Iris Penning wil het leven omarmen: “Het leven is een lucide droom”

In het hoofd van Iris Penning is het nooit stil. Niet voor niets bombardeerde ze haar hoofd al eens tot haar hersenkroeg, waar woorden en andere ideeën constant vechten om uitvoering. Nu komt de Eindhovense muzikante met haar nieuwste plaat Liever Vieze Voeten, een album waarmee ze de luisteraar opnieuw meevoert op haar poëtische paden en vooral oproept tot leven, genieten, speels blijven. Ze klinkt volwassener en zelfbewuster. En weet dit keer zelfs de ruimte te geven aan stilte. Hoe lieflijk ze ook nog steeds klinkt, deze jongedame kijkt het leven stoer in de ogen.

The Daily Indie zocht haar op in haar creatieve broedplaats en had – zittend onder haar voorraad met huisvlijt gemaakte edities van de “Niks aan de handtas” (binnenkort te koop bij optredens, red.) – een fascinerend gesprek met de bevlogen en energieke Penning, op basis van uit haar nieuwe album geplukte citaten. 

“Ik vul de leegte op met woorden. Die ik ergens heb gehoord.” (Uit het lied Alles Achter.)
“Soms ben ik heel lang onderweg, dat vind ik leuk. Dan treed ik op, praat ik met vreemden, zit ik te appen met vrienden, bellen met mijn moeder. Er zijn best wel veel momenten dat ik in mijn eentje na een optreden ergens in een hoekje zit en heel graag even zou willen zwijgen, omdat ik de hele dag bezig ben met woorden. En dan komt er toch weer iemand praten en praat ik maar gewoon terug. Ik val dan vaak in herhaling. Ja, het gaat goed hoor, bijvoorbeeld. Ik zou dan niet zo snel zeggen: kun je mij even met rust laten, ik zit hier zo lekker. Dat is wat ik bedoel. Het constante sociale waarin ik mij dan bevind. Tachtig procent van de tijd is dat fijn, twintig procent niet.”

“Muziek maken is ook een kwestie van op het juiste moment stiltes laten vallen”

“Ik houd heel erg van de stilte. Dat klinkt gek, want ik ben muzikant. Maar muziekmaken is ook een kwestie van op het juiste moment stiltes laten vallen. Dat is op deze plaat beter gelukt dan op de vorige. Sowieso heb ik wat meer momenten waarop ik niks zing. Liever Vieze Voeten is simpeler aangekleed, terwijl het soms voller klinkt voor mijn gevoel. Met producer Gabriël Peeters kwam ik er ook snel achter dat we het simpel wilden aanpakken, met de geluiden die ik er in mijn hoofd al bij kon horen. Toen hebben we besloten om alleen maar noten toe te voegen die al in mijn gitaar zitten. Dus ik speel dan een tokkeltje met vier tonen. Eentje daarvan accentueerden we dan met piano. Behalve de cello, die neemt af en toe een eigen plek in.”

“De wereld is groot. Als ik hier nog wat kleiner van word. Liever een fijn bestaan dan alles gedaan.” (Uit het lied Niks aan de Hand.)
“Dat gaat over het even niet nuttig zijn, even je eigen ding doen zonder productief te zijn. Met jezelf, niet met de hier-en-nu’s van al die andere mensen. Heel die plaat is eigenlijk een advies aan mezelf. Ik heb de afgelopen twee jaar geleerd stil te staan tussen alle kriebels door. Ik kan wel altijd output geven, dingen de wereld in sturen, maar ik ben zelf ook een mens. Ik kan wel een keer een liedje minder schrijven, langer douchen, teennagels lakken, niks doen. Die momenten houden mij mentaal gezond. Ik kan heel erg blijven rennen, mijn gedachten gaan constant op volle toeren.”

“In Spreken Met Suiker hoorde je nog dat hele drukke hoofd van mij. Ik denk dat er toen nog een laatste stukje puberteit zat. Nu ben ik minder zoekend, ook in mijn muziek. Ik blijf experimenteren, maar qua teksten, thematiek en sferen weet ik veel beter wat ik wil. Meestal is het nog druk, maar door soms even stil te zitten, krijgen mijn gedachten de ruimte om stil te staan.”

“Toch blijft stilzitten lastig. Toen ik dacht over merchandise laten drukken bedacht ik: ik maak het album ook zelf, heb het artwork zelf gemaakt, waarom zou ik opeens een product verkopen dat niet van mezelf is? Een totebag was eigenlijk het idee, maar het is helemaal geëscaleerd zoals je ziet. Nu hangt er een hele collectie met de zelfgemaakte “Niks aan de handtas” – uiteraard een knipoog naar het nummer Niks Aan de Hand – voor wie ze straks maar wil hebben. Het is niet erg dat het geen massaproductie is. Ik doe wat ik leuk vind. Ik heb ook een lettertype gemaakt van mijn handschrift, gewoon omdat ik er zin in had.”

“Hoe lang nog tot je laatste lied is uitgedoofd. Nemen wij nog de stilte voor jouw stem.” (Uit het lied Hoe Lang Nog.)
“Hoe Lang Nog heb ik geschreven in een klooster. Ik werd uitgenodigd om daar drie dagen te zijn. Er werd voor Songs For Mary een documentaire gemaakt over mijn gesprekken met de broeders daar. Ik heb een lied geschreven naar aanleiding van die gesprekken. Die gingen er over dat er steeds minder geloof beleden wordt in Nederland. Ik vroeg aan hen of ze dat erg vonden. De ene broeder vond van wel, terwijl de andere vond van niet. “Juist als er iets voorbij is, dan begint er iets,” zei hij.”

“Dat vond ik heel interessant. Ik schreef dat in een kapelletje, had een paar kaarsen aangestoken voor dierbaren en zat in mijn eentje in de nacht in de kerk. Voor mij gaat het ook wel een beetje over mensen die overleden zijn. Hoe lang nog spreken we je naam uit als troost. Het gaat over het loslaten van iets. Van geloof en de troost die we daaruit halen, maar voor mij persoonlijk ook over een vriendin die tien jaar geleden overleed en aan wie ik minder denk dan vroeger. Maar ik denk nog steeds aan haar.” 

“Wat je in mijn nummers wilt horen, het is allemaal prima. Ik heb het geschreven, maar de luisteraar is vrij om het te interpreteren.”

“Voor mij had het trouwens ook over muzikanten kunnen gaan. Muzikanten die zijn overleden, zoals Armand en Ad van Meurs, dat is jammer. Ik zing vaak Armand zijn lied Toekomst op de radio of bij evenementen. Ik ben wel benieuwd hoe lang het nog duurt tot voor het laatst zijn lied wordt gehoord. Wat je in mijn nummers wilt horen, het is allemaal prima. Ik heb het geschreven, maar de luisteraar is vrij om het te interpreteren.”

“Lieve vieze voeten dan altijd schoenen aan.” (Uit het lied Vieze Voeten)
“Het is positief bedoeld. Leef! Ik ben impulsief. Mijn vrienden zijn vol van het leven. Ik ben ook dol op het leven. Het leven is te gek, de natuur is te gek, mensen zijn bijzonder. Afgelopen zomer nog was ik op de Filipijnen in zee. Daar zitten van die kleine kwalletjes in zee. De dag ervoor zat ik onder de beten en was een beetje ziek. Nadat ik het met azijn behandeld had, ging het beter. Daarna wilde ik toch weer in zee, ondanks dat ik wist dat ik daarna weer onder de kwallenbeten zou zitten. Maar hallo, de zee was warm en er zitten van die prachtige bergen omheen. Het alternatief was mij twee uur vervelen en de frustratie hebben dat ik niet in zee ben geweest.”

“Een van de belangrijkste redenen dat volwassenen minder snel leren dan kinderen is omdat ze minder roekeloos zijn”

“Dat is bijna altijd de overweging die ik maak. Dat zorgt er voor dat ik doorweekt bij een optreden aankom, omdat ik toch iets wilde doen buiten. Ooit is het onhandig, maar meestal is het komisch. op Sziget was ik heel lang op blote voeten aan het dansen, maar brak ik mijn teen. Die is nu voor altijd scheef. Maar het was het waard, want ik wilde op blote voeten dansen. Dat is belangrijk voor mij, ik wil zo blijven. Naarmate ik ouder word moet ik mezelf meer vertellen: ‘Iris, ga nou gewoon de zee in!’ Dat vind ik leuker namelijk. Kinderen doen dat. Ze komen terug met bloedende handen omdat ze een boomhut willen bouwen.”

“Een van de belangrijkste redenen dat volwassen minder snel leren dan kinderen is omdat ze minder roekeloos zijn. Toen ik dat hoorde ging er bij mij een knop om die al wel om was, maar door het ouder worden wat minder om. Ik mag dus soms roekeloos zijn. Laatst was ik in de Biesbosch en wilde stapvoets van een heuvel af en gleed bijna uit. Toen dacht ik daaraan. Volwassenen zijn niet roekeloos. Toen rende ik, dat ging super makkelijk. Dat is niet altijd handig”, lacht Penning.

“Het zou niet eens met jong zijn te maken moeten hebben. Heel soms zie je ook bejaarden de zee in rennen. Als je ouder wordt, moet je het jezelf alleen wat vaker vertellen. Je hoeft ook niet per se twee maanden op reis om avontuurlijk te zijn. Ren gewoon eens van een heuvel af, je hoeft geen onverantwoorde dingen te doen. Pak de trein naar het strand en ren de zee in. Laat je niet tegenhouden door schaamte en potentieel minigevaar. Doe een beetje mee met een kind, dan ga je vanzelf gek doen.” 

“Het leven is een lucide droom.” (Uit het lied Alles Mag Kapot.)
“Ja, wat betekent dat eigenlijk? Ik kan dat niet goed uitleggen. Alles Mag Kapot, dat meen ik niet helemaal. Ik wil niet dat alles kapotgaat, maar mensen zitten vaak in relaties waar ze ongelukkig van worden, banen waar ze steeds ongelukkiger van worden. Ze durven geen keuzes te maken, uit angst. Dat hoeft niet. Als de relatie slecht is voor beide personen of de baan je ongelukkig maakt, dan mag dat kapot. Je mag verhuizen. Het moet niet. Het gaat er om dat je invloed hebt op de droom. In een lucide droom kan je invloed hebben, in het leven ook, maar dat hebben we niet altijd door. Alsof je een takje bent in een stroom. Je bent geen takje, je hebt benen en kan bepalen waar je heen wilt.”

“Je bent geen takje, je hebt benen en kan bepalen waar je heen wilt”

“Ik zit aan weinig dingen vast. Mijn werk is overal optreden, daar word ik blij van. Zelf heb ik niet veel dingen die ik kapot wil maken. Ik heb wel dingen kapotgemaakt. Er zijn vriendschappen geweest met mensen die het niet leuk vonden dat ik opstond als ik ergens kon optreden. Sommige vrienden vonden dat niet leuk, die bleven maar trekken. Laat mij nou maar een beetje los, dan zie ik wel wanneer ik je weer zie. Als iets niet werkt, dan houdt het op. Maar ik heb mijn leven zo ingericht dat ik weinig heb waarvan ik zelf denk dat het beter is als het er niet was.”

“Ik ben altijd bezig met nieuwe projecten, nieuwe mensen ontmoeten, nieuwe dingen maken. Het is rusteloos, maar het is ook dat ik heel veel zin heb in alles. Dingen maken, mensen ontmoeten, reizen. Ik ben nooit verveeld, want ik doe de hele tijd dingen. Ik ben ook een nieuw initiatief begonnen, Samenklank, voor het verbinden van Brabantse muzikanten. Nu heb ik wat evenementen georganiseerd. Er zijn heel veel muzikanten hier die samen dingen willen doen, maar die niet weten met wie. Door die samen te brengen ontstaat er iets nieuws. Ze willen elkaar inspireren en helpen.”

“Mijn eigen lievelingsregel op deze plaat is ook echt ‘liever vieze voeten’ dan schoenen aan, want dat is precies wat ik bedoel. Maar qua lied is het In Stilte. Niet in eerste instantie opvallend, omdat het juist vrij rustig is. Ik vind mezelf hier waar ik nooit ben geweest. Dat is niet per se heel poëtisch, maar ik voel er gewoon iets bij. Ik voel er iets van verbondenheid. Er komt dan een soort Oosterse zanglijn, zonder tekst. Daar ben ik het meest trots op. Juist ook omdat ik een keer zonder tekst een gevoel kan overbrengen. Het refrein heeft geen tekst, dat is heel bijzonder voor mij, want ik ben altijd met woorden bezig. Het grappige was dat dit niet op reis is ontstaan, maar in Eindhoven op Strijp-S, op het Ketelhuisplein. Daar zag ik industriële schommels die ik nooit eerder had gezien. Ik zat daar in, terwijl er een band op het plein speelde. En toen dacht ik: ‘wow, hier ben ik nog nooit geweest. In die schommel, om de hoek van mijn eigen huis.’”

Op vrijdag 15 maart brengt Iris Penning haar album Liever Vieze Voeten officieel uit in het Eindhovense Natlab.

---