Laat je achterover vallen in het muzikale moeras van Le Guess Who? (7 t/m 10 november)
25 oktober 2019
Le Guess Who?
7 t/m 10 november, Utrecht
Begin november worden er vanuit TivoliVredenburg vraagtekens de lucht ingeslingerd om door de hele Domstad te landen. Utrecht staat in het teken van misschien wel het meest bijzondere festival ter wereld. Le Guess Who? wordt weleens grensoverschrijdend genoemd, wat nogal zwak uitgedrukt is: Le Guess Who? is een wereld op zich.
Tekst Wout Bekhuis, Thijs Janssen, Ricardo Jupijn, Roelof Schipper & Reinier van der Zouw
Vanuit de hele wereld komen artiesten samen in Utrecht om in kerken, popzalen, theaters, galerieën en te spelen. Waarbij we het alleen nog maar over Le Guess Who? zelf hebben, zo stelt Le Mini Who? elk jaar een compleet nieuwe lichting artiesten uit de (voornamelijk) Nederlandse ondergrond voor. En is er het koken-voor-onbekenden-event Le Feast, de markt voor vintage, tweedehands en unieke makers Le Bazarre, het cultuur-diversiteit-vierende Lombok Festival en Untitled: een event dat zich overdag afspeelt en waar niet-muzikale artiesten hun werk kunnen laten zien.
En dan zijn we dus nog niet eens begonnen met het muzikale van Le Guess Who? zelf. Zo zien we onder meer Deerhunter, Jenny Hval, Efterklang, Aldous Harding, Cate le Bon, Lightning Bolt, Girl Band, Moon Duo, Sudan Archives, Gruff Rhys, Föllakzoid, Mykki Blanco, Earth, The Bug, Empath en Vilde Tuv staan en dat is slechts een greep van interessante acts.
Wij zijn er met een speciaal Le Guess Who?-team eens goed voor gaan zitten en hebben een aantal acts uitgelicht om te laten zien hoe breed de programmering van het festival is en wat je er zoal kunt vinden. Het is slechts een greep, duik er vooral zelf eens in!
Nivhek
Zondag om 17:30 in TivoliVredenburg
We voeren je direct mee naar het schimmenrijk van Nivhek: het project van Liz Harris, die je wellicht beter kent als Grouper. Als in een Griekse mythe word je door Hermes aan de oever van de donkere Styx overgedragen aan veerman Charon en voorgeleid aan de Drie Rechters. In een woud van zwarte bomen, een somber rijk onder de schaduwen dat wordt geregeerd door Hades en Persephone, kan het twee kanten uit voor je rillende ziel. Naar het groen en blauw in de zonnige Elyzeese velden of de geblakerde verdoemenis in de Tartaros.
Dat tintelende gevoel is als geen ander omschreven op Harris haar nieuwe album, getiteld After His Own Death / Walking In A Spiral Towards The House. Bestaand uit twee ambient-delen bevind je je in een gruizige, grijze grot en komt een geluidspalette van mellotron, gitaar, geluidseffecten en field recordings bij elkaar in een soort oersoep. Het is alsof de grote dichter Ovidius het had kunnen schrijven in zijn Metamorphosen: ‘Er daalt een weg, omfloerst door ’n haag van gifrijk taxusgroen, die via doodse stilten uitmondt in de onderwereld. Pasgestorvenen, schimmen van die begraven werden, gaan daar naar beneden. Kilte en vaalheid heersen in een wijde wildernis.’ Staand voor een scherp licht dat scherpe silhouetten aftekent van gesluierde figuren, om hun heen schittert de gloed van een eeuwige wereld. (RJ)
Kali Malone
Donderdag om 19:30 in TivoliVredenburg
De in Stockholm woonachtige componiste Kaline Malone is verantwoordelijk voor een van de heftige zo niet de hefstigste orgelplaat van het jaar: The Sacrificial Code, ingespeeld door Ellen Arkrbo, die in 2017 debuteerde met het wat meer frivole For Organ and Brass. The Sacrificial Code is daarentegen een één uur en drie kwartier durend Orgel-nulpunt. De tijd wil vooruit, maar de composities van Malone willen stasis, non-beweging. Ik zit in de vooruit bewegende bus, luister naar compositie Fifth Worship II en het zweet breekt mij uit. Alles wil dat ik stil blijf staan, stop met bewegen, ademen desnoods, alleen luister naar de zwevende, oneindige orgeltoon. Het orgel dwingt stilstand.
De organiste draait zich om en kijkt de lens rechtaan. Weyes Blood, vrouw met lang haar, handkrabbel op de plaathoes. Verder is er precies niets lieflijks of zelfs maar menselijks aan de muziek van Malone. De muziek is alleen nog maar ingetogen, als de somberste avondmis op aarde. Een lege, kleine kamer met een orgel. Het geluid kan er amper uit. Het blijft er alleen nog maar hangen, minimaal en oneindig. (RS)
Makaya McCraven
Zaterdag om 19:45 in TivoliVredenburg
Deze drummer heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een van de opwindendste muzikanten uit de scene van Chicago. De titel van ‘jazzdrummer’ zou ietwat te kort door de bocht zijn voor McCraven aangezien zijn stijl ook sterk wordt gevormd door hiphop, elektronische muziek, en niet-westerse muziek. Zijn bio noemt hem een beat scientist, wat in mijn oren een redelijk accurate benaming is.
Liefhebbers van Flying Lotus, Chris Dave, BADBADNOTGOOD, J Dilla, en The Gaslamp Killer, zullen zich zonder meer thuis voelen in de complexe ritmes van McCravens spel, al biedt zijn muziek ook genoeg houvasten voor de minder ‘ervaren’ jazz/beat-luisteraar die op zijn gemak de locaties van Le Guess Who? afstruint op zoek naar nieuwe namen. Houd vooral je ogen open tijdens het optreden, want McCravens bandgenoten zijn ook zeker niet de minste. (TJ)
Joseph Shabason
Zaterdag om 20:30 in Theater Kikker
Joseph Shabason studeerde in 2006 af op saxofoon (jazz) in Toronto, maar naast saxofonist is hij klarinettist, fluitist en toetsenist. Sinds 2008 toert hij met bands als The War On Drugs en Destroyer de wereld over en werkt hij als sessiemuzikant voor deze en vele andere artiesten. Daarnaast componeert de Canadese multi-instrumentalist zijn eigen werk. Zo debuteert Shabason in 2017 met zijn solo-album Aytche en komt een jaar later al het vervolg Anne uit.
Ondertussen is Shabason ook niet te beroerd om muziek te schrijven en te produceren voor korte films en reclames, waaronder een reclame voor een grote fastfoodketen uit Kentucky. Hoewel Shabason met zijn mix van jazz en softrock een vrij herkenbare stijl heeft, kan hij met bijvoorbeeld een zwaar elektronisch geladen nummer als Smokestack en een nummer a capella als Toh Koh, verrassend uit de hoek komen. (WB)
Ayalew Mesfin & Debo Band
Vrijdag om 22:30 in TivoliVredenburg
Voor het eerst staat de peetvader van de Ethiofunk in Nederland: Ayalew Mesfin. De weg naar het podium is lang geweest voor Mesfin. De ruimte voor vrije expressie en persoonlijke veiligheid werd aanzienlijk kleiner in Ethiopië na de overname van de Derg – een communistisch-militaire regeringspartij – in 1974. Paradoxaal bleek deze onderdrukking een vruchtbare grond te zijn voor muzikanten als Mesfin en de bekende Mulatu Astatke en Hialu Mergia, en worden de jaren zeventig nu gezien als ‘de gouden eeuw van Ethiofunk en -groove’.
Mesfins muziek is een levendig protest tegen de dictatuur. Zo verspreidde hij tijdens het regime bijna vierduizend gratis cassettes met zijn muziek, wat spijtig resulteerde in drie maanden gevangenisstraf en een muziekverbod van dertien jaar. Na de val van de Derg in 1991 begon Mesfin weer muziek uit te brengen, maar bleef zelfs na zijn latere verhuizing naar de Verenigde Staten in obscuriteit en trad nauwelijks op. Maar met de herontdekking van Ethiofunk door initiatieven als de Ethiopiques-albumserie, heeft Mesfin zijn carrière een nieuw leven in weten te blazen. Samen met de Amerikaanse Debo Band gaat hij aan zijn eerste Europese tour beginnen en stopt onderweg bij Le Guess Who?. De weg was lang, maar hopelijk zal het applaus des te harder klinken. (TJ)
Moon Relay
Vrijdag om 22:50 in EKKO
Geen verzoekje bij een DJ is zo moeilijk aan te vragen als het Noorse Moon Relay. Want ja, probeer je tong maar eens te breken over tracknamen als #`_`_`__ en —#_#^. Ergens is dat zonde, want de heerlijk lang uitgesponnen instrumentale tracks van dit viertal – onder leiding van Håvard Volden, die frequent met Le Guess Who? 2019-curator Jenny Hval samenwerkt – zouden het in de juiste setting enorm goed doen op de dansvloer. Ieder nummer kent meer wendingen dan het gemiddelde seizoen van een slechte soap, maar door de onweerstaanbare grooves waar de songs in de kern op gebouwd zijn, vliegt Moon Relay nooit uit de bocht.
Met drie studioalbums heeft de band inmiddels al een degelijk oeuvre bij elkaar gespaard om uit te putten, wat in Utrecht vast garant gaat staan voor een heerlijke live-trip. Breek je hoofd niet over of de # nou voor of na de _ kwam in de titel van die ene hele vette track, of waar de ‘ ook alweer stond en laat je gewoon onderdompelen in de stuiterende riffs en daverende grooves. Dan gaat het helemaal goed komen. (RvdZ)
TENGGER
Vrijdag om 18:00 in De Helling
Door Moon Duo wordt TENGGER naar Utrecht gehaald om zijn new age drone magic met de wereld te delen. Je komt vooral meer te weten over het gebergte en de plaats in Midden-Java als je naar Tengger zoekt, maar wij vertellen je liever meer over de Zuid-Koreaanse act die krautrock en folk onlangs nog zo prachtige mengden op het album Spiritual 2. Op het vierde(!) album dat de band dit jaar uitbracht, komt TENGGER gek genoeg pas echt ‘binnen’ als de muziek steeds vormlozer wordt en je in een bak drijfzand bent beland.
Het koppel Itta en Marqido laat zich inspireren door de natuur en al het onzichtbare in de wereld. De bandnaam betekent in het Mongools dan ook: ‘een ongelimiteerde expansie van de lucht’. Gemaakt met de Aziatische wijsheid dat als je ergens naar kijkt, je weet dat er altijd iets onzichtbaars achter zit. Misschien wel de beste omschrijving van dit duo, dat tijdens Le Guess Who? de poorten naar het onbekende zal openen. (RJ)
Shortparis
Zaterdag om 01:20 in dB’s
Het Russische collectief Shortparis is een van de meest ondefinieerbare bands van deze Le Guess Who?-editie en dat zegt natuurlijk wel wat. Dit Russische collectief bevindt zich op het snijvlak tussen rave, performance art en punk en klinkt nog nét wat vager dan die omschrijving al doet vermoeden. Wie dit voorjaar de film Leto zag – een requiem voor de Sovietpunkscene in de vroege jaren tachtig – heeft de cover die de band van David Bowie’s All The Young Dudes maakte kunnen horen. Dat was al een vreemd samenraapsel van allemaal verschillende invloeden en stijlen, Shortparis’ eigen muziek gaat op dat vlak nog wat verder.
Zo is daar Стыд, wat begint als een vrij typische elektronische dance-track, dan een afslag neemt en klinkt als backing-track voor een groep dansende Russische omaatjes om in het hysterische refrein vervolgens te eindigen als een Eurodance-kraker, maar wel eentje met hartstochtelijke Thom Yorke-esque falsetuithalen van frontman Nikolay Komiagin. Of het in het Engels gezongen Your Queen, waarin Komiagin in het begin diezelfde kopstem van stal mag halen, maar al snel overstemd wordt door een gierende muur van gitaren. Die op hun beurt weer sporadisch het sonische veld moeten ruimen voor gemoedelijk tokkelende folk. Luisteren naar Shortparis is op plaat al een frequent duizelingwekkende ervaring, dus moet je nagaan hoe hard dat er in het holst van de nacht in Utrecht aan toe zal gaan.
YĪN YĪN
Zaterdag om 22:45 in De Helling
YĪN YĪN is niet YĪN YANG. Die boodschap draagt YĪN YĪN maar al te graag uit. YĪN YĪN zoekt niet naar evenwicht, maar naar muzikale grenzen, van genres en culturen om deze te blijven verleggen. Zo neemt deze Maastrichtse formatie het Zuidoost-Azië van de jaren zestig en zeventig als muzikaal vertrekpunt, op een dynamische route langs andere werelddelen en muziekgenres. Hierdoor ontstaat een energieke mix van Thaise, elektronische muziek, funk en disco. Zo is het nummer Dis Kô Dis Kô duidelijk geïnspireerd op Donna Summers klassieker I Feel Love, maar door onder meer de toevoeging van een Thaise phin (snaarinstrument), krijgt dit vrolijke en dansbare nummer een totaal andere groove. Met het net verschenen The Rabbit That Hunts Tigers bewijzen Kees Berkers en Yves Lennertz, die samen de kern van YĪN YĪN vormen, een album te kunnen schrijven dat boeiend is van begin tot eind. Net als de live-shows van YĪN YĪN, die inmiddels een behoorlijke reputatie hebben. (WB)
WEBSITE LE GUESS WHO? | FACEBOOK-EVENT | TICKETS