelen. Toen dat album uitkwam was ik al een ander persoon dan toen ik hem opnam. Ik zat toen net in een hele goede relatie, maar moest zingen over een oude relatie waar ik me niet echt meer verbonden mee voelde. En dan waren het ook nog eens hele duistere nummers. Ik voelde dat dit mijn optredens en mijn gemoedstoestand beïnvloedde.” Daarna kwamen er plotseling allerlei andere afleidingen op haar af.

Creatieve drang
Een langgekoesterde wens om therapeut te worden kon nu bijvoorbeeld mogelijk vervuld worden. “Ik ontmoette heel veel fans en hoorde al hun persoonlijke verhalen. Daardoor kreeg ik het gevoel dat ik graag meer zou willen kunnen helpen, dat ik graag dichterbij tot ze zou kunnen komen. Ook hoopte ik dat ik daardoor zou kunnen begrijpen waarom muziek zo veel voor hen betekende, en voor mezelf. Dus schreef ik mezelf in bij een opleiding.” Maar, vult ze aan met een glimlach: “Maak nooit plannen.” Toen Van Etten net twee weken met haar opleiding bezig was, werd ze gevraagd auditie te doen voor de Netflix-serie The O.A. Die rol kreeg ze, waarna ze de score voor de speelfilm Strange Weather van Katherine Dieckmann – ‘een hele goede vriendin’ – schreef.

Wat volgde wat nóg een extra verrassing die op haar pad kwam. “Alsof dat allemaal niet genoeg was, werd ik die zomer ook nog zwanger.” In 2017 richtte ze zichzelf dus vooral op het moederschap, maar haar creatieve impulsen waren natuurlijk ontembaar. “Als mijn baby sliep voelde ik toch altijd de drive om creatief te zijn. Maar dan kon ik natuurlijk niet te veel herrie maken, dus viel ik vaak terug op oude demo’s. Toen realiseerde ik mij dat ik die tijd vol afleidingen en andere bezigheden ik alsnog iets van veertig nummers had geschreven, dus het was fijn om te weten dat ik mijn creatieve drang niet had verloren.”

Michael Cera’s Jupiter 4-synthesizer
De nieuwe sound van Remind Me Tomorrow ontstond – deels per ongeluk – dus ook al in die tijd. Al snel blijkt dat we die aan een onverwacht persoon te danken hebben: Scott Pilgrim Vs. The World en Arrested Development-acteur Michael Cera. “Toen ik bezig was met de score voor Strange Weather deelde ik een oefenruimte met hem. Hij had veel keyboards en synthesizers, ik had mijn eigen spullen bij. We deelden constant instrumenten. Ik leende hem bijvoorbeeld drums en piano en dankzij hem kon ik experimenteren met synthesizers. Hij had een specifieke soort synthesizer, de Roland Jupiter-4, die me erg aantrok.” Die drang naar meer experimenteren kwam ook niet uit het niets. “Katherine verwees me naar de muziek van de film Paris, Texas (1984) van Ry Cooder. Dat is echt prachtige gitaarmuziek, dus het is erg intimiderend om zoiets als voorbeeld te nemen. Om uit die schaduw te ontsnappen voelde het daarom alsof ik niet te veel bij de gitaar kon blijven hangen.”

Uiteindelijk leverden die sessies ook materiaal op voor Remind Me Tomorrow, wat Van Etten vooral dankt aan producer John Congleton. Met een zootje nummers op een presenteerblaadje, wist ze niet zeker welke de voorkeur zouden hebben. “Uiteindelijk was John juist geïnteresseerd in de vreemdere nummers, dus daar werd ik ook weer enthousiast van, omdat ik bang was dat die juist mensen die bekend waren met mijn vorige werk af zouden schrikken. Maar hij was juist erg aangetrokken door de ‘freaks.’ Hij zette die allemaal onder elkaar en zei: ‘Dit moet je plaat worden.'” Dat uit zich in een plaat vol vreemde momenten, zoals de spookachtige ‘ah ah ah’-hook in het prijsnummer Memorial Day. Ook dat stamt al uit die vroege synthesizerexperimentfase. “Die ‘aha’s’ komen van toen ik gewoon een keer aan het rotzooien was met mijn vocalen. Daar was John dol op, dus dat werd al snel het middelpunt van het nummer.”

Hands-off werkwijze
Het opmerkelijke geluid van de plaat komt deels voort uit het feit dat Van Etten bewust de touwtjes wat uit handen gaf. “Ik vond het fijn om gewoon mijn demo’s aan hem te kunnen geven en verder redelijk hands-off te blijven. Want als ik dat zelf zou doen, zou ik gewoon proberen die demo’s te recreëren. Dan zouden ze gewoon als mijn vorige plaat klinken en zou ik er zelf nooit helemaal tevreden mee zijn geweest, omdat ik waarschijnlijk altijd de demo’s beter had gevonden. Om uit die state of mind te komen vond ik het dus nodig het radicaal anders aan te pakken. En zijn kennis van wat je allemaal met geluid kan doen gaat ver boven die van mij, dus liet ik het aan hem over om die nummers boven zichzelf uit te laten stijgen.”

Het idee achter dat nummer is dat ik mijn zoon advies geef en tegen hem zeg dat ik hem al het goede in de wereld wens, maar ook zie dat het momenteel een hele duistere tijd is”

Een wereld van verschil met Are We There, waar Van Etten zelf – samen met Stewart Lerman – de productie voor haar rekening nam. “Toen nam ik al mijn vrienden mee, koos ik zelf de muzikanten uit en dat zorgde er voor dat er een boel verschillende persoonlijkheden bij elkaar kwamen. Natuurlijk waren wel allemaal vrienden, maar dat was nog steeds soms best lastig. Je geeft om ze, dus wil je geen moeilijke beslissingen nemen waardoor iemand zich misschien gekwetst voelt. Ook moet je de planning doen en het budget bijhouden. Daar had ik nu allemaal geen zin in, dus was het fijn dat ik dat aan John kon overlaten. De enige persoon die ik zelf heb uitgekozen was mijn vaste achtergrondzangeres Heather, want haar werk durf ik aan niemand anders over te laten. Behalve dat dacht ik: ik kom wel gewoon naar jouw universum. Je weet wat je doet, dus ik laat me wel verrassen. Ik denk dat dat het meest volwassen besluit was dat ik ooit heb genomen.”

Geen Kid A-momentje
Hoewel Remind Me Tomorrow op momenten zeker behoorlijk anders klinkt dan haar vorige werk, is de plaat niet Sharon Van Ettens Kid A-momentje. Af en toe dringt – gelukkig – haar vertrouwde sound nog even door. Bijvoorbeeld in de prachtige opener I Told You Everything. “Ik wist niet helemaal zeker of ik dat wel een goede opener vond omdat ik dacht dat het misschien te veel op een nummer van mijn vorige plaat lijkt. Maar omdat het nummer gaat over de start van mijn relatie leek mij dat een goed begin. En ook juist omdat dat nummer nog een beetje klinkt als mijn oude werk, leek het me een goed inhaakpunt voor mijn fans. Dus dient die nu vooral als een herinnering: je hoort mijn stem, dat is nog steeds mijn stem en het zijn nog steeds mijn melodieën. Ik maak deze keuzes omdat ik dat zelf wil. Aan het einde verandert expres het geluid al een beetje, zodat je ook weet dat er dingen staan te gebeuren. En dan bij het tweede nummer gaat het los.”

Samen met die opener is afsluiter Stay het meest persoonlijke nummer van de plaat voor de zangeres. “Het idee achter dat nummer is dat ik mijn zoon advies geef en tegen hem zeg dat ik hem al het goede in de wereld wens, maar ook zie dat het momenteel een hele duistere tijd in de wereld is. Mijn voornaamste taak als moeder vind ik dat mijn zoon zich veilig voelt in deze wereld, dat wil ik ook voor de luisteraar bereiken.” Naast dat duo van ingetogen songs is een van de meest opvallende nummers het anthem-achtige Seventeen, een heerlijk doordreunende meezinger die met een beetje fantasie niet had misstaan op een eighties-plaat van geboorteplaatsgenoot Bruce Springsteen.

Al is dat nummer ondanks de New Jersey-sfeer die erin doorklinkt vooral een ode aan Van Ettens huidige verblijfplaats New York. “Die vloeide voort uit een idee dat ik kreeg toen ik langs een oud podium liep waar ik vaak speelde, wat inmiddels gesloten is. Het viel mij op dat er op die straat net jonge mensen in de buurt waren komen wonen; een buurt die ik nooit zou kunnen betalen. Ik woon nu al vijftien jaar in New York en ik heb in die tijd veel veranderingen gezien. Maar ik realiseerde mij ook dat ik het fijn vond dat ik dus lang genoeg op één plek gewoond heb om dat soort veranderingen mee te krijgen.” Seventeen gaat dus vooral over de gevoelens die NYC bij haar oproept. “New York is zo’n nostalgische plek voor me. Of je er nou gewoond hebt of niet, zodra je er bent voelt het alsof je omringd wordt door spoken. Dát is New York voor me. Die thematiek maakt Seventeen denk ik my most New York song ever.”

Hoe kan ik alles combineren?!
De kern van Remind Me Tomorrow ligt voor Van Etten echter niet in New York, maar vooral in de opmerkelijke coverfoto. We zien twee kinderen in een extreem rommelige huiskamer, waarvan er eentje opgevouwen in de wasmand zit. Natuurlijk geen toevallig gekozen beeld om als albumcover te gebruiken. “Op de foto staan de kinderen van Katherine, voor wie ik die filmsoundtrack gemaakt heb. Ze liet me die foto zien op de dag dat haar film in première ging op het Toronto International Film Festival. Ik besloot haar te vertellen dat ik zwanger was op het moment dat zij het podium op wilde gaan om de film aan te kondigen. Zij heeft een super bijzonder leven geleid en allerlei baantjes gehad. Dus ik vroeg haar: hoe? Hoe kan ik ook alle dingen die ik doe combineren met moeder zijn? Toen begon ze te lachen, pakte ze haar telefoon en liet ze mij die foto zien. Dat vond ik erg geruststellend, want zelfs in alle chaos die op die foto te zien is zien haar kinderen er nog zo blij uit. Sindsdien heb ik die foto altijd bij mij gehouden.”






Sharon Van Etten live zien?
29 maart – Paradiso Amsterdam
30 maart – Botanique

Alle actuele data vind je op haar Facebook-pagina.