Joe Talbot van IDLES: “Vreugde is in deze tijden een vorm van verzet”

Metropolis Festival
Zondag 2 juli

 

Met Brutalism heeft de Britse band IDLES een van de beste debuutalbums van 2017 op zak. Zowel qua teksten als thema’s is de toepasselijk getitelde plaat grimmig doch goudeerlijk. Zo gek is dat niet, want Brutalism is het gevolg van de persoonlijke problemen waar IDLES’ fascinerende frontman Joe Talbot zich de afgelopen periode doorheen worstelde. Zijn moeder overleed na een zwaar ziekbed, maar Talbot rustte niet voor hij zijn leven terug op de rails had.

Dat lukt inmiddels best aardig. Terwijl Talbot The Daily Indie toelichting geeft over Brutalism en de bijbehorende ontwikkelingen van zijn band is hij bezig met verhuizen. Een dag eerder heeft hij de aankoop van zijn huis rondgemaakt, een woning die hij binnenkort zal betrekken met zijn vrouw, die zwanger is van een dochtertje. De band speelde een belangrijke rol in de totstandkoming van die toekomst. “Toen mijn moeder overleed, was de band een soort vorm van therapie voor mij”, vertelt Talbot over de telefoon. “Het heeft me geholpen om in het leven gelukkig te blijven zijn.” Het belangrijkste element daarin vat Talbot samen onder het woord ‘catharsis’, een concept dat Aristoteles voor het eerst introduceerde als de reiniging die mensen meemaken als ze toeschouwer zijn van een tragedie. “Ik kan in mijn kunst duidelijk maken wat ik voel en dat daardoor zelf beter begrijpen. Je haalt het probleem als het ware buiten jezelf en kunt het dan makkelijker deconstrueren.”

 

 

Die deconstructie gaf uiteindelijk de aanleiding tot de reconstructie van Talbot en de band, die zich ook in een moeilijke periode bevond. “Het voelde alsof we met het album iets bouwden waarmee we tegelijkertijd onszelf weer oprichtten,” zegt de zanger. Het vormt een deel van de verklaring van de albumtitel. Talbot: “Het brutalisme was de stijl waarin Groot-Brittannië werd herbouwd na de vernietigingen die door de Duitsers waren aangericht in de Tweede Wereldoorlog. Men bouwde snel betonnen gebouwen, zoals scholen en parkeergarages, om de samenleving weer sterk te maken.”

Wie naar het album luistert (en dat is aan te raden), heeft waarschijnlijk wel door wat de andere reden voor de naam van de plaat is. “Toen we het album aan het schrijven waren, kregen we al snel door dat het nogal brutal klonk”, herinnert Talbot zich. “We waren echt muren van geluid aan het metselen. We beschouwden het album als één blok beton.” En een blok beton, dat is Brutalism. Veel meer dan de eerdere EP’s die IDLES in de voorgaande jaren uitbracht. De plaat past in een ongelofelijke ontwikkeling die de band uit Bristol qua sound en stijl doormaakte. Een bewuste beslissing was dat volgens Talbot niet. “Die overgang vond op een heel natuurlijke manier plaats. We kwamen erachter dat het geluid dat we eerder hadden eigenlijk niet echt bij ons paste. In de tussentijd hadden we onszelf en onze instrumenten beter leren kennen. We kregen meer vertrouwen in onszelf en voelden niet meer de behoefte om bewust of onbewust andere bands na te apen.”

 

 

Kortom, het geluid van IDLES werd harder. Talbots teksten volgden. Op Brutalism zijn ze soms zo eerlijk dat het pijn doet ze aan te horen. De zanger is zo open over zijn persoonlijke problemen dat het haast onmogelijk lijkt dat het schrijfproces een ontspannen onderneming was. Vond Talbot het niet moeilijk zich zo bloot te geven? “Nooit. Eerlijkheid is absoluut noodzakelijk”, zegt de Brit vastbesloten. “Ik zou niet weten waarom ik teksten zou schrijven als ze niet eens eerlijk waren. Onze muziek is een uitlaatklep van emoties, dus ik moet wel eerlijk zijn over die emoties. Sommige bands nemen je mee op een reis, hun muziek draait om escapisme. Ik ben een realist.”

“Humor zit vaak in de donkerste hoekjes”
Voor een realist is Talbot zeer geïnspireerd door abstracte kunst. Zijn teksten vallen soms in de categorie ‘iedereen kan het, maar slechts één iemand doet het’, net als veel moderne schilderijen. “Ik vind het leuk om abstracte teksten te schrijven”, zegt hij. “Ik hoef toch zeker niet alles voor de luisteraar uit te spellen?” Talbot hecht er dan ook niet te veel waarde dat zijn boodschap exact begrepen wordt. Dat ontdekte hij toen de teksten van een van de nummers, Stendahl Syndrome, door sommige luisteraars anders werden begrepen dan de zanger zelf bedoeld had. Hij schreef het nummer, dat draait om een syndroom waarbij mensen lichamelijk overweldigd worden door kunst, vanuit het oogpunt van een kunstcriticus in dienst van de Britse tabloid The Sun. “Did you see that selfie what Francis Bacon did? / Don’t look nothing like him, what a fucking div, I tell ya / Did you see that painting what Basquiat done? / Looks like it was drawn by my four-year-old son, I tell ya”, zingt Talbot, hetgeen opgevat werd als kritiek op moderne kunst. “Ik schreef dat nummer zoals ik het dacht”, lacht de Brit. “Ik voel niet zo de behoefte om mensen ervan te overtuigen dat ik in werkelijkheid juist heel veel van kunst houd. Dat ontdekken ze vanzelf als ze een beetje research doen.”

 

 

Hoewel Brutalism een serieuze plaat is, speelt humor een belangrijke rol op het album. Donkere Britse humor welteverstaan. “How many optimists does it take to change a lightbulb?”, vraagt Talbot op White Privilege. Antwoord: “None, their butler changes the lightbulb.” Voor Talbot fungeren dergelijke droge grappen als een soort Trojaans Paard. “Vreugde en humor zijn in deze tijden vormen van verzet. Je moet om jezelf en de wereld kunnen lachen, hoe slecht de situatie soms ook lijkt. Gelukkig zit humor soms – of juist vaak – in de donkerste hoekjes”, vertelt Talbot. Die donkere hoekjes zijn er op dit moment genoeg. In de context van Trump en de Brexit kan Brutalism niet anders dan worden opgevat als een sociaal statement. Dat is volgens Talbot meer een gevolg van de periode waarin we ons bevinden, dan van de plaat zelf. “Ik denk niet dat het belangrijk is om politiek te zijn, maar dat het belangrijk is om eerlijk te zijn”, houdt hij vol. “Daarbij: muziek kan ook best politiek zijn zonder het over politici te hebben. Zelfs het meest optimistische liefdesliedje kan anno nu politiek zijn. Eerlijkheid is politiek. Daarom wil ik niet bekend staan als een politieke band, maar gewoon als een goede band.”

 

“Ik denk niet dat het belangrijk is om politiek te zijn, maar dat het belangrijk is om eerlijk te zijn”

 

Toch is de Brit zich ervan bewust dat juist de omstandigheden in Groot-Brittannië hebben bijgedragen aan de doorbraak van zijn band. “Onze populariteit heeft er ook mee te maken dat we voorheen gewoon niet zo goed waren, maar de situatie in de wereld heeft ons waarschijnlijk wel geholpen”, denkt de zanger. “Dat is best verdrietig om te bedenken, maar ik hoop dat we altijd relevant zullen zijn.” Talbot is zich er dan ook van bewust dat politieke betrokkenheid steeds meer een marketingstrategie wordt, al maakt hij zich er niet bepaald druk om. “De wereld zal je altijd uitbuiten op de een of andere manier, maar je kunt dat je er niet van laten weerhouden te doen wat je wilt doen”, meent hij. “Dat Pepsi of modemerken feminisme gebruiken om reclame te maken voor hun producten, betekent niet dat het niet belangrijk meer is om feminist te zijn. Je moet in zulke zaken geloven omdat je in ze gelooft, niet omdat je denkt dat je er geld mee kunt verdienen.”

 

 

“Politiek is het leven, maar dan op papier”
Talbot heeft dan ook genoeg andere dingen om zich druk over te maken. Zoals gezegd is zijn vrouw hoogzwanger en heeft hij net een huis gekocht. Dat zet zaken als politiek in een nieuw perspectief. Minder belangrijk wordt het er echter niet door. Integendeel, zo zegt de zanger: “Dat ik binnenkort een dochter heb, maakt politiek juist nog belangrijker. Mijn stem heeft invloed op het leven van iemand anders. Op haar educatie, op hoe er voor haar wordt gezorgd als ze ziek is.” Talbot slaat het beleid van de zittende Britse regering dan ook gespannen gade. “Als de conservatieve regering aan de macht blijft, moet ik me druk maken over de manier waarop ik voor haar zorg kan betalen”, verzucht hij. “Politiek is niet zo maar een hobby, het is je leven. Het gaat over je toekomst, je gezondheid, je geld. Politiek moet ervoor zorgen dat je je veilig voelt, dat je gezond bent, en gelukkig. Politiek is het leven, maar dan op papier.”

 

“Dat ik binnenkort een dochter heb, maakt politiek nog belangrijker.”

 

Talbot kan als geen ander weten hoe groot de invloed van een conservatief Westminster op de werkelijkheid is. Zijn leven speelde zich grotendeels af in ziekenhuizen. Op Divide & Conquer zingt hij kort maar krachtig over de bezuinigingen op de NHS, het openbare gezondheidsstelsel van Groot-Brittannië: “A loved one perished at the hand of the barren-hearted right”, zingt hij. “Ik had als kind veel problemen met mijn gezondheid”, vertelt de Brit. “Toen mijn moeder ernstig ziek werd, bracht ik weer veel tijd door in het ziekenhuis. Dat deed mij eraan denken dat we fucked waren geweest als we in Amerika gewoond hadden. Dan hadden we gewoon op straat gestaan. Hoe kun je arme mensen nou straffen omdat ze ziek zijn? Dat is walgelijk. De gezondheidszorg is een zaak waarvoor ik met vreugde zal vechten.” In de nasleep van de verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk maakt Talbot zich op voor dat gevecht. “Ik denk dat het alleen nog maar slechter zal worden”, zegt hij zacht – en zoals we na de uitslag van gisteren weten, enigszins ten onrechte. “Labour gaat niet winnen, dat zie ik niet gebeuren.”

 

 

“Ze snappen niet hoe gevaarlijk het overheidsbeleid kan zijn”
Als ergens al voorzichtige hoop schuilt, is het in de schaduwen van het haast vanzelfsprekende pessimisme. “Op een gegeven moment zal alles wel weer veranderen, maar mensen zijn gewoon lui. Ze snappen niet hoe gevaarlijk het overheidsbeleid kan zijn. Straks ben je duizenden ponden kwijt omdat je een gebroken arm hebt. Voor zo’n scenario ben ik stiekem bang.” Toch lijkt uit alle ellende die Talbot beschrijft een onuitputtelijke energie te spreken. Hij zal zich niet zomaar neerleggen. Dat kan niet natuurlijk ook niet met een dochter op komst en een huis om tot een thuis te maken. Gelukkig heeft IDLES een brutalistisch bastion om vanuit te strijden voor verandering. Het beste nieuws dat vanaf daar te melden valt? De opvolger van Brutalism is al bijna af. “We hebben al zo’n zestien nummers geschreven, geloof ik. Later dit jaar gaan we het album afmaken en opnemen, zodat we het volgend jaar uit kunnen brengen.” En zo komt voor Joe Talbot en de zijnen, met muzikale zevenmijlslaarzen, het ideaalbeeld van huisje, boompje, beestje steeds een stapje dichterbij.

 

WEBSITE FESTIVAL| FACEBOOK-EVENT