Explore the North
22 t/m 24 november
Een tijdje geleden spraken wij de rauwe postpunkers van Pardans over hun favoriete boeken. Een wat vreemde invalshoek, komt er nu mogelijk op in je gedachten. Terwijl juist die combinatie – literatuur en muziek – de combo is die we dit jaar als een verweven recept kunnen treffen op festival Explore the North. Hoe je dat doet, wilden wij graag ontdekken en daarom spraken we muziekprogrammeur Peter Reen.
Nog meer weten? Lees hier onze tips voor Explore the North en nog een ticketactie.
Goed verdwalen in de uithoeken van de muziek
Wie door de line-up van het festival in Leeuwarden scrolt, komt uiteenlopende en opvallende namen uit de muziek en literatuur tegen. Namen die je misschien niet meteen op hetzelfde festival zou verwachten. Namen als AK/DK, Jessica Moss en Matthew and The Atlas. Die namen komt Reen niet zomaar tegen. Dat is graven langs de nog niet uitgegraven muzikale paden. Langs die gebaande paden kom je namelijk ‘de minst interessante muziek tegen’. Volgens de programmeur moet je als een echte vakman ‘altijd de hoeken uit het muzikale spectrum opzoeken waar je nooit komt.’ Hoe hij daar terecht komt? “Veel lezen en vooral luisteren. Op een SoundCloud of een Spotify kun je extreem goed verdwalen uiteindelijk.”
Er zijn ook momenten dat hij verdwaalt op plekken waar hij helemaal niet wilde verdwalen: “Ik ben eens door gaan zoeken bij Noorse singer-songwriters. Ik kwam via tal van Scandinavische muziek terecht bij acts die ik allemaal niet ken. Dan is het echt willekeurig klikken. Uiteindelijk kwam ik bij Finse elektropop uit de jaren zeventig terecht. Echt ver-schrik-ke-lijk was dat”, lacht hij. Gelukkig staan daar de momenten tegenover waar hij over onontgonnen wegen terechtkwam bij verrassende pareltjes: “Dat waren de momenten dat ik bijvoorbeeld terecht kwam bij de experimentelere Afrikaanse muziek en bij de voodoomuziek. Dat zie je dit jaar heel duidelijk terug op het festival. Het is iets dat thematisch en inhoudelijk past bij ‘explore’. Daar gaat het ook om: nieuwe dingen ontdekken.”
Verschillende gezichten
Het festivals welbekende concept is dat het muziek en literatuur op bijzondere manieren mengt. Het is de kern, maar wie buiten de kern zoekt, zal merken dat er veel meer ‘lijnen’ te vinden zijn. Kleine thema’s die op een bijzondere manier in de line-up verwerkt zijn. Reen wil zijn bezoekers graag iets vertellen met het festival, namelijk dat er ‘meer is dan geijkte popmuziek, meer dan wat mensen misschien zouden verwachten van een Explore the North-programma.’ Het festival begon ooit met een focus op noordelijke muziek: “Uiteindelijk is dat een goed begin, maar ik wil dan uiteindelijk uitbreiden, verbreden en verdiepen.” Hoewel Reen het liever aan de bezoekers laat, geeft hij enkele van die lijnen prijs.
Rites / ‘trance’ / vaudoo: “In die hoek gebeuren veel interessante muzikale dingen waar veel mensen misschien geen weet van hebben”, vertelt hij. Dat komt volgens Reen doordat de muziek vaak niet, beperkt of slecht beschikbaar is: “We hadden Islam Chipsy twee jaar terug. Dat is dé Syrische bruiloftsmuziek, maar dat werd eerst alleen maar op cassettebandjes verspreid. Dat is hetzelfde met Ifriqiyya Électrique dat dit jaar op de line-up staat. Een van de initiatiefnemers komt uit Frankrijk en is door een muzikale zoektocht terecht gekomen bij de Tunesische rituele ceremonie-muziek. Ze hebben daar een geheel eigen draai aan gegeven zonder de traditie uit het oog te verliezen.”
Voodoo
Naast Ifriqiyya Électrique kun je ook de ‘voodoo-acts’ Vaudou Game en Chouk Bwa vinden op het festival. Die acts zullen tijdens het festival voor het oog van het publiek worden geïnterviewd door Leendert van der Valk. Die naam ken je misschien wel uit de recente feature over Vaudou Game, waar we ook bespraken dat hij het boek Voudou schreef, waarin hij ‘het spoor van de voodoo-goden volgt.’ Marleen Nachtegaal, de ETN-programmeur die verantwoordelijk is voor de literatuur, introduceerde de voodoo-expert. Nachtegaal vertelde dat hij juist over deze stromingen veel geschreven had. Daar was Reen meteen enthousiast over: “Zo geef je meer duiding en verdieping. Ik vind dat heel interessant en in de voorgaande jaren hebben we gemerkt dat ons publiek ook graag die verdieping opzoekt. Zo weet je ook waar een band ‘vandaan komt’ en waarom ze spelen wat ze spelen.”
Modern klassiek: mede uit de samenkomst van Anchorsong en het Risata Kwartet komt een ander thema naar boven: modern klassiek. “Ik hou van modern klassieke muziek en ik onderzoek dat graag”, vertelt Reen. Twee van zijn keuzes voor het festival uit die scene zijn Lubomyr Melnyk en Matteo Myderwyk. Melnyk is zeventig, maar is de afgelopen jaren pas ontdekt: “Hij is echt een inspirerend voorbeeld van dat je kunt en moet blijven vernieuwen, en dat je dan nog steeds interessante werk kunt blijven uitgeven.” Myderwyk is volgens Reen een van de opkomende talenten van de Nederlandse modern klassieke scene. “Ik denk dat hij veel kan gaan doen en volgens mij wordt mijn vermoeden ondersteund door de dingen die nu rondom hem gebeuren.”
Bijzondere samenwerkingen: er zijn namelijk samenwerkingen die volgens Reen ‘op het snijvlak van muziek en taal zitten.’ Dan heeft hij het bijvoorbeeld over de samenwerking van de Japanse noiserockband Bo Ningen met de Friese poëet Elmar Kuiper: “Bo Ningen stond écht al een tijd op mijn lijst om te hebben, omdat ik dat een heel interessante band vind. Bo Ningen is niet vreemd van eigenaardige combinaties en hebben al veel samenwerkingen gedaan.” Echter wilde Reen de band niet zomaar op het podium hebben. Toen hij samen met het programmateam nadacht over een mogelijke samenwerking, kwamen ze uit bij een combi met literatuur en poëzie, omdat de muziek van Bo Ningen zich daar heel goed voor leent. Kuiper heeft een beetje een ‘zangerige’ voordracht en mengt daarom mooi met de muziek van Bo Ningen.
In de samenwerkingen worden niet alleen literatuur en muziek samengebracht, maar ook ongebruikelijke muziekstijlen zoals de elektronische producer Anchorsong die samenwerkt met het klassieke Risata-kwartet. “Ik ben ook een beetje de spannendere Aziatische ‘hoek’ ingedoken, kijken wat daar allemaal gaande is.” Daar kwam Reen naast Bo Ningen, onder andere Anchorsong tegen. Hij kwam er achter dat de Japanse producer vaker in een kerk had opgetreden, met een strijkerskwartet. Nu moest de organisatie nog een keuze maken welk kwartet dat ging worden. “Mij leek het heel mooi om dat met jonge strijkers te doen, dat is voor hen dan een soort leerervaring om dingen te doen die buiten hun comfortzone vallen. Voor Anchorsong is het ook een nieuwe ervaring omdat hij met strijkers werkt waarmee hij normaal nooit werkt.”
Reen vraagt aan iedere artiest die meewerkt in een samenwerking dat zij een paar dagen voor de aanvang naar Leeuwarden en nemen de tijd om met elkaar te repeteren. Daarmee vraagt de organisator wel wat van zijn artiesten: “Daarom moet je dit soort projecten ook heel erg op inhoud doen. Ik heb gemerkt dat als je een band vraagt om iets tofs te doen waarvan je weet dat ze het heel graag willen doen en wat ook dichtbij hun creatieve proces ligt, dat ze het dan prima vinden om eerder naar het festival te komen. Uiteindelijk krijg je op het festival bijzondere projecten die je nergens ander ziet.”
Volgend jaar
Reen is nu overigens alweer bezig met volgend jaar. Acts worden namelijk steeds eerder geboekt in ‘boekingsland’. “Waar er een paar jaar terug nog weleens een half jaar of negen maanden van te voren geboekt kon worden, heb ik nu al aanbod van de wat grotere tourende acts en dan is de aankomende editie nog niet eens geweest.” Daarom is Reen nu al bezig met de koers van het festival voor 2019. Een van zijn verlangens voor die volgende editie: nog meer samenwerkingen.
